ΙΩΑΝΝΑ ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ- ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Η Ιωάννα Λαδοπούλου Παπαδοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα, με καταγωγή από την Ικαρία.
Είναι απόφοιτος της Δραματικής σχολής Αθηνών του Γιώργου Θεοδοσιάδη και έχει συμμετάσχει σε σεμινάρια για την αρχαία ελληνική τραγωδία και τον Σαίξπηρ, με δάσκαλο τον σκηνοθέτη Μίνω Βολανάκη.
Έχει εργαστεί ως ηθοποιός στο θέατρο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο.
Από νεαρή ηλικία, ασχολείται με την ποίηση ως δημιουργός.
Το 2014 βραβεύτηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης, για το έργο της με τίτλο «Ατσάλινο παρόν», στον 6° Πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό δήμου Βέροιας και συνδέσμου φιλολόγων Ν. Ημαθίας.
Το 2020 έγινε η πρώτη έκδοση του ποιητικού της έργου. «Η επιστροφή της Ευρυδίκης», από τις εκδόσεις Ατρειδών κύκλος (Δραματική ποίηση). με εισαγωγή του Δήμου Αβδελιώδη.
Ποιήματά της έχουν δημοσιευτεί στο διαδικτυακό λογοτεχνικό περιοδικό «Περί Ου», στο περιοδικό λόγου και τέχνης «Παρέμβαση» και στο λογοτεχνικό περιοδικό «Οδός Πανός».
Συμμετοχή στο ανθολόγιο «Ποιητικοί Διάλογοι» του Ανδρέα Καρακόκκινου.
Συμμετοχή στο «Ανθολόγιο Ερωτικής Ποίησης – Αχ! Έρωτα..» των εκδόσεων «Βεργίνα» (Ημερολόγιο 2021).
Επίσης, ποιήματα της έχουν δημοσιευτεί στο εκπαιδευτικό ιστολόγιο
«Ηλεκτρονική Διδασκαλία» https://e-didaskalia.blogspot.com/2021/06/
ladopouJou-papadopoulou.html
Η «Σαπφώ των Αθηνών», από τις εκδόσεις «Λειμών», είναι το δεύτερο έργο της. που αφορά, το ποιητικό θέατρο.

.

.

ΣΑΠΦΩ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ (2022)

(Μονόπρακτο Θεατρικό Έργο)

Σκηνικό

Δωμάτιο υποφωτισμένο, ατμοσφαιρικό με παλαιά έπιπλα. Γραφείο με σημειώσεις, βιβλία, ανακατεμένα χαρτιά, ένας σκαλιστός επιτραπέζιος καθρέφτης χειρός, κάπου ανάμεσα στα βιβλία και στα χαρτιά. Τα αντικείμενα του χώρου, λίγο ακατάστατα, ζωντανά, ατημέλητα, δίνουν μια αίσθηση του απρόοπτου, του αναπάντεχου. Σ’ ένα τμήμα του γραφείου, ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, πληκτρολόγιο και λοιπά εξαρτήματα. Ίσως κάπου στον χώρο,
ένας παλαιός καναπές, λίγο φθαρμένος, τραπεζάκι, κηροπήγια, κορνίζες με παλιές φωτογραφίες, ένα λαμπατέρ, ένα μικρό αγαλματίδιο της θεάς Αφροδίτης. Στο βάθος παλιά μεγάλη βιβλιοθήκη με πολλά ανακατεμένα βιβλία. Σε κάποιο σημείο, ένας μεγάλος καθρέφτης ως έπιπλο, ή κρεμασμένος. 0 καθρέφτης αυτός θα μπορούσε να λειτουργήσει σκηνικά, ως ιδιότυπη οθόνη προβολής μιας υποφωτισμένης ανδρικής μορφής, που αντιπροσωπεύει τον ρόλο της «φωνής», και λαμβάνει χώρα στους διαλόγους του έργου, ως αθέατος συνομιλητής της γυναίκας. Η «φωνή» ακούγεται από το μικρόφωνο του ηλεκτρονικού υπολογιστή, ανάλογα με τη δράση του έργου, και μπορεί να εμφανίζεται ως σκιά στον μεγάλο καθρέφτη, ή αν όχι στον καθρέφτη, σε μια οθόνη. Η γυναίκα ντυμένη άνετα έχει μια ευγενική ατημελησία, μαλλιά πλούσια ανακατεμένα, μακιγιάζ θεατρικό, έντονο, που προσδίδει στο ύφος της, στην ψυχολογία της, μια αίσθηση αναμονής σημαίνοντος γεγονότος. Η εποχή που διαδραματίζεται το έργο, είναι η εποχή της πανδημίας του (2020-22). Η γυναίκα καθισμένη στο γραφείο είναι σε σκέψεις, κατά διαστήματα γράφει, μονολογεί…

(Απόσπασμα)

…/…

[Σηκώνεται από το γραφείο ονειροπολώντας, μονολογεί]. Τον καιρό εκείνο συνέγραφα εκτενές ποιητικό έργο, προσπαθώντας να φτάσω ψηλά, ν’ αγγίζω τον ουρανό μου στους αχανείς του ορίζοντες.

ΦΩΝΗ: Χαίρε ουράνια νύμφη! Μόλις επέστρεψα από μακρύ ταξίδι. Λιώνω από ζέστη! Μπαίνω στο νερό…

ΓΥΝΑΙΚΑ: Θέλω κι εγώ να βυθιστώ… Εκείνος αναρίγησε, εγώ τον φίλησα μες στο νερό, χωρίς μια λέξη να του πω…
Είμαστε οι χαμένοι ποιητές των αιώνων, ποιοι είμαστε, δεν ξέρω. Αυτή η αιώνια έλλειψη, αυτή η αιώνια σύνθεση, χάους και μορφής… Το νερό… Το τρεχούμενο νερό, είν’ ότι διαυγέστερο, ότι ομορφότερο… Πώς θα μπορούσες να φανταστείς κάποιον, που δεν τον έχεις δει ποτέ, μέσα σε νερό; Όμορφο! Νεογέννητο! «Σ’ ευχαριστώ που διάνθισες τη σκοτεινότητα μου», είπε εκείνος, και έκλεισε να ξεκουραστεί.
Ώ φως! Σ’ αγαπώ! Αγκαλιά θε να σε πάρω και να κοιμηθώ… Χαίρε Ουρανέ μου! Κράτησε με υπό την σκέπη σου! Ώ! Πώς να κοιμηθώ; Σκέφτομαι το έργο μου! Σκέφτομαι εκείνον! Εκείνον, τον ονειρικό μανιώδη εραστή των μουσών, που δεν κοιμάται ποτέ, που είναι μονίμως κουρασμένος από το μακρύ ταξίδι του, μέχρι να ξημερώσει. Εκείνον, που δεν σταματά να γράφει ακίνητος, εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο με μικρά διαλλείματα. Στο διάστημα
αυτών των μικρών διαλλειμάτων μου μιλά.

ΦΩΝΗ: Χαίρε χρυσόφτερη Ηώς!

ΓΥΝΑΙΚΑ: Χρυσόφτερος ο έρωτας σου Ήλιε! (Γράφει..) Ώ! Θα ’θελα τόσο πολύ να σ’ ακούσω, να σε δω… Χάθηκες πάλι μες στα κείμενα…
Ώ! Γράφω… γράφω… γράφω ατέλειωτα κι εγώ… Έρωτας είναι κι αυτός, ακατανίκητος! Γράφω, γράφω για εκείνον! Μπορώ να είμαι ώρες αμέτρητες κοιτώντας τον ουρανό… Μπορώ να τραγουδώ σιωπηλά καθώς σε κοιτώ… Είσαι η πιο μεγάλη ομορφιά μου Ήλιε μου!

ΦΩΝΗ: Είσαι μια Καλυψώ που κρατάς δέσμιο τον Οδυσσέα! Με ποιο τίμημα, ήθελα νά ’ξέρα!

ΓΥΝΑΙΚΑ: Δεν υπάρχει τίμημα στον έρωτα. Όλα τα φρούρια παραδίδονται στον Θεό!
Ώ… έλα, έλα, έλα τώρα… χάϊδεψέ με, ψαύσε με γλυκέ μου, φίλησέ με βαθιά· να νιώσω τα βλέφαρά σου στα χείλη μου…

ΦΩΝΗ: Χαίρε ροδόχειλη Καλυψώ!

ΓΥΝΑΙΚΑ: Χαίρε Ήλιε μου! Λυσίανθους σου στέλνω…

ΦΩΝΗ: Τί λύνουν;

ΓΥΝΑΙΚΑ: Λύνουν τους ανέμους…

ΦΩΝΗ: Μάλλον λωτοί είναι… Θα χάσω μνήμη, νόστος, επιστροφή… Ώ! Απόλλωνα! Σώσε έναν ημιθανή θνητό…

ΓΥΝΑΙΚΑ: Ώ! Γιατί χαλάς τον μύθο μου, τον μύθο μας; Γιατί δεν μπορώ να σε δέσω στο νησί μου για πάντα, και το πρωί ας δραπετεύσεις; Γιατί; Δεν υπάρχει γιατί… Ο παθιασμένος έρωτας μου για κείνον, και η κράτησή του στην ερωτική μου κλίνη χρόνους εφτά, ήταν σημεία σκοτεινά της φυγής του, προάγγελοι ήσαν της επιστροφής του… Το πιο δυνατό ερωτικό μου όνειρο, ένας αληθινός άνδρας που διασχίζει ένα έπος! (Ακούγεται έντονος χτύπος, κρούση πόρτας παλιάς, σιδερένιας).

ΦΩΝΗ: Άνοιξε θύρα, να εισέρθει ο εκλεκτός σου· που ξέχασ’ ότ’ είναι θνητός κι έγιν’ αδράχτι στον αργαλειό σου.

