Η Κορίνα Μαυράκη γεννήθηκε στη Σουηδία, ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός στη Θεσσαλονίκη. Έχει συμμετοχή σε μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο” Ένας κήπος, ένα γεύμα και ένας έρωτας” Εκδόσεις Ελκυστής 2019, σε μια Ανθολογία ποιημάτων και πεζών με τίτλο ” Φλέβες γραφής” Εκδόσεις Ρώμη 2019 και σε μια Συλλογή Διηγημάτων με τίτλο «Επιστολές από μια άλλη ήπειρο» Εκδόσεις Ρώμη, 2022. Έχει δημοσιεύσει ποιήματα και διηγήματα σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά.
Η ποιητική συλλογή “Ο καθρέφτης της Περσεφόνης” είναι το πρώτο της προσωπικό βιβλίο!
.
Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ (2023)
ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ
I
Στα βάθη της γης μ’ έκρυψες
κατάφερες για καιρό αθέατη να μείνω
πως θα βλαστήσω μία μέρα
ούτε που το περίμενες.
Με λένε Περσεφόνη
και ποτέ δεν αποδέχθηκα
το έρεβος της μοίρας μου.
II
Σε αποφάσεις που πάρθηκαν ερήμην μου
έφεση άσκησα
αν και η έδρα ήταν ευνοϊκά προσκείμενη
στην άλλη πλευρά,
τα ισόβια κατάφερα να μειώσω
στο μισό.
ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΣΦΙΓΓΑΣ
Στην πράξη επάνω η Σφίγγα
ξεριζώνει τα γεννητικά όργανα των εραστών
τα κρεμά στο ερειπωμένο σπίτι
σκορπιοί πιασμένοι απ’ την ουρά τους,
με τις σάρκες τους χορταίνει την πείνα της
στα οστά των αστραγάλων διαβάζει
το μέλλον,
κάποιον Οιδίποδα περιμένει
να την γκρεμίσει
απ’ τον βράχο.
ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ
I
Μητέρα Θεά
με κύπελο αργυρό ποτίζεις
τις ρίζες του αιώνιου δέντρου.
II
Αρχιερείς τα ιερά βεβήλωσαν
σ’ ένοχο μήλο τη μορφή σου χάραξαν
μέσα σου γλίστρησε φίδι πονηρό
ακέφαλες θυγατέρες γεννάς.
-Μόνο κορμιά σκεύη επιτρέπονται
στων κραταιών τ’ ασπρόμαυρα σαλόνια-.
III
Μυστικός χρησμός στα έγκατα
μια Ιππολύτη τα βέλη ακονίζει
την κατάρα θα σπάσει,
θα γκρεμίσει τον εχθρό
την Αθηνά θα σμίξει με την Αφροδίτη
κι όλες τις κόρες απ’ τη χώρα των σκιών
με μια πνοή και πάλι θ’ αναστήσει.
ΟΝΕΙΡΟΒΑΤΕΣ
Περιπλανιέμαι στο ημίφως
σπηλιές χαρτογραφώ
σε βράχους ζωγραφίζω το κορμί μου
με κόκκινο πανί
δένω τα μάτια του χρόνου,
με γραφίδα μυτερή
ανοίγω περάσματα στις φλέβες μου
για τους ονειροβάτες.
Εγώ, ο ποιητής.
Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ
Ρωγμή στον φλοιό του χρόνου
δραπετεύουν κόκκινα μυρμήγκια
κάκτος η ψυχή συγκρατεί
τη δροσιά της μνήμης
θαμπός ο καθρέφτης
γυαλίζω κάθε τόσο το είδωλο
κι ας ξέρω πως τρις θα μ’ αρνηθεί.
ΠΟΛΕΜΟΣ
I
Πορφύρα στολίζει τους ώμους
με σκήπτρο το χέρι οδηγεί,
ετοιμοπόλεμα πιόνια
ρυθμικά βοούν:
«Ζήτω ο βασιλιάς»,
όσο για τη δική τους ζωή;
Προστιθέμενη αξία στο ηρώο
κάποιου Άγνωστου Στρατιώτη.
II
Στην αρένα του τσίρκου
οι ζογκλέρ κάνουν κόλπα
με απασφαλισμένες χειροβομβίδες,
ακροβάτες σε φλογοβόλα σκοινιά
σκίζουν τον αέρα,
απ’ τα καπέλα των ταχυδακτυλουργών
ξεπετιούνται ακρωτηριασμένοι λαγοί
κλόουν βάφουν το πρόσωπο με στάχτη.
Στην αρένα του τσίρκου
θεατές και θηρία
αλληλοκατασπαράζονται.
Η ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΣΦΑΙΡΩΝ*
Το κέντρο εσύ,
εσύ και οι πλανήτες του γαλαξία μου
μικρή θεά που και στο ελάχιστο κομμάτι σου
διατηρείς ακέραια τη μορφή σου
ο ίδιος άνεμος που σε σκορπά
σε φέρνει πίσω,
σύννεφο σε σχήμα κύκνου.
Γαλάτεια, είσαι η δύναμη
που κινεί το χέρι μου
και παίρνει χρώμα ο λευκός καμβάς,
σελήνη αμφίκυρτη που ματώνει τον ουρανό μου
κι απ’ τις σταγόνες θρέφεται ο χρόνος.
Είσαι η πνοή που ακυρώνει το αναπόδραστο
ο Βαρκάρης που συμφιλίωσε τις όχθες.
* Εμπνευσμένο από τον ομώνυμο πίνακα του Salvador Dali.
.