ΓΥΝΑΙΚΑ: Κύμα χτυπά την ώρα που υφαίνω όνειρα…

ΦΩΝΗ: Άνοιξε νεράϊδα, μες τ’ άγρια δάση σου κυλώ, το σώμα το βαθύ να βρω!

ΓΥΝΑΙΚΑ: Σ’ ανοίγω αγκαλιά να πληγωθώ βαθιά…

ΦΩΝΗ: Θα σε χαρώ, πριν σ’ αποχωριστώ…

ΓΥΝΑΙΚΑ: Πριν φύγεις, λουλούδια στο υφαντό μου θα κεντήσεις.

ΦΩΝΗ: Θα κεντήσω έναν κήπο στο φόρεμά σου…

ΓΥΝΑΙΚΑ: Άνθος στον κήπο μου αθάνατο!

ΦΩΝΗ: Αγαπημένη μου, είσαι το πιο όμορφο λουλούδι· στα χείλη σου τρέχω να χωθώ ως θείον άναμμα του πόθου σου…

ΓΥΝΑΙΚΑ: Χαίρε ομορφιά της αγάπης μου! Ρέεις μέσα μου σαν ποταμός…

ΦΩΝΗ: Να μην με δει κανείς…

ΓΥΝΑΙΚΑ: Μόνον εγώ!
[Αλλάζει θέση, ατμόσφαιρα, μονολογεί…] Ω! Στο πνεύμα του ήθελα να κυριαρχήσω, να μεταλάβω αυτό το μυστηριακό νέκταρ, αφού δεν ήταν το γραπτό, να τον διαβάσω ένσαρκο… Ήταν ένα όνειρο που δεν ήθελε να ξυπνήσει, ένα αισθαντικό περίεργο όνειρο, ένας μύθος που ήθελε να παραμείνει, στα σύννεφα… Ήταν στην αρχή της γνωριμίας μας, που τον είδα στον ύπνο μου. Το θεώρησα σημαδιακό τ’ όνειρο τούτο, αλλά χάθηκε σε κρυψώνες μυστηριακούς, που ακόμη κι αν είναι σημαδιακοί, δεν γνωρίζου-
με που βρίσκονται… Ξάφνου μπήκε στην κάμαρη, ο πρώην εραστής μου ακάλεστος. Τί αλλόκοτο στη ζωή μου αυτό! Να θέλουν να μου χάνουν όλοι έλεγχο! Πρώην και νυν! Το πρόβλημα είναι, ότι δεν ήμουν ακριβώς ποτέ, μια συγκεκριμένη γυναίκα… Ήμουν όλες οι γυναίκες μαζί… Ω!… ήθελα να κρυφτώ… Μου ερχόταν μια μυρωδιά καψαλισμένου κάρβουνου που σιγόκαιγε. Πίσω από το κομοδίνο του κρεβατιού, ήταν κρυμμένη μια όμορφη αντρική ζώνη, με περίτεχνη αγκράφα… Ήταν εκείνος, που ούτε λέξη δεν έγραψε από
τότε που μ’ εγκατέλειψε… Δεν τον προσκαλώ πλέον τις νύχτες στο κρεβάτι μου. Είμαι θυμωμένη… Όταν εκδόθηκε το έργο μου, ένιωθα τόση ταραχή… Έτρεμα από συγκίνηση καθώς τον φανταζόμουν να το διαβάζει, αφήνοντας την απουσία του παντού… Καθώς μύριζα τους κίτρινους φακέλους,
ανυπομονούσα για ένα του μήνυμα…

ΦΩΝΗ: «Έρως ανίκατε μάχαν…Έρως εν μαλακαίς παρειαίς νεάνιδος ενιχεύεις»…*

ΓΥΝΑΙΚΑ: Στα νύχια περπατώ· τόση ομορφιά του ονείρου με ταράζει…

ΦΩΝΗ: Στις όμορφες ανήκουν τα όμορφα, κατά μίαν έννοια που λέει στο “Συμπόσιο” και ο Πλάτωνας.

ΓΥΝΑΙΚΑ: Ω! Είναι το αγαπημένο μου έργο το “Συμπόσιο”! Το θεωρώ σημαδιακό που μου το αναφέρεις! Λατρεύω τον Πλάτωνα και κάποιον άλλον…

ΦΩΝΗ: Τον “άλλον” ήθελα νά ‘ξέρα! Από τον Πλάτωνα δεν κινδυνεύω!

ΓΥΝΑΙΚΑ: Εσύ είσ’ αυτός “ο άλλος” Ήλιε μου!

ΦΩΝΉ: Μα βρήκες πρόσωπο! Έλεος! Τυφλή είσαι;

ΓΥΝΑΙΚΑ: Γιατί, μήπως τον Πλάτωνα τον βλέπω;

…/…

.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ (2020)

(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ 1)

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
σκοτάδι – φως της σελήνης

ΟΡΦΕΑΣ:      Αβάσταχτη πληγή του φωτός
των νεφών η στέρηση.
Αυτός που είναι φωτεινός έχει το πιο
σκληρό περίβλημα.
Από ατσάλι το φεγγάρι
αναπνέει τη νύχτα μόνον
και ξεκουράζει τα πιο ψηλά άστρα.
Των επουρανίων δεν μοχθεί χωρίς αστέρι
ο φύλακας της νύχτας·
αυτός που έρχεται σαν σκοτάδι
άστρα να γεννήσει κι ουρανό.
Το φεγγάρι προβάλλει ξανά και ξανά
πάντα εκεί που το μυαλό παγιδεύεται
επιστρέφει να σου θυμίσει·
επί της γης τα όνειρα
δεν παλεύουν ποτέ μόνα.
Του φωτός ακυβέρνητη σκάλα ο ουρανός
οι γερές πλάτες του Άτλαντα τον στηρίζουν
έχει κι ο ουρανός σώμα·
χωρίς ουσία δεν τρέχει το σκοτάδι
χωρίς άστρα καίγεται η μηχανή του φωτός.
Έχει την απαντοχή του σκότους ο ήλιος·
επανορθώσεις δεν κάνει ο αθάνατος έρως
επί της γης,
μοχθεί μόνον να σε διαπεράσει·
πριν φύγεις θέλει να σου χαρίσει
σώμα άφθαρτον του φωτός.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Των αιωνίων η σκάλα απείραχτη δεν είναι-
κάποιοι έπεσαν, ασέλγησαν,
εγύρεψαν κορμί.

ΟΡΦΕΑΣ:      Το φως κι η ανάσα είναι ένα·
μια μπούκλα δική του στο μέτωπο
φίδι να γενεί
να ριζώσει δένδρο αιώνιο.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Το πρωί δεν μπορώ να σηκωθώ
από τη φωτιά που μ’ έχει κάψει στα όνειρα.

ΟΡΦΕΑΣ:      Ως νερό πετάς
ως έρεβος τρέχεις
των ουρανίων τα σύννεφα
ακριβοί στα πόδια σου ίσκιοι.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Ούτ’ ένα μήλο δεν κόψαμε
εμείς της ανάγκης οι άγγελοι
από τ’ ανοιχτά σπλάχνα της γης.
Αυτή η ακόρεστη πείνα για όνειρα
είναι η καταδίκη του σώματος σε τάφο.

ΟΡΦΕΑΣ:      Των αθανάτων δεν τρέχουν τα σώματα
χωρίς πόνο στα σπλάχνα σου
όπως ο αιθέρας δεν ταξιδεύει δίχως άνεμο
η σκόνη χορεύει
καθώς γίνεται έρως και πέτρα.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Αγάπησέ με αστέρι μου·
είσαι το κέντρο μου.
Μ’ εσένα ξυπνώ κάθε πρωί
και ζητώ συγχώρεση να τραγουδήσω.
Είναι ο πόνος αβάσταχτος
των θελγήτρων της ομορφιάς·
λαξεύει το σώμα ακριβά
ο γλύπτης του φωτός
δεν θέλει άδεια σώματα να κάψει.
Θέλει το περιούσιο πνεύμα να σκαλίσει
να βρει εκείνο τη μορφή
στα μάτια του καθρέφτη
ψυχή να παραδώσει.
Ω! θά ’ρθει μια μέρα
που το έρεβος θά ’ναι στα πόδια μου
ανοιχτός ουρανός·
ο φοίνικας των άστρων
θα περιβάλλει το πνεύμα μου
στέφανος φωτός.
Ω! θά ’ρθει μια μέρα
που θα δεις την ιέρειά σου χωρίς μάτια
και θα νοιώσεις τα φιλιά της ολόγυρα
χείλη γλυκά εκεί που πονάς·
μέλι ζεστό, πνεύμα ανοιχτό
σε κρύσταλλο ποτήρι·
κοινωνία ψυχών σε σώμα αθάνατο.

ΟΡΦΕΑΣ:      Του φωτός ο μέγας δικαστής
απλήρωτος δεν είναι.
Πολύ σκότος ακόμη,
πολύς μόχθος των αθανάτων ο ουρανός.
Γεμίζουν οι σήραγγες με νεκρούς
αδικαίωτους.
Θέλει να πληρωθεί η φωτιά με στάχτη
των δυνατών.
Θέλει ο άνεμος πνοή να φυσήξει στ’ άστρα
που παραμένουν ανοιχτά
ν’ αφήσουν κεραυνό στα δένδρα να καούν,
να δεχτεί λάβα η γη·
να καρπίσουν τα ηφαίστεια
που ανύπνωτα αναπαύονται.
Σε κόλπους αρχαίους
των αθανάτων τα μάτια
παραμένουν ανοιχτά-
πρώτα θα κάψουν τα σκουπίδια,
μετά οι ανύπνωτοι νεκροί θα ξυπνήσουν
τα χρέη να πληρώσουν
του φωτός που σπαράχτηκε
στις μαύρες κοιλιές των χθονίων
της παρακμής.
Ω! έλα αδερφή!
Μην φοβάσαι να καείς ζωντανή σαν ήλιος·
του φωτός γίνε ημέρα
και άσε στη νύχτα τις δικές της επίπονες
εργασίες και κρούσεις.
Μέρες καθαριότητας·
κάποιοι φεύγουν, κάποιοι έρχονται.
Της μοναξιάς το άστρο
δεν είναι ποτέ σκοτεινό·
φέγγει μέσα παρουσία.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Όταν δεν βλέπεις,
πώς ψάχνεις να βρεις βότσαλα;

ΟΡΦΕΑΣ:      Ότι πέφτει από τον ουρανό
δεν φτάνει σε μάτια.
Στο άδειο δεν υπάρχει τεχνική
επεξεργασίας.
Κάνε επανεκκίνηση να δεις τη γύμνια σου.
Βλέπεις;
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται,
όπως ως καλά αρνία λέν’ οι ανιστόρητοι.
Μάζεψε μαλλί·
είναι καλή η ζέστη για τους τυφλούς.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Ξύπνησα στη μέση της νύχτας
καταγράφοντας άστρα
να διαπερνούν το σώμα μου.
Είμαι εκείνη η τρελή των ουρανών
που φέγγει παρουσία τη νύχτα.
Αιώνιας ευγνωμοσύνης τρέχουν δάκρυα
και έρχονται οι αθάνατοι να μου μιλήσουν
στη δική τους ακατάληπτη γλώσσα
που ακατάδεχτη είναι στους θνητούς.