ΦΛΕΒΕΣ ΓΡΑΦΗΣ
ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΖΑ (Εκδ. Ρώμη 2019)
(Η ποιητική συμμετοχή της Κορίνας Μαυράκη)
ΜΑΘΗΜΑ ΠΙΑΝΟΥ
ΣΒ ρυθμό adagio μια μελωδία σκοντάφτει, σηκώνεται
σαν έφηβη παρθένα που αδέξια φλερτάρει.
Τα δάχτυλα ιδρωμένα τα πλήκτρα χαϊδεύουν.
Το ψυχρό είδωλο στον καθρέφτη
προμηνύει την άνοιξη,
καθώς οι νότες σε ρυθμό alegro
σαν επιδέξιες χορεύτριες στροβιλίζονται.
Στο βιργινάλιο τώρα χαρούμενη
η μικρή κυρία. Στου μέντορά της το πρόσωπο
η ικανοποίηση αποτυπώνεται.
Μια καλλίγραμμη βιόλα στο πάτωμα
προσμένει την ιδανική συγχορδία.
ΠΕΙΡΑΓΜΕΝΗ ΑΝΟΙΞΗ
Αν και άλλαξε η εποχή,
τα χελιδόνια αρνήθηκαν να έρθουν.
Μπέρδεψαν, λέει, τις πινακίδες στον ουρανό.
Οι κρίνοι κλείστηκαν στους βολβούς τους.
Φέτος ο Αρχάγγελος θα στείλει τα ευχάριστα με μέιλ.
Κι εκείνη η Ανάσταση αναβλήθηκε επ’ αόριστον (κοστίζουνε
τα θαύματα).
Μια πονηρή χελώνα έκρυψε τη χαρά στο καβούκι της.
Οι μέλισσες, μεθυσμένες με βότκα πορτοκάλι,
σκοντάφτουν στα λουλούδια.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Κορίτσι, που τριγυρνάς ανέμελο
και παίζεις με μια πάνινη κούκλα,
με το καλό σου φόρεμα
ν’ αδιαφορεί για τους μαβιούς λεκέδες απ’ τα βατόμουρα,
στο πρώτο βαγόνι της ζωής
επιβάτης βρέθηκες να τιτιβίζεις.
Στάση πρώτη: Αθωότητα.
Κρέμασες μια κιθάρα στον ώμο,
τίναξες με δύναμη τα λυτά σου μαλλιά
και καλπάζοντας
στο δεύτερο βαγόνι ανέβηκες.
Όρθια, γεμάτη ανυπομονησία,
χτυπάς το σανδάλι στο δάπεδο.
Δεύτερη στάση: Νεότητα.
Στο τρίτο βαγόνι άλλαξες ένδυμα.
Με τα ψηλοτάκουνα παπούτσια βήματα σταθερά.
Στο ένα χέρι το μωρό, στο άλλο τον χαρτοφύλακα,
«κόψε ταχύτητα» λες στον οδηγό.
Στάση τρίτη: Μητρότητα.
Αναπαυτικά στην άδεια θέση κάθισες.
Νοερά ξεφυλλίζεις τη ζωή σου.
Χαϊδεύεις τα σημάδια του χρόνου.
Κοιτάζεις γύρω σου: τρένα παροπλισμένα.
Τέταρτη στάση: Ωριμότητα.
Ενδεδειγμένη διαδρομή γυναίκας
Στάσεις κατά συνθήκην ή κατ’ επιλογήν.
Εισιτήρια μετ’ επιστροφής δεν εκδίδονται.
ΕΞΩΣΤΗΣ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ ΤΗ ΝΥΧΤΑ
Δώδεκα το βράδυ. Η ώρα των μεταμορφώσεων. Στην αρχή
φάνηκε μια συνηθισμένη μάζωξη παλιών γνώριμων για ποτό
και κουβεντούλα.
Ώσπου φάνηκε ο Κύριος με τα άσπρα και ξαφνικά φωτίστηκε
ο χώρος, τόσο που έκανε τους περαστικούς να σταματούν για
να Τον δουν και να Τον ακούσουν.
Τα λόγια Του προφητικά έκαναν τους προδότες να ψάχνουν
τρόπο διαφυγής.
Μια πόρνη που κρυφάκουγε στο άνοιγμα της πόρτας
ένιωσε να ζυγιάζεται στο φως και στο σκοτάδι, καθώς
τα παρακάτω λόγια άκουσε:
“Μετανοείτε, σπεύσατε, ήγγικεν ο χρόνος!”
Μετά τον Χρόνο κοίταξε στο βάθος καβαλάρη και
τόσο που την τρόμαξε, κρύφτηκε στο σκοτάδι.
Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ
Παραπαίει και απειλεί!
Πουθενά δεν το βρίσκει γραμμένο
το κάστρο της η πριγκηπέσα.
Κόκκινοι γίγαντες, άσπροι νάνοι
αντέστρεψαν το βέλος του χρόνου
και τώρα κλείστε τα μάτια.
Όλα γύρω θυμίζουν την εποχή των ακήρυχτων πολέμων.
Ψάχνει απεγνωσμένα την καλή της νεράιδα.
Αυτή θα έχει μια κάποια λύση.
Κάποιοι την ενημερώνουν πως χάθηκε.
Κλαίει.
Είναι βαρύ φορτίο η εποχή της ωριμότητας!
ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΑΥΡΑ
Μισή να σέρνεται, μισή να περπατά
να ντύνεται με χρώματα αρεστά.
Τα γουρλωτά της μάτια περισκόπια.
Αθόρυβα διαβιοί
στα δύσκολα κάνει αποτομή
και φεύγει κολοβή.
Έτσι κι αλλιώς σε ομορφιά πάντα ήταν λειψή.
Κάποτε στα δυο της πόδια ορθώνεται και τρέχει
να ζεστάνει για λίγο το όνειρο σε φωλιά φιδιού.
ΦΟΝΟΣ ΣΤΗ ΒΡΟΧΗ
Υπεράνω πάσης υποψίας ο δολοφόνος
κρύφτηκε στις σελίδες ενός βιβλίου.
Η βροχή ξέπλυνε τα ίχνη του φονικού.
Η μοναδική μάρτυρας, η συγγραφέας,
στάθηκε στα κεφαλαία γράμματα του τίτλου
έτοιμη να αποκαλύψει τον ένοχο.
ΜΙΝΑΡΕΣ ΚΑΙ ΜΟΛΥΒΙ
Ένα πράσινο μολύβι στάθηκε στο ύψος του.
Μπαλκόνι με θέα η σπασμένη μύτη του.
Τα κιάλια πήρε και στην κορφή του ανέβηκε.
Απέναντι ένας μιναρές.
Στον εξώστη κάποιος μονόφθαλμος με τηλεσκόπιο.
Ποιος ξέρει.
Με κατάλληλο εξοπλισμό
ίσως επικοινωνήσουν κάποτε.
ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΣΚΟΙΝΙΑ
Τείχη οι γνώσεις σου,
από τον κόσμο σε απέκλεισαν.
Ένα βιβλίο διαβασμένο απ’ την ανάποδη,
στο πρόσωπό σου δέθηκε με χοντρά σκοινιά.
Κατάσταση ομηρίας.
Καταδικασμένος στα φωτεινά σκοτάδια
να πορεύεσαι αόμματος.
.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ
ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ
BOOKTIMES.GR 4/2/2024
Είναι σημαντικό όταν ξεκινάς να διαβάζεις μια ποιητική συλλογή να σου δημιουργείται εξ αρχής η αίσθηση της οικονομίας. Οικονομία στον λόγο και στα…«λόγια», στα κάθε λογής φραστικά στολίδια, στον τρόπο δόμησης των ποιημάτων. Και είναι σημαντικό, διότι ζούμε στην εποχή του βερμπαλισμού, του πλουραλισμού, της ευκολίας σε ορισμένες περιπτώσεις. Αναζητούμε έναν τρόπο να γευτούμε το ανοίκειο, να αισθανθούμε.
Η πρώτη ποιητική προσπάθεια της Κορίνας Μαυράκη με τίτλο «Ο καθρέφτης της Περσεφόνης» με έβαλε σε μια εσωτερική διαδικασία που γέννησε αβίαστα τον παραπάνω πρόλογο του κειμένου αυτού. Για να κάνω τη σύνδεση με τον γνωστό μύθο, η Περσεφόνη ήταν η κόρη του Δία και της Δήμητρας. Παρουσιάζεται διττά η Περσεφόνη: με φως και με σκοτάδι. Μοίρασε τη ζωή της στο φως και τη σκιά. Από τη μία ως μία Κόρη που τα νιάτα της συνδέονται με τη βλάστηση. Από την άλλη, ως βασίλισσα του σκότους, του Άδη. Δεν φέρεται πάντως να κατοικεί στον Όλυμπο, όπως και οι άλλοι θεοί. Η λατρεία της σχετίζεται με τα «Ελευσίνια μυστήρια» και με τη μετάβαση από τη ζωή στο θάνατο.
Στο πρώτο ποίημα της συλλογής, που φέρει το όνομά της, η Περσεφόνη είναι το ποιητικό υποκείμενο. Σε πρώτο πρόσωπο συστήνεται και λέει την ιστορία της χωρίς να κρύψει την πικρία της γι’ αυτό που ήταν γραφτό της. «Στα βάθη της γης μ’ έκρυψες / κατάφερες για καιρό αθέατη να μείνω / πως θα βλαστήσω μία μέρα ούτε που το περίμενες. / Με λένε Περσεφόνη / και ποτέ δεν αποδέχθηκα / το έρεβος της μοίρας μου.» Και παρακάτω συνεχίζει: «Σε αποφάσεις που πάρθηκαν ερήμην μου / έφεση άσκησα / αν και η έδρα ήταν ευνοϊκά προσκείμενη / στην άλλη πλευρά, / τα ισόβια κατάφερα να μειώσω/ στο μισό» (σελ. 9). Και ο Πλούτωνας της απαντά: «Περσεφόνη, το έρεβος ήταν η δύναμή μου / με τύφλωσε το φως σου / τελικά έγινες η μαύρη δίνη μου εσύ». H Περσεφόνη είχε ισχυρή παρουσία, αντιστάθηκε στο αρσενικό και στις επιταγές του και κείνο αναγνωρίζει τη δυναμικότητα και το σθένος της και ομολογεί: «Δεν ήσουν ολοκληρωτικά δική μου / κατήγγειλες την κατάχρηση εξουσίας μου / η απόφαση τελεσίδικη / εξάμηνη στέρηση συζυγικών δικαιωμάτων / κατ΄έτος και εφ΄όρου ζωής» (σελ.10)
Μέσα στον καθρέφτη της Περσεφόνης βλέπουμε να εικονίζονται διάφορες μορφές από τη μυθολογία. Παρελαύνουν πρόσωπα που κουβαλούν στους ώμους τους τη δική τους ιστορία. Και είναι ενδιαφέρουσα αυτή η συνδιαλλαγή με τους αρχαίους μύθους και τη συμβολική τους. Έτσι ακούμε τις φωνές του Πλούτωνα, της Ήρας, του Δία, της Αριάδνης και του Θησέα, του Ελπήνορα, αλλά και της Πηνελόπης που γράφει γράμμα ανατρεπτικό στον Οδυσσέα. Δεν μπορεί πια να είναι πιστή και να τον περιμένει. Κουράστηκε σίγουρα. Ίσως και να βαρέθηκε κιόλας. Οπότε του ανακοινώνει πως θέλησε να φτιάξει τη ζωή της με έναν άλλο σύντροφο. Και καθόλου εχθρική δεν είναι πια απέναντι στους μνηστήρες «Αγαπητέ Οδυσσέα, / πέρασαν ήδη δέκα χρόνια. / Κουράστηκα με την ιδέα σου να ζω / τα νιάτα μου να χάνω για μια επιστροφή αμφίβολη. / Στις χάρες του όμορφου Αγαπήνορα / δεν μπόρεσα ν’ αντισταθώ / μαζί του έφυγα για Συρακούσες. / Όσο για τον Τηλέμαχο, / στην Αθήνα εγκαταστάθηκε /για περισσότερη κοινωνική ζωή. / Αν τελικά επιστρέψεις, / σαράντα μνηστήρες θα σε υποδεχτούν. / Μην ανησυχήσεις, άνθρωποι είναι πλέον του σπιτιού. / Μετ’ ασπασμών / Πηνελόπη-Αγαπήνωρ» (σελ. 16).
Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι ελκυστικό, συμπληρώνει το ποιητικό κείμενο. Τι βλέπει άραγε στον καθρέφτη η Περσεφόνη; Και ο καθρέφτης έχει την πολυσημία του, μας οδηγεί σε πολλαπλούς συνειρμούς. Μήπως είναι η αντανάκλαση του φωτός που σπάει το σκοτάδι και τη συνδέει με όσους είναι ζωντανοί; Μήπως είναι ο τρόπος να υπάρξει τελικά και να μην λογαριαστεί για νεκρή; Μήπως είναι μια διάθεση για αυτογνωσία που μέσω του ποιητικού της προσωπείου διακατέχει και την ίδια την ποιήτρια; Ανιχνεύουμε σε όλη τη συλλογή μια τάση να δοθεί έντονη αλληγορική και υπαινικτική διάσταση στα πράγματα. Βρίσκονται και τα ποιήματα μεταξύ φωτός και σκότους, υποβλητικά εκεί στο ημίφως. Είναι δυναμικός ο συνδυασμός της αλληγορίας με την αμεσότητα και τη ζωντάνια που χαρίζει το πρώτο ρηματικό πρόσωπο. Μπορεί κι οι ποιητές να βρίσκονται στο μεταίχμιο φωτός-σκότους και να ακροβατούν αιωνίως ανάμεσα σε δύο αντιθετικούς κόσμους και να ’ναι ακριβώς αυτό που τρέφει την τέχνη τους. Ξεχωρίζουμε λοιπόν ιδιαίτερα τα ποιήματα ποιητικής «Ονειροβάτες» (σελ. 26) και «Συνταγή για ποίημα» (σελ. 23), καθώς και τα ποιήματα «Μύστης» (σελ. 24) και «Στον νέο ποιητή» (σελ. 25)
Κομβικό το ποίημα της σελίδας 28 με τίτλο «Ο καθρέφτης» που παραπέμπει πάλι στο έργο του εξωφύλλου που έχει φιλοτεχνήσει η Φωτεινή Χαμιδιελή. Όταν με τα χρόνια θαμπώσει ο καθρέφτης ή αποκτήσει ρωγμές, πώς θα μετρηθεί τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα; Και πώς ο ποιητής πάλι θα φιλτράρει τον μύθο ώστε να δημιουργήσει την τέχνη του; Kάπου η ποιήτρια ταυτίζεται με την Περσεφόνη ή προχωράνε παράλληλα στον τρόπο που διαχειρίζονται το φως και το σκοτάδι, στον τρόπο που παίζουν με τις σκιές και ψάχνουν να βρουν τη θέση τους μέσα σε έναν αβέβαιο κόσμο και να «κατατροπώσουν τον σκοτεινό τους εαυτό».
Γράφοντας σε ελεύθερο στίχο η Μαυράκη δείχνει πως μπορεί να έχει τον έλεγχο των εκφραστικών της μέσων. Συνταιριάζει την ποίηση με έναν διάλογο μύθου-πραγματικότητας, φαντασίας-αλήθειας που ανοίγει τις πόρτες σε μια στοχαστική θεώρηση του κόσμου. Και γι’ αυτό η γραφή της παρουσιάζει ενδιαφέρον.
ΑΡΙΣΤΟΥΛΑ ΔΑΛΛΗ
FRACTAL 17/10/2023
Ο αιώνιος χρόνος
Η Κορίνα Μαυράκη με την πρώτη ποιητική συλλογή της «Ο καθρέφτης της Περσεφόνης», κερδίζει μία θέση αφετηρίας στο λογοτεχνικό χώρο με τη θεματολογία και τον μεταφορικό λόγο.
Με εμπειρία της διδασκαλίας και γνώση της γλώσσας, προσεγγίζει τον αφηγηματικό λόγο και την μυθοπλασία χωρίς στεγανά στερεότυπα. Δημιουργεί εικόνες και ιστορίες με πρώτη ύλη αρχετυπικές μορφές αρσενικής και θηλυκής αρχής της μυθολογίας και της τέχνης.