ΟΡΦΕΑΣ:      Ακατάδεχτος δεν είν’ ο ουρανός
μόνον ξένος στους σκαφτιάδες.
Μην τιμάς τα όνειρα των επιζώντων
εν υπνώσει
δεν υπάρχει καλή ζωή·
μόνον ζωή!
Όσο φως κι αν στεφανωθείς που δεν σου
ανήκει
δεν παύει το στεφάνι να είναι άδειο,
να έχει μόνον περιφέρεια.
Μείνε μαζί μου γλυκιά μου κόρη
να σε καρπίσω·
το ουράνιο σύννεφο της δροσιάς σου
είμ’ εγώ.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Ήρθε η στιγμή να με βρεις μουσική.
Σαν μνήμη σώματος νοιώθω τα μάτια σου
επάνω μου·
φλόγες που πετούν στον αέρα.
Ο κόσμος δεν ανήκει πλέον σ’ εμένα
αλλά στη σιωπή σου.
Μύθε! Πλάσε με πάλι!

ΟΡΦΕΑΣ:      Ασάλευτη ομορφιά το φεγγάρι.
Μην πλησιάζεις κοντά·
τρέχεις γρήγορα.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Πονούν τα μάτια μου.
Συνήθισαν τόσον καιρό στο σκοτάδι.
Τώρα το φως τα. πληγώνει.

ΟΡΦΕΑΣ:      Μην κλαις.
Χωρίς φόβο της φθοράς στις πλάτες σου
είναι τα φτερά που λησμόνησες,
καθώς γύρη έσταζαν
στα χείλη σου τα ματωμένα.
Του φωτός πεταλούδα στάσου ακίνητη
στο χάδι που έρχεται
νύχτα ονείρων-
τρέχουν του βουνού οι πυγολαμπίδες
να οδηγήσουν τους εραστές
να βρουν ο ένας τον άλλον στο απόλυτο
σκοτάδι.
Του φωτός φαναράκι μην τρέχεις να
σωθείς·
κανείς δεν μπορεί ν’ αντισταθεί
στο έρεβος της νύχτας.
Μόνον το φως σου λάμπει χωρίς ερμηνεία
στα μυστικά σοκάκια των νερών
– γλυκό καθρέφτισμα ανάσας του
άθραυστου φέγγους –
που προδίδεται από τον έρωτα του αέρα·
καθώς εκείνος σε φιλά
χτυπά ο έρως τα φτερά του
και θεριεύει το κόκκινο έναντι του μαύρου.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Τι υπέροχο!
Ο δημιουργός της πεταλούδας
είναι των άστρων ο δημιουργός·
όπου κάθονται στις ανάσες τους επάνω
τα μικρά αριστουργήματα
των φτερωτών αρχαγγέλων.

ΟΡΦΕΑΣ:      Ναι, ο αρχάγγελος των ονείρων
είναι του πάθους το αγιόκλημα,
καθώς εκείνο φιλά τα φτερά
των απρόσμενων επισκεπτών της νύχτας,
έρχεται το φως να δαμάσει το σκοτάδι
που σταθερά τρέχει
από τις ρίζες των δένδρων,
ως άνεμος του διηνεκούς.
Δεν δίδεται η σφαίρα στους αμύητους
νεκρούς.
Πρέπει πρώτα οι ναρκωμένοι να ξυπνήσουν
να παίξουν μαζί της χωρίς φόβο.
Ψάχνουν αν η αγκαλιά
γεμίζει γύρω με τραγούδια·
πονάνε μόνον που πρέπει να βγουν
καθώς γεννούν γεννήματα
του λόγου που διασώζεται.
Στο τέλειο σκοτάδι
είναι ο κήπος του Επίκουρου.
Μην τρέχεις φως της νύχτας,
μην μ αφήνεις όνειρο·
χωρίς αυτοσυγκράτηση
δεν τρέχει ο ουρανός
να σκίσει τον αέρα που στα πόδια σου
είναι βαρύς.
Ακόμη το σκοτάδι αγκαλιάζει
τ’ άστρα των στεναγμών.
Η υπέρτατη ανάγκη του φωτός
ο πόνος είναι!

ΕΥΡΥΔΙΚΗ:      Χωρίς έλεος ο ουρανός
τρέχει στα μάτια μου να σε βρει.

ΧΟΡΟΣ   (τραγούδι ομαδικό)

ΧΟΡΟΣ:      Στων αθανάτων τα νερά
και στων ψυχών τα δίχτυα
φίδι χλωρό επιάστηκε
κι ερίζωσε τραγούδι.
Μέχρι ανάσα να γευτεί το φως
τρέχει του ονείρου το σκοτάδι.
Έρχεται η ποίηση με ουράνια άστρα
ψηλά το σώμα ποθεί ν’ ανυψώσει.
Δεν είναι ο άνεμος που τρέχει στους αιθέρες
είν’ η γητεύτρα ανατολή
που ψάχνει σερνικό να βρει
με φλόγα επουράνια
που θέλει να ριζώσει.

…/

(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ 2)

ΧΟΡΟΣ

Α-ΙΔΕΑ     Τ’ αστέρια τ’ ουρανού
κι η όψη του φωτός
αθέατα μαζί σου
σ’ ευλογούν·
της τύχης ειμαρμένη
γέννημα θεών
μην φοβηθείς·
δεν ησυχάζει ο κόσμος
της γεννημένης σαρκός.

Γ-ΙΔΕΑ     Πριν κλείσουν τα όνειρα φυλακή
η ειμαρμένη της φωτιάς
παρηγοριά σου.

Β-ΙΔΕΑ      Το φως που δεν τραγούδησε
καίγεται ζωντανό·
στα νέα μνήματα της Άνοιξης
χαμογελά ο κόκκινος ουρανός
σαν υφάδι στολισμένος.
Αθώοι κίνησαν να γεννηθούν·
ορθός στην πλώρη καταπέλτης
το ποίημα δεν σταματά-
τρέχει ο άνεμος των τραγουδιών
να σύρει τον χορό της Άνοιξης.

Γ-ΙΔΕΑ      Στων ουρανών την περισυλλογή
το φως είναι φωτιά που τρέχει
– τα μάτια σου δεμένα καράβια ακυβέρνητα-
σ’ ολάνοιχτο παρόν.
Οι στίχοι θα δοθούν
στους κυβερνήτες της φωτιάς.
Η σάρκα δεν αφήνει τα χνάρια της
στους εκλιπόντες.
Μην δίδεις στο σώμα τροφή χωρίς πνεύμα.
Η φωτιά της αγάπης
θέλει ουρανό απέραντο
που χωράει όλα τα τραγούδια
και τα δάκρυα και μπορεί να ταΐσει
κάθε πεινασμένον του πνεύματος.

Β-ΙΔΕΑ      Αν δεν πεθαίνει το χώμα
πεθαίνει ο ουρανός;

Γ-ΙΔΕΑ      Το χώμα είναι φωτιά που κοιμάται ο άνεμος,
ο ενδιάμεσος εραστής·
μεταξύ ουρανού και γης
εκπυρσοκροτούν τα κατοικημένα ηφαίστεια
της σαρκός.

Α-ΙΔΕΑ      Μην φοβηθείς σαν τρέχεις να βρεις
τη σπορά του πατέρα σου·
ο κόσμος θέλει γερούς τροχούς
να γυρνούν οι έλικες των ιπταμένων.
Καθώς τρέχει το φως
περνά στα σώματα.
Μην φοβηθείς·
τα γεννήματα του φωτός καθώς κοιμάσαι
δίδουν στον άνεμο το σώμα σου
να πετάξει ταξιδεύοντας
για να μάθει τους νόμους των αοράτων.
Κλείσε τα φώτα·
το σκοτάδι θέλει ησυχία σαν ζευγαρώνει
με σάρκα φωτιάς·
πρέπει να βρει τον δρόμο του
να περάσει από όλους τους διαδρόμους της
αγκαλιάς σου.

Β-ΙΔΕΑ      Αν θέλεις να είσαι ατελεύτητος
μην βασανίζεις το φως.
Κράτα τα δάκρυα μυστικά
για τα παιδιά που θα γεννήσεις·
είναι τα δώρα σου.
Στων ουρανών τη σκάλα δεήσου-
είσαι απ’ αυτούς που ανεβαίνουν ψηλά
με μόνον ενδιάμεσο τον άνεμο.
Σαν Οδυσσέας τρέχεις
στο άγριο φως των βυθών
μην φοβηθείς να πετάξεις.
Των εκλιπόντων οι φωτιές
είναι η δύναμη των ουρανίων πνευμάτων.