Μαγευτικός ρεαλισμός και αλληγορικός τρόπος γραφής, συμμαχούν και κατασκευάζουν ποιητικές εικόνες που αγγίζουν με αληθοφάνεια την πραγματικότητα. Το ποιητικό σώμα της συλλογής, ως φαινόμενο, είναι πλούσιο σε δράση και συναισθήματα, καθώς το δίδυμο των απηχήσεων και των αντηχήσεων αγγίζει το είναι του ποιητή και κατ΄ επέκταση το είναι του αναγνώστη.
«Η ποιητική εικόνα δεν διαμορφώνεται, δεν διασυνδέεται. Μέσα από την φαντασία ξαφνικά αναδύεται, χωρίς αιτιότητα, ως ανάγλυφο του ψυχισμού του ποιητή», μας λέει ο φιλόσοφος Γκαστόν Μπασελάρ στο έργο του «Η ποιητική του χώρου». 1.
Κεντρική ιδέα της θεματολογίας είναι ο διαχρονικός χρόνος. Η ποιήτρια δομεί και χωρίζει τη συλλογή νοητικά σε δύο ενότητες, στον παρελθόντα και παρόντα χρόνο με συνδετικό κρίκο τον Λόγο, τη γραφή, τη μνήμη. Η ποιήτρια μνημονεύει την αρχαία αιγυπτιακή θεότητα «Θευθ» στο ομώνυμο ποίημα (σελ.21),
Γράφει :
«Αναδεύω θόλους σκοτεινούς /με τη γραφίδα περιστρέφω το φεγγάρι / σπέρμα αθάνατο στον γαλαξία ρίχνω /δακτύλιοι τα γραμμένα / τον χρόνο παγιδεύουν /τόξο πολύχρωμο ο Λόγος / μέσα στους αιώνες».
Η ποιήτρια «ποιεί» έργο «ποιητικό, με αμφίδρομη πορεία στο χρόνο, ταξιδεύει στο όνειρο και την φαντασία με λέξεις, ιδέες, εικόνες. Το φτερωτό ποιητικό άλογο της έμπνευσης καλπάζει, «εκμηδενίζει χρόνο και αποστάσεις… φτερωτό ανυψώνεται… βροχή οι λέξεις πέφτουν… μπλε υάκινθοι σε χάρτινη χλόη». Μύστης αρχαίων καιρών η ποιήτρια, ξεγεννάει το φεγγάρι και αφήνει το νεογέννητο ποίημα στο λευκό χαρτί.
Με την πέννα της θρυμματίζει τα όρια του χρόνου, συνενώνει με συνηχήσεις σε κυκλική κίνηση το παρελθόν με τον παρόν που προ-οικονομούν το ονειρικό μέλλον του αναγνώστη.
Γράφει στο ποίημα «Ονειροβάτες», (σελ. 26)
« Περιπλανιέμαι στο ημίφως / σπηλιές χαρτογραφώ / σε βράχους ζωγραφίζω το κορμί μου, / με κόκκινο πανί / δένω τα μάτια του χρόνου,/ με γραφίδα μυτερή / ανοίγω περάσματα στις φλέβες μου / για τους ονειροβάτες./ Εγώ ο ποιητής».
Η Κορίνα Μαυράκη γράφει με την τεχνική του συμβολισμού, της μεταφοράς, του μαγικού ρεαλισμού. Διανθίζει τον ποιητικό λόγο της με σουρεαλιστικές εικόνες και ανιμιστική δυνατότητα των αντικειμένων του υπαρκτού κόσμου μας.
Ο τίτλος της συλλογής, «Ο καθρέφτης της Περσεφόνης», η παραστατική μυστηριώδης εικόνα του εξωφύλλου, το σώμα της συλλογής, χαράζουν δρόμο που οδηγεί στη φανταστική πύλη του διαχρονικού συμβόλου, τον καθρέφτη.
Τι βλέπει στον καθρέφτη της η Περσεφόνη;
Ο καθρέφτης της δεν είναι ένας συνηθισμένος καθρέφτης που απλά αντανακλά το είδωλο του αντικειμένου που καθρεφτίζεται μέσα του. Είναι ένας μαγικός καθρέφτης που ενώνει το ερεβώδες βασίλειο του Άδη με τον επάνω κόσμο του Ήλιου επιτρέποντας την νεκρή Περσεφόνη να επικοινωνεί με τους ζωντανούς, σαν οι δύο κόσμοι να είναι μία συνέχεια ο ένας του άλλου.
Είναι ο καθρέφτης που αντανακλά εικόνες του λογικού και παράλογου κόσμου, της οικείας και ανοίκειας μνήμης. Εικόνες του εαυτού ταυτισμένες με ματαιοδοξία, ναρκισσισμό, εξαπάτηση, ψευδαισθήσεις ή με φως, ελπίδα, αρετή. Με την μαγεία του κρατά όμηρο την ψυχή και την κατευθύνει εκεί που επιθυμεί, στο πνεύμα της γης ή στο πνεύμα του ουρανού, στη δίνη μιας πολλαπλής συνειδητότητας ή μιας πεφωτισμένης συνειδητότητας. Είναι ο καθρέφτης του ψεύδους ή της αλήθειας.
Η Περσεφόνη κοιτάζει και ταξιδεύει στο χρόνο, μαζί της και η ποιήτρια, σαν alter ego την ακολουθεί και συμπάσχει. Με τη δική της γραφίδα η ποιήτρια, «ξεφλουδίζει σκέψεις, κοσκινίζει λέξεις, διαλύει σε ζεστό μελάνι τα συναισθήματα, ανακατεύει προσεκτικά και εναποθέτει το μείγμα στο χαρτί…», όπως καταθέτει στη «Συνταγή για ποίημα»(σελ. 23).