Γ-ΙΔΕΑ      Μην φοβάσαι να βρεις το ύψος σου·
ατέλειωτοι οι ουρανοί
δεν χορταίνουν την αγκαλιά σου.
Όταν τρέχεις πετώντας
ο καταπέλτης του πνεύματος γίνεται ρίζα·
ένα σώμα που γεννάει αενάως φωτιά.
Μην φοβάσαι ότι δεν υπάρχει
είσαι στοιχειό του ερέβους
πετάς και δεν το ξέρεις.
Τώρα σου το αποκάλυψα
γίνε του έρωτά μου μεσημέρι.
Μην τρέχεις χωρίς ουρανό
στα μνήματα των πεθαμένων
δεν ξυπνούν εύκολα οι αγέννητοι·
μόνον φωτιές σκορπούν
χωρίς τα πνεύματα να εξευμενίζουν.
Ο θάνατος ζητά θάνατο·
όταν είναι άδειος
δεν χορταίνει να τρώει
τ’ αφώτιστα παιδιά του.
Το φως δεν είναι τροφή·
είναι θεός που τρέχει.
Σε διαλέγει από έρωτα
γιατί πρώτος εσύ το πόθησες
κι έσκαψες βαθειά
για να αναβλύσει ο πίδακας του
στα μάτια σου.
Όταν οπισθοχωρείς
πεθαίνεις.

Α-ΙΔΕΑ      Οι ζωγραφιές σου εικόνες πολύχρωμες
ψάχνουν την ελευθερία τους
από τα κρεμασμένα κάδρα στα μνήματα.
Δεν ζωγραφίζεις για ν’ αφήσεις χρώμα σε
τάφους
παρά για να υπάρξεις.
Ο έρωτας που σε κατοικεί
θα σε βασανίζει
μέχρι να δεις στον καθρέφτη
το σκοτεινό πρόσωπο του θεού
και να του παραδοθείς.

Β-ΙΔΕΑ      Αν δεν τρέξεις να χαθείς
πως θα τρέξουν τα όνειρα ξοπίσω σου
να σε προλάβουν;
Ανύποπτο σκοτάδι ο θάνατος
της αγκαλιάς σου-
χωρίς έρεβος ο κύκλος είν’ ανύπαρκτος.
Δεν τραγουδά ο έρωτας
παρά μόνον μαχόμενος.

Γ-ΙΔΕΑ      Δώσε όνειρα αγεωμέτρητα
αν θέλεις την ύπαρξη.
Δεν έχει σχήμα, μορφή, χρώμα.
Είν’ η ευθεία του φωτός
διχοτόμος του χρόνου.
Για να υπάρξεις πρέπει να ταξιδέψεις.
Οι επερχόμενες γενεές των άστρων
θα βρουν τα χνάρια σου
στο ατέρμονο γλυπτό του χρόνου
και θα συνεχίσουν
αφήνοντας το δικό τους βουητό
στις ρωγμές των δένδρων
που περνά το φως.

ΧΟΡΟΣ
(τραγούδι όλοι μαζί)

Σαν χαρμόσυνο διάγγελμα το φως
έναντι των μνημονίων του μίσους
η φωτιά των ουρανών
θα κάψει τους τυράννους της γης.

.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΣΚΗΝΗ ΣΚΟΤΕΙΝΗ

Χειμώνας
Ύφος γιορτής
Σκηνή σκοτεινή

Βάκχος γεννάται με φωτοστέφανο
Αντί για σταφύλια τρυγάει στήθη
Πράξη πρώτη
Της σιωπής.

Σταυρωμένη αυτή κλείνει τα μάτια
Ψάχνει στα όνειρα βροχερά τοπία
Πράξη δεύτερη
Της βροχής

Στην παλίρροια μαινάδα έντρομη
Ανοίγει το στόμα να χορέψει
Σε σκοτάδι πηχτό κρατάει το φως
Σε στιγμή δίχως χρόνο
Πράξη τρίτη
Της κραυγής

Ήμουν εκεί
Ένα πρόσωπο χωρίς μάτια
Κι ήσουν εκεί
Έρεβος που σωπαίνει

Η παράσταση τέλειωσε
Σκηνή σκοτεινή
Πράξη τέταρτη
Της Λήθης.

ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΤΗΝ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

Αν είσαι άγιος ή θεός
μην ξεχνάς,
με βρήκες στους ουρανούς
οι άγγελοι δεν προσκυνούν
να ερωτεύονται θέλουν μόνο
το θεό τους.

Ω, Αφροδίτη
σκοτεινή θεά των υποσχέσεων εσύ,
γέννησες τον ένα και μοναδικό,
τον τρυφηλό αποπλανητή
του θανάτου θεό:

Εκείνον,
που με τροφοδοτεί με περιφρόνηση
για τους άλλους.

ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΧΟΡΕΥΤΡΙΑΣ

…εγώ,
δεν υποκλίνομαι σε κανέναν
μόνο χορεύω
όσοι μ’ αγάπησαν
ποτέ δεν μου ζήτησαν υποκλίσεις,
ούτε και θέλουν
άλλωστε
τους αξίζει κάτι καλύτερο

ο ατέρμων χορός μου.

Όποιος τολμά
ερωτεύεται
ή χορεύει.

ΜΕ ΑΓΑΠΗ

Μ’ έναν μονάχα τρόπο μπορείς ν’ αγαπάς:
κινδυνεύοντας
όπως άγγελος που μέθυσε κι έπεσε
από τον ουρανό
όπως χαρτοπαίχτης που ιδρώνει
την ώρα που χάνει
όπως μοτοσικλετιστής στον γύρο
του θανάτου
όπως ο κόσμος που γυρίζει και σε πνίγει
χωρίς γιατί.

Αν δεν μπορείς ν’ αγαπάς έτσι,
είσαι ένας θεατής
ένας αναγνώστης
στην καλύτερη περίπτωση,
ένας δεύτερος ρόλος,
κι αυτό, γιατί πολλοί δεν έπαιξαν ποτέ,
στο σενάριο της αγάπης.

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ

Παίζεις μαζί μου σαν άνεμος
πετώντας αγκαλιές στον αέρα.
Να με κάψεις ποθείς
μέχρι ν’ αποκοιμηθώ
την ανάσα σου νιώθω
που σώμα γίνεται.
Καθώς μου λες τη σιωπηλή
καληνύχτα,
τρέχω να προλάβω
να σε κρατήσω
στην επόμενη πίστα.
Άραγε θα με γνωρίσεις σαν με δεις
κρυμμένη στο παράθυρο
να ψιθυρίζω το μικρό σου όνομα,
με τη φωνή της μητέρας σου,
που έγινε πάλι κορίτσι για χάρη σου;

ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ

Μπορώ να φύγω
ότι ώρα θέλω
και να πάω όπου θέλω
Χωρίς να ρωτήσω κανέναν
Ούτε καν τις επιθυμίες μου
Αιώνια ανατέλλει ο κύκλος του αίματος
Ανεβαίνω σ’ απόκρημνες πλαγιές
μονάχη μου
χωρίς να κοιτάξω κάτω
Ανίκητη ελευθερία η φυγή
Διαλέγω την Πανσέληνο του Λύκου
να με οδηγήσει στα ψηλά βουνά
όπου θα συναντηθώ
με το άγριο θηρίο που εξημέρωσα
όχι από ανάγκη
αλλά από περιφρόνηση.
Μπορώ να φύγω
ότι ώρα θέλω
και να πάω όπου θέλω.

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ Η ΘΥΕΛΛΑ
( Στον ποιητή των ονείρων)

Μες στο σκοτάδι αν έρθω απότομα άνεμος
Έχω το μέτρο της θύελλας
κι η θύελλα έχει το δικό μου μέτρο
Αθώο σε βρήκα
φιλώ τα χείλη σου
Τα μάτια μην ανοίγεις
Φοβάμαι αν με δεις να σε κοιτώ
θα φύγεις
Όνειρο είμαι που βασανίζει
το βαθύ σου σώμα
μέσ’ σ’ άγρια δάση
κρατώ για χάρτη το βιβλίο σου
χωρίς χρόνο μέσα σου κυλώ
άνεμοι τρέχουν πυγολαμπίδες
φιλούν το φως
των υπνωμένων σου ματιών
έχουν το μέτρο της θύελλας
κι η θύελλα έχει το δικό σου μέτρο.

Ο ΕΡΗΜΙΤΗΣ

Έπειτα χωρίς μάτια με κοίταξαν
Τα εργαλεία συνέχισαν να πολλαπλασιάζονται
Επανέλαβαν
μηχανικά τη γνωστή ύβρη:
– Πώς τολμάς να υπάρχεις;
Εγώ δεν τους απάντησα
Τους έβλεπα ολοκάθαρα
μες στο κενό να χάσκουν μετέωροι
Δεν είχαν δικό τους σώμα να δικαιώσουν όχι την ύπαρξη
αλλά την απουσία τους.

Έπειτα συνέχισα να περπατώ στο χώμα
διερωτώμενη
πώς τολμώ να υπάρχω
κατέχοντας
τις σκέψεις μου δωρεάν
εκτός νόμου αγοράς και πώλησης.

Έπειτα άνοιξαν μπροστά μου
οι πάγκοι εργασίας
Καλημέρα σας, μου είπαν και καλή συνέχεια συνέχισαν:
μπορείτε να ελέγξετε την ημερομηνία
λήξης
και την άδεια κυκλοφορίας των προϊόντων.
Συγνώμη, ψέλλισα
Δεν αγοράζω ζώα
Δεν πουλάω γη.

Έπειτα επέστρεψα
δικαιωματικά στο έρημο νησί της εξορίας μου.
Κανείς δεν θα μου στερήσει
την πολυτέλεια αυτή!

Η ΦΩΝΗ ΕΝΟΣ ΡΟΛΟΥ

Δεν ήμουν ένας ρόλος στο χαρτί.
Διάλεξα τον συγγραφέα μου
Προσπάθησα να δοθώ
Συχνά αγνοούσε
πώς ήμουν κόρη των ουρανών
πού έγινε ρόλος
ψάχνοντας τον συγγραφέα της.

Στιγμές απείρου κάλλους
καθώς οι νεκροί ζωντανεύουν
έκπτωτοι άγγελοι
πολύ αγάπησαν
την εξίσωση
αρσενικό θηλυκό
ένα σώμα ομοούσιον του πατρός καρποφόρο.

Οι ρόλοι ξυπνούν
με την προσφώνηση ενός ονόματος
πού τους καλεί από μακριά
να βιώσουν την ουτοπία
ως ύπαρξη τραγική.

ΑΤΣΑΛΙΝΟ ΠΑΡΟΝ

Μπορεί ο καιρός
Να μην ωριμάσει ποτέ
Και να μείνουμε
Αιώνια έφηβοι
Μέχρι εκεί
Πού τα κόκκαλα και οι σάρκες
Θ’ αντέξουν
Να κοινωνούν το πνεύμα.

Μπορεί να μην σε βρω ποτέ
Στο μέλλον
Στο υπερκόσμιο φως
Των πεθαμένων
Ούτε στο παρελθόν
Στις απρόοπτες φωνές
Που αρθρώνουν ένα όνομα
Αυτό που σου μοιάζει.

Είσαι το ατσάλινο παρόν των αιώνων-
Γυρνώντας τα πάνω κάτω η σάρκα
Χαράζεται απ’ τ’ όνομά σου
Μεταλλάσοντας το σώμα
Σε μνημείο που καίγεται.
Αγριεμένη ίριδα στο κόκκινο
Σκορπάει το αίμα των χρωμάτων
Απλωμένη πάνω σου
Σε απέραντη γαλάζια αιώρα
Ταξιδεύω
Μέχρι εκεί που θ’ αντέξουν
Τα κόκκαλα και οι σάρκες
Τη μεγάλη πλάνη :
Του έρωτα.

Πρώτο βραβείο στον έκτο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης και διηγήματος
” Δημήτριος Βικέλας” στον Δήμο Βέροιας.

.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΒΔΕΛΙΩΔΗ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ

Τί είναι η ποίηση; Από τον Αριστοτέλη μάθαμε πως η ουσία της ποίησης είναι ο ίδιος ο σκοπός της. Να δημιουργεί δηλαδή την ηδονή της καλαισθητικής συγκίνησης και της απελευθερωτικής κάθαρσης αποκαλύπτοντας την αλήθεια.

Το μέσον γι’ αυτόν τον σκοπό γίνεται η σκέψη του ποιητή που ανατρέχει στον Λόγο, αντλώντας το υλικό του μέσα από αναρίθμητες άλλες λέξεις και λεκτικές πηγές, τις οποίες διαλέγει και συντάσσει η έμπνευση και το πάθος του.

Όπως σε κάθε τέτοια ποιητική κι ελεύθερη ανασύνταξη της γλώσσας γίνεται και μια αναδημιουργία της οπτικής του κόσμου, έτσι κι εδώ η Ιωάννα Παπαδοπούλου νικά την αδράνεια και την παθητική αναμονή, που παραμένει θεατής της πραγματικότητας «των ζώντων νεκρών», και ίπταται υπεράνω της.

Πετάει πάνω απ’ αυτήν όχι για να δραπετεύσει αλλά για να την δει πιο καθαρά, μέσα από την άυλη υπερπραγματικότητα των μύθων, των αρχετύπων και των συμβόλων της κοσμογονίας, που ερμηνεύουν ενορατικά τη Δημιουργία του υλικού κόσμου και τη γέννηση του ανθρώπου μέσα στην πυκνή ύλη, για να επαναπροσδιοριστεί η ίδια, αλλά και για να επαναπροσδιορίσει την πραγματικότητα μέσα από καίρια ερωτήματα.

Ποιο είναι το πραγματικό νόημα κι ο σκοπός της ζωής και της ανθρώπινης ύπαρξης;

Μεταμορφώνεται προς τούτο σε Ευρυδίκη κι Ορφέα και βιώνοντας το αίσθημα του πόνου και κυρίως το σπαρακτικό «γιατί» της απώλειας ενός άδικα ματαιωμένου εκ του θανάτου έρωτα, εκρήγνυται ο λόγος της σε ένα χειμαρρώδες μουσικό ποτάμι, συμπαρασύροντας εικόνες υπερρεαλιστικές, διαυγείς ωραιότητας ιδέες και γοργές μεταβολές αισθημάτων, που τις συνέχει, τις συγκροτεί και τις ζωοδοτεί ορμητικά ο Έρωτας, που κι ο ίδιος επιζητά να γίνει και γίνεται στο τέλος Αγάπη.

Ο μύθος του Ορφέα και της Ευρυδίκης έχει εγγραφεί στη συλλογική μνήμη, ως απόλυτος πόνος για τον θάνατο της Ευρυδίκης την ημέρα του γάμου της, καθηλώνοντάς μας στο αδιέξοδο μιας αιώνιας ασφυκτικής θλίψης, η οποία αναζητά και βρίσκει τη λύτρωση μέσα από την υπερβατική, αλλά μάταια και παρηγορητική κάθοδο του Ορφέα στον Άδη.

Εδώ με την «Επιστροφή της Ευρυδίκης» η Ποιήτρια παρακάμπτοντας το στίγμα του θανάτου, ανασυντάσσει αναστάσιμα τον μύθο και τον καθιστά αιτία ανασυγκρότησης του βλέμματός μας προς την αναγκαιότητα της ζωογόνου δράσης και τη συνειδητότητα της διαχείρισης της δικής μας σκέψης και για την προσωπική μας αλλαγή απέναντι στην πραγματικότητα.

Στάση που νικάει τον θάνατο και στο πραγματικό αλλά και στο συμβολικό επίπεδο, ως κατάφαση οίστρου για τη ζωή και την συνύπαρξη, κι ως έρωτα για τις άφθαρτες αξίες του ανθρωπισμού και της ελευθερίας που μπορούν ν’ αναστρέφουν την τρέχουσα πραγματικότητα των ζώντων.

Μην τρέχετε να ξεφύγετε
από του σκότους την αδηφάγα υπομονή.
Γελάστε που μπορείτε να σταθείτε ακίνητοι
στο ρεύμα της φθοράς
και να ορθώσετε τείχη περιφρούρησης
των ουρανίων κήπων.

.

Σημείωμα  για το έργο, της εκδότριας Αλεξίας Πετροπούλου.

Η Ευρυδίκη επιστρέφει. Εδώ ο ακατανίκητος  έρως προτάσσει το ξίφος του για να βρεθεί και πάλι στην αιώνια μάχη : «Δεν υποτάσσεται η άνθιση σε σώμα ανόσιο της φθοράς», μας αποκαλύπτει η Ευρυδίκη, ανθίζοντας ως Γαία νύμφη και επιστρέφοντας σε μια κοινωνία αγάπης, που τόσο  η δημιουργία όσο και η εξέλιξη των ιδεών συνδέονται άρρηκτα με τη φύση.

Οπισθόφυλλο : τμήμα του έργου:

«Αν δεν τρέξεις να χαθείς
πώς θα τρέξουν τα όνειρα ξοπίσω σου
να σε προλάβουν ;
Ανύποπτο σκοτάδι ο θάνατος
της αγκαλιάς σου
χωρίς έρεβος ο κύκλος είν’ ανύπαρκτος.
Δεν τραγουδά ο έρωτας
παρά μόνον μαχόμενος.»

Α.Π.

.

ΣΠΥΡΟΣ Σ. ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ

Καθηγητής Χημείας μέσης εκπαίδευσης
Ποιητής, Κριτικός

» Είσαι μαγνήτης γιατί φλέγεσαι από θέληση να υπάρξεις»

Απευθύνεται ο Ορφέας στην Ευρυδίκη.

Οι στίχοι είναι από το Ποιητικό Έργο «Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ» της Ιωάννας Λαδοπούλου -Παπαδοπούλου εκδόσεις ΑΤΡΕΙΔΩΝ ΚΥΚΛΟΣ. (σελίδα 78).

Ο χαρακτηρισμός ποιητικό Έργο είναι προσωπική επιλογή.
Η λέξη » Έργο» παρέλκει συνειρμικά την προσδοκία θεατρικής παράστασης.
Η προβολή αυτού του συνειρμού πληροφορεί τον υποψήφιο αναγνώστη για ένα ποίημα με θεατρική δομή. Πράγματι είναι ποίημα (ρυθμός, μέτρο, στίχος) με διαλόγους. Τα πρόσωπα: Ευρυδίκη- Ορφέας. Ιδεομορφές (Ιδέες) με μορφή αγγέλων και Χορός.
Το σώμα του Έργου έχει το σχήμα αρχαίας τραγωδίας αλλά το πρόσωπο είναι φωτεινό από ένα άστρο αισιοδοξίας. Η Ευρυδίκη θα επιστρέψει με τα βεγγαλικά της ανάστασης.

Ο μύθος του Ορφέα και της Ευρυδίκης βασίζεται σε δυο εμπειρικούς υπαρξιακούς πόλους. Ο ένας είναι η ακλόνητη αλήθεια ότι από τον θάνατο δεν επέστρεψε ποτέ κανείς και ο άλλος ότι η τέχνη είναι το ανθρώπινο εργαλείο του θαύματος. Όσοι επέστρεψαν απ’ τον Άδη ήταν επισκέπτες που πήγαν και γύρισαν (Οδυσσέας) αλλά νεκρός ποτέ δεν επέστρεψε. Η τέχνη της μουσικής (στο μύθο) έπλασε μια ελπίδα ότι μπορούν να νικηθούν ή να καταργηθούν οι κανόνες του Άδη και να επιστρέψει η Ευρυδίκη. Να το θαύμα. Το κίνητρο του θαύματος είναι ο έρωτας ως δύναμη και η αγάπη ως δικαιοσύνη ( πόσο άδικο να πεθάνει από δήγμα φιδιού την ημέρα του γάμου της η Ευρυδίκη).