Η εικόνα ζει μέσα στο χρόνο αλλά και ο χρόνος ζει μέσα σ΄ αυτήν, μέσα σε κάθε έργο
Τέχνης και Λόγου. Το ποιητικό υποκείμενο υφαίνει με δεξιοτεχνία και υπαινικτικό λόγο τον καμβά της συλλογής της. Δημιουργεί ένα πάζλ στο χρόνο, με ιστορίες από την μυθολογία, με αναμνήσεις που αλληλεπιδρούν μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, μέσα από την προσομοίωση των προσωπικών και συλλογικών εμπειριών. Με την αφήγηση της ζωγραφίζει εικόνες που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν, απλώνουν τα κλαδιά τους στον παρόντα χρόνο και εξελίσσονται με την αλληγορία στον φανταστικό κόσμο του μέλλοντος. Επιλέγει, ίσως όχι τυχαία, την μυθική Περσεφόνη και τον καθρέφτης της σε μια ταύτιση θανάτου και αναγέννησης.
Με φυσικότητα παρελαύνουν πρόσωπα γνωστά της ελληνικής μυθολογίας, ζευγάρια θεών και ηρώων, διάλογοι πειστικοί καθώς αγγίζουν τις διαχρονικές αλήθειες που απασχολούν τον άνθρωπο στις σχέσεις αλληλεπίδρασής τους.
Με υπαινιγμό και τραγική ειρωνεία σατιρίζει τις σχέσεις οικειότητας και τις προσωπικές υπαρξιακές αγωνίες. Με λόγο μεστό, ευθύ, θεατρικό, χωρίς εξεζητημένους υπαινιγμούς, αγγίζει την τραγικότητα των θεμάτων που απασχολούν διαχρονικά τις σχέσεις ανδρών και γυναικών.
Με το ποίημα της «Περσεφόνη» στηλιτεύει την βία, την ακόρεστη ερωτική επιθυμία του αρσενικού για το θηλυκό, την κατάκτηση και την υποταγή της μέχρι θανάτου, χωρίς ενοχή, με άλλοθι το πάθος του έρωτα και της αγάπης.
Γράφει απευθυνόμενη στον σύζυγο της Πλούτωνα , (σελ.9 ):
«Στα βάθη της γης μ΄ έκρυψες /κατάφερες για καιρό αθέατη να μείνω / πως θα βλαστήσω μία μέρα / ούτε που το περίμενες. /Με λένε Περσεφόνη/και ποτέ δεν αποδέχτηκα/το έρεβος της μοίρας μου»
Και ο Πλούτωνας αποκρίνεται : «Περσεφόνη, το έρεβος ήταν η δύναμη μου/ με τύφλωσε το φως σου/ τελικά έγινες η μαύρη δύνη μου εσύ».
Στα ποιήματα που ακολουθούν γίνεται αναφορά στις σχέσεις των ζευγαριών, στα πάθη των συντρόφων που πληγώνουν ο ένας τον άλλον, καθώς το κυριαρχικό Εγώ επιθυμεί την υποδούλωση και την καταβρόχθιση του Εσύ, χρησιμοποιώντας τον απέναντι άλλον για ικανοποίηση των δικών του αναγκών.
Στο ποίημα με τους διαλόγους της θεάς Ήρας και του πολυγαμικού Δία, τονίζεται η απιστία του συντρόφου, η ζήλεια της γυναίκας, αλλά και το άρρητο συμβόλαιο αποδοχής εκ μέρους της για την διαφύλαξη της οικογενειακής εστίας.
Το ζευγάρι Αριάδνη και Θησέας, συμβολίζει τις προσδοκίες, τον προβολικό έρωτα, την συν-εξάρτηση, την προδοσία, προκειμένου να ελευθερωθούν από την πνιγηρή σχέση της ανελευθερίας.
Και ο ανώριμος Ελπήνορας, δέσμιος των παθών της υλικής του υπόστασης, χάνει τη ζωή του, μεθυσμένος γκρεμοτσακίζεται πέφτοντας από τη σκάλα, συμβολίζοντας την πτώση από το φως στο σκοτάδι.
Ο διάλογο της Πηνελόπης και του Οδυσσέα, ένα θεατρικό σκηνικό που πειράζει και ανατρέπει με ειρωνεία το πρόσωπο της πιστής Πηνελόπης σε προκλητική ερωμένη. Προδίδει με τη σειρά της τον Οδυσσέα αφήνοντας το παλάτι του κατακτημένο από τους μνηστήρες, μια και ο ίδιος χρόνια περιδιάβαινε σε ξένες γυναικείες αγκαλιές.
Στο ποίημα «οι εραστές της Σφίγγας», περιγράφει την Φαμ Φατάλ γυναίκα, την μοιραία συνάντηση μαζί της, τον ευνουχισμό και το οιδιπόδειο σύμπλεγμα παιδιού-γονέα, τη διάλυση της αυτοδυναμίας της.
Στο «Συμπόσιο με την Σαπφώ» μας επικοινωνεί την διαφορετικότητα της σεξουαλικής ταυτότητας, το πάθος του έρωτα για το ομόφυλο σώμα, τα αδιέξοδα, την παγίδα, την αυτοκαταστροφή της.