Θεωρητικά στον μύθο πρώιμα φαίνεται να επαληθεύονται η δύναμη του έρωτα, η δικαιοσύνη της αγάπης, η μαγεία της τέχνης. Ο Ορφέας μάγεψε και απέσπασε την υπόσχεση της επιστροφής της Ευρυδίκης. Παρέβη τον όρο και κοίταξε πίσω και η προσπάθεια καταστράφηκε . Επιπολαιότητα; λάθος; Όχι. Υμνείται ο έρωτας και η αγάπη του Ορφέα στον μύθο. Νικάει τους κανόνες του Άδη. Το τείχος τη ματαιότητας είναι υπερύψηλο δηλαδή δεν γίνεται η ανάσταση νεκρού. Η διέξοδος, το τέχνασμα, στην πλοκή είναι η απόδοση στο ανθρώπινο λάθος. Με αυτό τον τρόπο δεν ανασταίνεται η Ευρυδίκη μεν αλλά παραμένει ζωντανή η ελπίδα για μια άλλη φορά χωρίς ανθρώπινο λάθος. Έτσι ξεκινάει ένας καινούριος κύκλος .Η τέχνη να μαγεύει, η αγάπη να θριαμβεύει και ο έρωτας να είναι η πιο κραταιά δύναμη της ανθρώπινης ύπαρξης. Η ελπίδα παραμένει μέχρι την τελευταία πνοή του ανθρώπου.

Η Ιωάννα Λαδοπούλου – Παπαδοπούλου με την ποίηση της γεφυρώνει το υπαρξιακό αδιέξοδο με μια απλή κίνηση, αντιστρέφει το διάνυσμα του μύθου δηλαδή η φορά του διανύσματος Ορφέας ——->Ευρυδίκη καταργείται και γίνεται Ευρυδίκη——> Ορφέας. [ φοβάμαι με τους ανθρώπους πεθαίνουν οι μύθοι…]. Η δράση στο ποιητικό Έργο αποκτά γυναικείο βηματισμό. Τα επιμέρους ζητήματα θεωρούνται με γυναικεία ματιά όχι υπό το κράτος μιας φεμινιστικής αντίληψης αλλά με τα λυρικά εφόδια του θηλυκού ποιητικού λόγου.

Για να πετύχει τον εκφραστικό της στόχο, η ποιήτρια , που ήθελε το ποίημα να έχει ενιαίο σώμα επιλέγει το σκηνικό του κοσμογονικού χάους. Έβαλε υπαρξιακές συντεταγμένες στη σφαίρα της Κοσμογονίας. Ο ένας πόλος είναι το σκοτάδι (έρεβος) του Άδη και ο άλλος πόλος είναι ο θόλος του ουρανίου φωτός. Η πρώτη ύλη της ύπαρξης είναι το έρεβος και η άλλη είναι το φως. Η ύπαρξη θα δονείται κυματικά στην κορυφή του όρους «φως» και θα βυθίζεται στο «σκοτάδι». Αυτός είναι ο κατακόρυφος άξονας. Ο οριζόντιος άξονας είναι ο Χρόνος ο οποίος είναι το απόλυτο διάνυσμα που δεν έχει επιστροφή και που δεν ξέρουμε πού οδηγεί . Είναι ο φορέας της ανθρώπινης αγωνίας. Είναι ο αφετηριακός πόλος και ο τελικός πόλος του θανάτου. Ο τρίτος άξονας είναι ο ατομικός δρόμος του βιώματος που περιέχει τον έρωτα , την αγάπη , την τέχνη τα ανθρώπινα πάθη. […πάλι να ξαναζήσω πάλι να χαθώ; ], [Η αθανασία κρατάει τα μυστικά της στον Άδη…], [ Μούσα κι ουρανός είναι ένα..].

Το ποήμα διαβάζεται ευχάριστα γιατί ρέει άκοπα, η παρεμβολή των στοχασμάτων με αποφθεγματικό τρόπο δίνει ανάσες επανεκκίκινησης στην ανάγνωση (και στην θεατρική παρουσίαση γιατί όχι;) Η τεχνική του ελεύθερου στίχου είναι πειθαρχημένη στο μέτρο και στον ρυθμό. Βρήκα και κάποια μικρά κομμάτια με Καλβικά μέτρα που μου άρεσαν πάρα πολύ. παραθέτω την επιλογή του Δήμου Αβδελιώδη

Μην τρέχετε να ξεφύγετε
από του σκότους την αδηφάγα υπομονή.
Γελάστε που μπορείτε να σταθείτε ακίνητοι
στο ρεύμα της φθοράς
και να ορθώσετε τείχη περιφρούρησης
των ουρανίων κήπων.
Παραθέτω και μια δική μου επιλογή:
(Ω!) Της αυγής χωρίς έλεος ουρανέ
(Ω!) της φθοράς αστέρι άσαρκο
(Ω:) του μόχθου ύπουλο σώμα
τρέχει σαν άνεμος η θλίψη
να βρει ρόδα να κυλήσει

( τα θαυμαστικά Ω! τα πρόσθεσα για να δείξω μια άλλη ανάγνωση)

Τελειώνοντας το σημείωμα μου ευχαριστώ την διαδικτυακή μου φίλη Ιωάννα και συγχαίρω τον εκδοτικό οίκο ΑΤΡΕΙΔΩΝ ΚΥΚΛΟΣ που επιμελήθηκε την έκδοση – ποτέ δεν πουλούσε η ποίηση . Το βιβλίο είναι καλαίσθητο με καλής ποιότητας χαρτί.