Επικαλείται την ομορφιά και την θηλυκότητα της θεάς Αφροδίτης, παρομοιάζοντας την με τον έρωτα για την ομορφιά και την τελειότητα της «Αφρογέννητης ποίησης».
Στο ποίημα «Δήμητρα και Περσεφόνη», με καθαρότητα τονίζει τα ασαφή όρια ανάμεσα στην μητρική φιγούρα και το βρέφος, το απειλητικό χάος της ταύτισης του παιδιού με την μητέρα, καθώς καθρεφτίζεται στο βλέμμα της και δημιουργεί μία πλασματική εικόνα του Εγώ, όπως υποστηρίζει ο Λακάν. Η αναφορά στη Δήμητρα της Συκαμιάς Λέσβου μας φέρνει κοντά στην μοναξιά και το χάος της μπερδεμένης και μη αποδεκτής σεξουαλικής ταυτότητας πνιγμένη από τις πέρλες στο λαιμό της, ανάμεσα σε φως και σκοτάδι.
Στη δεύτερη ενότητα η ποιήτρια αλλάζει την συνθήκη της σχέσης με την Περσεφόνη και το μαγικό της καθρέφτη. Γίνεται η ίδια οδηγός μέσα από τον δίαυλο του καθρέφτη και ξεναγεί την Περσεφόνη στην επίγεια ζωή, όταν εκείνη είναι στη φάση της ανόδου της στο φως. Τώρα η Περσεφόνη είναι το alter ego της ποιήτριας και εκπλήσσεται με την ομοιότητα του επάνω κόσμου και το χάος του σκοτεινού Άδη.
Δεν αναγνωρίζει την αρχέτυπη Μητέρα Θεά, ούτε την θεά της φύσης Δήμητρα, τη δική της μητέρα. Ξαφνιάζεται με την ξενότητα και το άφιλο πρόσωπο του επίγειου κόσμου. Κλειστές οι καρδιές των ανθρώπων, στο κρεοπωλείο του χρόνου πεθαίνουν οι προσδοκίες.
Γράφει στο ποίημα « Στο κρεοπωλείο του χρόνου» (σελ. 27).
«Πόρτες κλειστές,/η απουσία τεμαχίζει τον χρόνο/ κομμάτια απ΄ τους πολλούς μας εαυτούς/ στραγγίζουν στα τσιγκέλια / στο βάθος αφυδατωμένες προσδοκίες/ αιωρούνται αξιολύπητες».
Ρωγμές στον καθρέφτη κατακερματίζουν την αλήθεια σε κίβδηλα είδωλα, σε αναλήθειες, ψευδείς κατηγορίες ενοχής και αμαρτίας. Ο αέρας πνιγηρός, η ομίχλη θολώνει το μυαλό, λιώνει το σώμα και το αφήνει άδειο, μόνο με το περίγραμμα της μελαγχολίας και του κενού. Όλοι είναι ένοχοι με ανυπόστατες κατηγορίες και διαστρέβλωση της αλήθειας.
Στα ποιήματα «Απολογία τέττιγος», «Ο τοίχος», «Η χτένα», «Βαρκάδα στο λιβάδι», όλοι είναι κατηγορούμενοι, όπως στην « Δίκη» του Κάφκα.
Γράφει στο ποίημα «Περίκλειστοι», (σελ 33).
«Φύτρωναν καθημερινά συρματοπλέγματα / παγίδευαν τα φτερά μας/ τριγύρω αιμοδιψή όρνια/ σημάδευαν την καρδιά μας / Περίκλειστοι ταϊζαμε τα σκοτάδια μας / με κάτι αχνοκίτρινα αστέρια / κι όταν έτριζαν οι μεντεσέδες / ήταν που άνοιγαν οι πύλες του θανάτου».
Και στο ποίημα «Τάξη νεκρή» (σελ.34) συνεχίζει με την μαύρη μνήμη του Ολοκαυτώματος, το πρόσωπο του θανάτου, αξέχαστο τραύμα της Περσεφόνης.
Η ξενάγηση της Περσεφόνης στο ματωμένο πεδίο του πολέμου συνεχίζεται στην αρένα του τσίρκου που παίζουν με τις χειροβομβίδες, με τους ανάπηρους της φωτιάς και τον αλληλοσπαραγμό των θεατών και των θηρίων.
Ακέφαλη η θεά των μεγάλων ιερών, η Νίκη της Σαμοθράκης, διαλαλεί με τη σιωπή της «πως πραγματική νίκη είναι / όταν κατατροπώνουν οι θνητοί/ τον χειρότερο εχθρό, / τον σκοτεινό εαυτό τους ».
Ταυτισμένες ποιήτρια και Περσεφόνη, στέκονται αμίλητες στη Λευκή μαρμάρινη κολώνα του ασχημάτιστου άνδρα σε αρχαίο λατομείο, θυμίζοντας τα μισοτελειωμένα, τα ατελείωτα των θνητών, που έρχονται και φεύγουν, άνθρωποι μισής ζωής χαμένοι.
Ποιήτρια και Περσεφόνη, στέκονται στα όρια του κάδρου του καθρέφτη, δίδυμο ζωντανής και νεκρής γυναίκας, ανάμεσα στον πάνω και κάτω κόσμο, γυναίκες με ρίζες βαθιές του αιώνιου δένδρου της ζωής. Γυναίκες σύμβολα, βεβηλωμένες από την αρσενική κυριαρχία, ακέφαλες θυγατέρες γέννας, μόνο κορμιά σκεύη επιτρέπονται στων κραταιών τ΄ ασπρόμαυρα σαλόνια. Ένας θρήνος ακούγεται, σαν συριγμός του αέρα η βουβή ικεσία τους, ένα κάλεσμα για μια σμίξη ιερή της Αθηνάς και της Αφροδίτης, του έρωτα και της σοφίας. .