.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΟΥΣΚΑΡΙΝΗΣ

ΠΕΡΙ ΟΥ 19/12/2020

Με ιδιαίτερη ευχαρίστηση πήρα στα χέρια μου το βιβλίο της Ιωάννας Λαδοπούλου- Παπαδοπούλου: «Η Επιστροφή της Ευρυδίκης» που εκδόθηκε πρόσφατα. Η ποιήτρια, εκτός από την ποίηση, υπηρετεί ταυτόχρονα, πιστά και με επιτυχία, εδώ και χρόνια, το θέατρο ως ηθοποιός και τώρα ως συγγραφέας. Συνεπώς γνωρίζει σε βάθος τα της θεατρικής γραφής όσο και της ποιητικής. Γι’ αυτό και αξίζει τον κόπο ώστε να μας απασχολήσει σήμερα εδώ.
Ας πούμε πρώτα δύο λόγια για το είδος στο οποίο ανήκει το υπό κρίση βιβλίο. Αναντίρρητα το εκτενέστατο κείμενο που εμπεριέχει είναι θεατρικό. Η δομή του και ο ελάχιστος μύθος που εκτυλίσσεται σε αυτό παραπέμπουν αυτόματα στο αρχαίο ελληνικό θέατρο και ειδικότερα στην τραγωδία και τον διθύραμβο. Υπάρχει σε αυτό ο πρωταγωνιστής, ο δευτεραγωνιστής και τρία άλλα, μη φυσικά, πρόσωπα (Α΄, Β΄, και Γ΄ Ιδέα) που σχολιάζουν τα γεγονότα μαζί με τον χορό από μία άλλη σκοπιά που συμπληρώνει εκείνη των φυσικών προσώπων. Το έργο, χωρισμένο σε τέσσερα μέρη, μου θυμίζει κάπως τον «Διθύραμβο του Ρόδου» του Άγγελου Σικελιανού, χωρίς να θέλω να πω με αυτό τίποτα περισσότερο περί επιδράσεων κ.λπ. Μία μακρινή ανάμνηση ίσως του έργου εκείνου.
Ώστε ζει ακόμη και σήμερα η Ευρυδίκη, η μούσα και η αγαπημένη του Ορφέα, που για το χατίρι της κατέβηκε ζωντανός στον Άδη για να πείσει τον Πλούτωνα να του επιτρέψει να την επαναφέρει στη ζωή, μετά το θανατηφόρο δάγκωμα του φιδιού, αποτολμώντας να τον αποπλανήσει, με τη μαγεία της μουσικής του; Ζει και βασιλεύει, όπως θα έλεγε η Γοργόνα για τον αδελφό της τον Αλέξανδρο, έτσι ακριβώς όπως μας λέει και η ποιήτρια, σε πείσμα του αρχαία μύθου που την θέλει να παραμένει μόνιμα στο σκοτάδι του Κάτω Κόσμου, και μάλιστα την βάζει να κυκλοφορεί ανάμεσά μας, όπως και ο σύντροφός της άλλωστε ο Ορφέας, με τον οποίο συζητάει καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, πασχίζοντας να ερμηνεύσει, δηλαδή να κατανοήσει, και μαζί της κι εμείς, τα μυστήρια που μας περιβάλλουν, τον έρωτα, τον θάνατο, τη ζωή, την ποίηση, τη μουσική, την ομορφιά και τη μαγεία που εκπέμπουν όταν βρίσκονται στα χέρια ταλαντούχων ανθρώπων.
Εδώ έχουμε λοιπόν ένα πολυπρισματικό έργο που ανήκει δικαιωματικά στο ποιητικό θέατρο, που, όπως βλέπουμε, εξακολουθεί να γράφεται και στις ημέρες μας. Η Ευρυδίκη, μέσα σε έναν απροσδιόριστο χρόνο, που δεν ξέρεις αν είναι μέρα ή νύχτα, μέσα σε έναν απροσδιόριστο, επίσης, τόπο, προσπαθεί να νουθετήσει τον Ορφέα για το μάταιο του εγχειρήματός του να την ξαναφέρει στον Επάνω Κόσμο δηλαδή και τον προτρέπει να αφοσιωθεί σε αυτό που γνωρίζει να κάνει καλύτερα από οτιδήποτε άλλο, τη μουσική, την ομορφιά, τη μυστική ουσία των πραγμάτων, μια και ήταν και εξακολουθεί να είναι ακόμη ο αγαπημένος του Απόλλωνα και των Μουσών. Η ηρωίδα φοβάται να έλθει στο φως, αν και δεν ξέρουμε αν και δεν ξέρουμε πού βρίσκεται ακριβώς, στο φως ή στο σκοτάδι ή σε έναν εξωκόσμιο συνδυασμό και των δύο. Το ίδιο και εκείνη, γι’ αυτό αναζητάει και η ίδια την ταυτότητά της και προσπαθεί να καταλάβει αν είναι νεκρή ή ζωντανή, σκιά μονάχα του εαυτού της ή ύπαρξη πραγματική και αν αυτός ο άγνωστος που βρίσκεται απέναντί της και δείχνει πως έρχεται από έναν άλλο κόσμο θέλει κάτι από την ίδια και τι. Γιατί μία στιγμή μονάχα αβλεψίας μπορεί να στερήσει από τον άνθρωπο τα πάντα και για πάντα, όπως ακριβώς το θανατηφόρο δάγκωμα του φιδιού. Ομορφιά, μουσική, ζωή, θάνατος, άνδρας, γυναίκα, αρσενικό, θηλυκό, έρωτας, όλα αυτά και πολλά άλλα ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια μας μέσα από μία μυστική διαδικασία με όχημα την ποίηση. Ομολογουμένως πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο στο οποίο η δράση που λείπει αντικαθίσταται από τον λόγο και την ποίηση. Δυστυχώς δεν κατάφερα να δω την παράστασή του στη σκηνή, για λόγους ανεξάρτητους από την θέλησή μου και γι’ αυτό δεν μπορώ να το κρίνω και ως σκηνικό επίτευγμα, στο οποίο υπερτερεί βέβαια ο ποιητικός λόγος. Ένα δείγμα μικρό μόνο:
«Σαν ανάσα σταματά ο χρόνος
μες στην ατέρμονη ροή κοχλάζει το έρεβος.
Η αγκαλιά σαν φόνος.
Έλα φως πίσω από τα τζάμια των ματιών
σου ο πόθος σου να με ξεκάνεις
σάρκα με σάρκα.
Κι εγώ να σου δοθώ
σαν ζώο αθώο και σκοτεινό
ποθώντας ένα δένδρο
να πιαστώ να δω το πρόσωπό σου
που επιδέξια σκαλίζει τον καθρέφτη μου». (σελ. 19).
Είναι η φωνή του χορού, η φωνή της κοινής συνείδησης των ανθρώπων που ερευνάει συνεχώς και κάποτε γνωρίζει τα πράγματα και τα αποδέχεται όπως είναι, ενώ η φωνή της Ευρυδίκης ακούγεται σπαρακτική και σε πιο προσωπικούς τόνους.
«Ω εραστή μου!
Διάλεξες μια θνητή για να γεννήσει τα
παιδιά σου.
Δεν με λυπήθηκες όταν έτρεχα να ξεφύγω.
Όμως βυθίστηκα στον Άδη
και σου χάρισα αθανασία!
Αγαπώ το σκοτεινό σου πρόσωπο
με το στεφάνι ολόγυρα
της φωτιάς». (σελ. 19).
Μέσα από τον θάνατο παίρνει η ζωή και πάλι το μυστικό της νόημα, τα αντίθετα συνυπάρχουν για λίγο κι ύστερα συγχωνεύονται για να δημιουργηθεί το καινούριο με την καταλυτική δύναμη της αγάπης και του έρωτα.
Η Ευρυδίκη και ο Ορφέας είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Το ένα πρόσωπο συμπληρώνει το άλλο. Η ποιήτρια, ξεκινώντας από τον αρχετυπικό αρχαιοελληνικό μύθο της Καθόδου στον Άδη του Ορφέα, τον αναπλάθει δημιουργικά και τον φέρνει επιδέξια στην εποχή μας. Τόσο ο Ορφέας όσο και η Ευρυδίκη, όσο κι αν οι μορφές τους φαντάζουν εξιδανικευμένες λόγω της ποίησης, εντούτοις δεν είναι παρά δύο ήσυχοι άνθρωποι της εποχής μας που προσπαθούν να κλείσουν ανεπιτυχώς όλες τις χαίνουσες πληγές του κορμιού και της ψυχής τους. Να πω εδώ πως ο έρωτας, η αγάπη μέχρι θανάτου δεν αρκούν πάντοτε για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο; Δεν ξέρω τι να πω τελικά ούτε πώς να το στηρίξω.
Η ανάγνωση ενός τέτοιου έργου, σαν αυτό που έχουμε μπροστά μας τούτη τη στιγμή, δεν είναι μία πολύ εύκολη υπόθεση και απαιτεί τη μέγιστη, κατά το δυνατόν, προσοχή του σημερινού αναγνώστη, που δεν είναι μαθημένος στην ανάγνωση τόσο μεγάλων σε έκταση ποιητικών έργων. Η εποχή μας είναι αρκετά πεζή και ρεαλιστική, εθισμένη στην καθημερινή βία της τηλοψίας και του κινηματογράφου και δεν ξέρω αν έχει τη δύναμη να στρέψει την προσοχή και το ενδιαφέρον της και σε κάτι άλλο. Εκτός από τους μυημένους βέβαια, γιατί υπάρχουν και αυτοί. Αλλά κι εγώ μπορώ να το κάνω αυτό και γι’ αυτό ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου την ποιήτρια Ιωάννα Λαδοπούλου-Παπαδοπούλου για το επίτευγμά της αυτό που σας παρουσίασα μόλις τώρα.

.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΥΡΑΣ

FRACTAL 09/02/2021

Η υπέρβαση του θανάτου μέσα από τη μουσική αρμονία

Πάνω στον τίτλο ενός ποιήματος του Ν. Εγγονόπουλου από την συλλογή Η επιστροφή των πουλιών, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 1946, έρχεται σήμερα η ηθοποιός και ποιήτρια Ιωάννα Λαδοπούλου-Παπαδοπούλου να συνθέσει ένα ιδιότυπο νεορομαντικό “θέατρο Ιδεών”, όπου κονταροχτυπιούνται οι Σκιές των ουρανίων, των γήινων, αλλά και των υποχθονίων σωμάτων με μία μανιχαϊστική αντιπαλότητα αρένας διαχρονικής.

Ο Πλάτωνας θα χαιρόταν ιδιαίτερα εάν διάβαζε αυτό το άκρως συμβολιστικό τετραμερές αμάλγαμα, το αφιερωμένο στον Ήλιο, όπου ο ήλιος πρωταγωνιστεί ακόμα και με την απουσία του. Ειδικά τότε.

Ο τριμερής χωρισμός πνεύματος-ψυχής-σώματος καλώς κρατεί. Η παχύρρευστη Ύλη φυλακή τού Φωτός.

Ο Έρωτας ανεξιδανίκευτος στη ζωή, υλοποιείται όμως αντιστικτικώ τω τρόπω στα ερέβη του Θανάτου.

Ορφέας και Ευρυδίκη, ηλιοκεντρικοί παραβάτες εξακτινώνονται για να υποκύψουν ξανά στη βαρύτητα με κβαντικό τρόπο.

Τριμερής ο Χορός, Ιδέα Α΄, Β’ και Γ’, εξακοντίζει λυρικά αποφθέγματα δίκην γνωμικών, χορωδεί και συστρέφεται δίκη πλανητών γύρω από σκοτεινό και μαύρο ήλιο που τείνει να καταρρεύσει σε φυλακή-μαύρη τρύπα αιχμαλωτίζοντας τα πάντα.

Η Ευρυδίκη, δυνάμει “παιδοποιός μήτρα” στη γη, γίνεται κοχύλι μουσικής, λύρα Φωτός στα ανήλιαγα δώματα του Άδη.

Παιχνίδι αντιθέσεων, μυητικός σπαραγμός, απελευθέρωση του ά-Λογου.

Εξαιρετικός ο εξυμνητικός πρόλογος που εξυφαίνει ο βραβευμένος λογοκεντρικός σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης.

Η “τραγωδία” εκτυλίσσεται σε τέσσερα μέρη. Ο σκηνικός φωτισμός κινείται από τη Νύχτα, στον Ήλιο, στη Σελήνη, ξαναγυρίζοντας στη Μέρα.

Πίστη στον Πρωταρχικό Δημιουργικού Νου, τον ΈΝΑ στη σελίδα 34: “Η υψηλή ενεστώσα αέναη ύπαρξη / θέλει την Ευρυδίκη να νικά τον θάνατο / στην αγκαλιά του Ορφέα”…

Το Πρώτο Μέρος τελειώνει με επίκληση στον Ήλιο.

Με παραπομπή στην ομώνυμη ποιητική συλλογή του Κώστα Βάρναλη αμέσως στα πρώτα λόγια του Ορφέα στην αρχή του Δεύτερου Μέρους: “είμαι το φως που καίει τα μάτια των θνητών” (σελ. 36).

Φράσεις σαν γνωμικά: “σκοτώνοντας πουλιά δεν πέταξε κανείς” (σελ. 39).

Κι η καταληκτική Έξοδος του Χορού (σελ. 121):

Τής ύπαρξης τα φτερά
είν’ ο αγώνας τού φωτός.
Κινούμενη άμμος η διαλεκτική
δεν θέλει να επιστρέφει
εκεί όπου δεν επιστρέφει σκοτάδι.
Στις καρδιές όπου δεν βυθίζονται
το χάος τρέχει ελεύθερο
να την συναντήσει ως κόρη τής ύπαρξης.
Ο έναστρος λόγος τής αγάπης τών ποιητών
έρωτας είναι τής μορφής και τού χάους.

Φιλοσοφικός λόγος, δραματικός, που περιμένει να υλοποιηθεί θεατρικά στις σκηνές του συνδημιουργικού μυαλού μας.

Ενδιάθετη μουσικότητα, βακχικός χορός απολλώνειων μαινάδων που λικνίζονται στον ρυθμό ηλιακών εκρήξεων αόρατων για τους ανθρώπινους οφθαλμούς τών ανιδέων.