Και τότε, σε ουράνια οθόνη, εμφανίζεται ο πίνακας του Νταλί «Η Γαλάτεια των σφαιρών», προσωπογραφία της πολύπλευρης γυναίκας του, μούσας και αγαπημένης στη ζωή του.
Η Κορίνα Μαυράκη κλείνει την συλλογή της με το ομώνυμο ποίημα, «Η Γαλάτεια των σφαιρών» (σελ 40).
Γράφει:
«Το κέντρο εσύ /εσύ και οι πλανήτες του γαλαξία μου / μικρή θεά που και στο ελάχιστο κομμάτι σου/ διατηρείς ακέραια την μορφή σου / Ο ίδιος άνεμος που σε σκορπά/ σε φέρνει πίσω,/ σύννεφο σε σχήμα κύκνου…» .
«Αφροδίτη, έρωτας, ποίηση, ψευδαίσθηση και αλήθεια, γαλαξίες και σύμπαντα, Αρχέγονη αιώνια ΓΥΝΑΙΚΑ.»
Ποιήτρια και Περσεφόνη γίνονται ένα στον κύκλο του χρόνου, θάνατος και αναγέννηση, κόρες των σκιών ανασταίνονται και πάλι στο φως.
Θαμπός ο καθρέφτης της Περσεφόνης, η πύλη έκλεισε, η κατάρα της αρπαγής της Περσεφόνης σπάει και τα ισόβια μειώνονται στο μισό.
Ο χρόνος συνεχίζει αμετάκλητα τον κύκλο του. Η ποιήτρια μόνη στοχάζεται. Μαζεύει τους μπλε υάκινθους, οι λέξεις πέφτουν στο χαρτί, ένα ποίημα πετάει έξω από το κουκούλι του, μεταμόρφωση ψυχής σε λόγο και γραφή.
.
ΚΟΥΛΑ ΑΔΑΛΟΓΛΟΥ
stigmalogou.gr 2/4/2024
Ο καθρέφτης της Περσεφόνης
Η συλλογή της Κορίνας Μαυράκη, Ο καθρέφτης της Περσεφόνης, με την οποία κάνει την πρώτη ποιητική της εμφάνιση, αν δεν είναι ακριβώς σύνθεση, έχει έντονη τη θεματική ενότητα και τον διάλογο των ποιητικών υποκειμένων, τα στοιχεία δηλαδή που παρουσιάστηκαν και στις προηγούμενες συλλογές.
Στον θαμπό καθρέφτη του χρόνου, το ποιητικό υποκείμενο κοιτάζει και βλέπει πρόσωπα του μύθου. Όπως η Περσεφόνη, που και η ίδια κοιτάζει στον καθρέφτη, το διπλό είδωλό της, και συνομιλεί. Με τον Πλούτωνα, ας πούμε. Το πολύ ενδιαφέρον σημείο της συλλογής είναι αυτές οι συνομιλίες-διάλογοι με τις εναλλαγές των ποιητικών υποκειμένων, Αριάδνης-Θησέα, Πηνελόπης-Οδυσσέα, Ήρας-Δία, έστω κι αν κάποτε καταλήγουν μονόλογοι.
Εξίσου ενδιαφέρον στοιχείο είναι το άνοιγμα, πέρα από τα πρόσωπα του μύθου, σε σύγχρονα πρόσωπα και καταστάσεις. Ο καθρέφτης του χρόνου αλλάζει φορά, με όχημα την Περσεφόνη κα με εστίαση στον πάνω κόσμο. Το ποιητικό υποκείμενο στοχάζεται και για θέματα της γραφής, της ποίησης κυρίως.
Τα ζεύγη του μύθου μιλούν σε πρώτο ή σε δεύτερο ενικό. Η Περσεφόνη απευθύνεται στον Πλούτωνα:
Και ποτέ δεν αποδέχθηκα/ το έρεβος της μοίρας μου.(«Περσεφόνη», σ. 9)
Κι εκείνος της απαντά:
με τύφλωσε το φως σου/ τελικά έγινες η μαύρη δίνη μου εσύ («Πλούτων», σ. 10)
Η Αριάδνη σπαραχτικά περιγράφει τον έρωτά της. Κι ο Θησέας κυνικά την προδοσία του.
Γενικά, στους διαλόγους αυτούς παρατηρούμε τα πρόσωπα να υιοθετούν τη δική τους οπτική, ανατρέποντας συχνά, ή τροποποιώντας έστω, τις εκδοχές του μύθου.
Όταν ο καθρέφτης αλλάζει φορά, εστιάζοντας στον επάνω, σύγχρονο κόσμο, δίνεται ο «διάλογος» Δήμητρας και Περσεφόνης. Θεωρώ το ποίημα αυτό από τα πιο σημαντικά της συλλογής. Σε πρώτο πρόσωπα η Δήμητρα μιλά για τις πέρλες στον λαιμό της, για το χώμα που άγγιζε και άνθιζαν λουλούδια. Γιατί η Δήμητρα αυτή είναι η Δήμητρα της Συκαμιάς Λέσβου, όπως αναφέρεται σε σημείωση. Και στους τελευταίους στίχους γίνεται η ταύτιση:
Περσεφόνη μαζί και Δήμητρα
μοίρασα τη ζωή μου
στο φως και στη σκιά.
(«Δήμητρα και Περσεφόνη», σ. 19)
.