Κρυπτικός λόγος μόνον για μυημένος στα βαθιά υποστρώματα της υπαρξιακής συμβολικής των ονείρων που ερωτοτροπούν με εφιάλτες πανανθρώπινους.

Η υπέρβαση του Θανάτου μέσα από την Μουσική Αρμονία και η επαναχωροθέτηση τού Χάους σε καινούργιες κυψέλες, ικανές να στεγάζουν τη γύρη τού Αόρατου που πολιορκεί τους στοχασμούς μας.

.

ΜΑΡΙΑ ΜΑΡΑΓΚΟΥ – ΑΛΚΙΠΠΗ

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ

Σ’ αὐτό της τὸ ἔργο ἡ Ἰωάννα Παπαδοπούλου παρουσιάζει μὲ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο τὴν διαδρομὴ τῆς ψυχῆς στὸ ὑλικὸ πεδίο, μιὰ ἀναγκαστικὴ ἀλλὰ ταυτόχρονα μαθησιακὴ καὶ μεγαλειώδη ἐξελικτικὴ πορεία, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἀθανατοποίηση, τὴν λεγόμενη, κατὰ τοὺς Νεοπλατωνικούς, «ὀντικὴ πορεία». Χρησιμοποιῶντας τὸ τέλειο ἐργαλεῖο ἔκφρασης, τὸν Ἕλληνα λόγο σμιλεύει τὸ δικό της λεκτικὸ ἄγαλμα.
Ὁ ἀτομικὸς νοῦς-Ὀρφέας-φορέας τῆς οὐσίας καὶ τοῦ φωτὸς τοῦ νοητοῦ κόσμου ψάχνει τὴν ψυχὴ-Εὐρυδίκη, ποὺ κατεβαίνει στὸν Ἄδη, τὸ σκοτεινὸ ὑλικὸ πεδίο, στὴν «ἀδηφάγα ὑπομονὴ τοῦ σκότους», σ’ ἕνα μακροχρόνιο κύκλο ἐνσαρκώσεων, στὸν ὁποῖο καλεῖται νὰ «σταθεῖ ἀκίνητη στὸ ρεῦμα τῆς φθορᾶς», νὰ «ὀρθώσει τείχη περιφρούρησης τῶν οὐρανίων κήπων», φυλάσσοντας τὴν καθαρότητα τῆς οὐσίας της.
Ὁ Ὀρφέας-νοῦς εἶναι πάντα ἐρωτευμένος μὲ τὴν Εὐρυδίκη, τὴν εὐρεία δίκη, τὴν ψυχὴ ποὺ μὲ τὸ ξεπλήρωμα τῶν καρμικῶν της χρεῶν κάνει πράξη τὴν δικαιοσύνη στὸ βασίλειο τῆς Περσεφόνης, τῆς «Πραξιδίκης», ὅπως τὴν χαρακτηρίζει ὁ Ὀρφικός της Ὕμνος 29. Ἡ Εὐρυδίκη ἀκούει τὴν μουσική του καὶ ἐναρμονίζει τὴν πνευματικὴ καὶ τὴν σωματική της φύση, βρίσκει τὴν ταυτότητά της μέσα στὴν ἑτερότητα τοῦ ἐρέβους τῆς ὕλης.
Εἶναι αὐτὴ ποὺ κατάφερε ν’ ἀνοίξει τὶς κόρες τῶν ἐσωτερικῶν της ματιῶν, τὶς «κόρες τῆς ὕπαρξης σὲ ὀφθαλμῶν νέα παράθυρα ποὺ βλέπουν ἀπὸ μακριὰ τὴ θάλασσα», γιὰ νὰ εἰσέλθει τὸ φῶς τοῦ νοητοῦ ἥλιου, ἐνεργοποιῶντας τὴν διόραση, ὑπερβαίνοντας τὴν ταραχώδη κατάσταση τοῦ συναισθήματος. Ὁ Πρόκλος ἐτυμολογεῖ τὴν λέξη «κόρη» ἀπὸ τὸ «καθαρότης οὐσίας». Οἱ «κόρες τῆς ὕπαρξης», ὅπως γράφει ἡ ποιήτρια, εἶναι ἡ καθαρότητα τῆς οὐσίας ποὺ ἔρχεται στὴν πολλαπλότητα τῆς ὕλης ἀπὸ τὸν κόσμο τοῦ Ἑνὸς καὶ «ἄρχει» στὰ «ὑπό», στὴν κατώτερη σωματικὴ φύση. Ὅσο κι ἂν ἤπιε ἀπ’ τὸ νερὸ τῆς λήθης, ποὺ τὴν ἐμπόδισε νὰ γνωρίσει τὴν ἀλήθεια τῆς ὕπαρξης, δὲν παύει νὰ φέρει θεῖο σπέρμα οὐσίας μέσα της. Γι’ αὐτὴν τὴν ἄγνοια τὴν συμπονᾶ τὸ προστατευτικὸ πνεῦμα ποὺ τὴν συνοδεύει, γιατί:
«Λυποῦνται οἱ ἄγγελοι τοὺς ἀδαεῖς
ὡστόσο τοὺς ἀγαποῦν
ὡς κόρες τῆς ὕπαρξης
σὲ ὀφθαλμῶν νέα παράθυρα
ποὺ βλέπουν ἀπὸ μακριὰ τὴ θάλασσα.»
Μιὰ ψυχὴ αἶγα, ποὺ ἀναζητᾶ καὶ κατακτᾶ πνευματικὲς κορυφές, διατρέχει τὸ Αἰγαῖο μὲ τὰ μεγάλα Ποσειδώνια κύματα τῆς καρδιᾶς ποὺ παλμοδονεῖται στὸ ἄπλετο φῶς τοῦ νοητοῦ ἥλιου καὶ ἀναγεννᾶται. «Νέα δημιουργία ἔρχεται ἀπὸ τὴν ἁρμύρα τοῦ Αἰγαίου». Γεννάει τὸν νέο της πνευματικὸ ὀργανισμό, ποὺ προβάλλει «σὲ νερὰ καθαρά», στὸ κεκαθαρμένο κέντρο καρδιᾶς, στὸ «γαλάζιο κύμα τῆς ἀγάπης», γιὰ «νὰ γίνει διαβατήριο τῆς Ἄνοιξης» μέσα στὸ χειμωνιάτικο παγερὸ σπήλαιο τοῦ κόσμου τῆς γέννησης.
Εἶναι ἡ «δικαίωση» ὅσων πέρασαν ἀπ’ τὸ σκότος τοῦ ἐρέβους, τοῦ κόσμου τῆς γένεσης καὶ τῆς φθορᾶς, τοῦ Ποσειδωνίου βασιλείου τῆς ὑγρότητας κι ἄφησαν ἔργο πίσω τους, ἱερὴ παρακαταθήκη γιὰ ὅσους θ’ ἀκολουθήσουν τὴν ἀτραπὸ τοῦ φωτός. Αὐτὸ τὸ ἔργο πρέπει νὰ διασωθεῖ, αὐτὸ θὰ μᾶς δώσει τὴν δύναμη ν’ ἀντισταθοῦμε στὴν ἀδυσώπητη ἕλξη τῆς ὕλης. Γι’ αὐτὸ μᾶς καλεῖ ἡ Εὐρυδίκη:
«Τρέξτε νὰ σώσετε τὴν ἱερὴ γνώση
τῶν νεκρῶν ποὺ σᾶς ὁμιλοῦν
ἀπὸ τὴ θάλασσα
καὶ σᾶς ψιθυρίζουν
ἀπὸ τὸ λευκὸ ἀμόλυντο ἡμισφαίριο
ν’ ἀντισταθεῖτε.»
Αὐτοὶ ποὺ μᾶς ἄφησαν τὴν ἱερὴ γνώση κατάφεραν νὰ περάσουν ἀπ’ τὴν Νότια πύλη τοῦ Αἰγόκερω, ὅπως λέει ὁ Πορφύριος στὸ «Περὶ τοῦ ἐν Ὀδυσσείᾳ τῶν Νυμφῶν ἄντρου» καὶ νὰ διαβοῦν τὴν ὁδὸ τῶν ἀθανάτων, πτεροφυῶντας τὴν ψυχή τους κι ἔγιναν φῶς, φωτεινοὶ «σφαῖροι» στὸν οὐρανό, κατὰ Ἐμπεδοκλῆ,
«ποὺ στὴν αἰωνιότητα ἵπτανται
καὶ δίνουν φῶς
στὰ σκοτεινὰ δώματα
τοῦ μόχθου γιὰ ἐλευθερία».
Κάθε ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς εἶναι μιὰ «ποδηλάτισσα» ψυχή, ὅπως λέει ὁ σύγχρονος μύστης μας ὁ Ἐλύτης, ποὺ «στοὺς οὐρανοὺς ἀνάψαν τὰ φανάρια της», αἰώνιοι φάροι νὰ δείχνουν τὴν Ἀπολλώνια ἀτραπὸ τοῦ φωτὸς γιὰ ὅσες ψυχὲς βρίσκονται στὰ «σκοτεινὰ δώματα» τῆς ὕλης, χαμένες στὸν λαβύρινθο «τοῦ μόχθου γιὰ ἐλευθερία», ὅπως λέει ἡ Ἰωάννα Λαδοπούλου-Παπαδοπούλου.
Ἡ Εὐρυδίκη μᾶς καλεῖ νὰ ἐνταχθοῦμε στὴν στρατιὰ τῶν πολεμιστῶν τοῦ φωτός, ποὺ θ’ ἀφήσουν πνευματικοὺς καρποὺς ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ θερίσει τὸ δρεπάνι τοῦ χάρου:
«Ὅταν ἔρθει ὁ θάνατος μὲ τὸ δρεπάνι
νὰ εἶστε σοδειὰ ποὺ δὲν κόβεται
ἀπὸ τὴ ρίζα».
Ἡ Εὐρυδίκη-ψυχὴ ἀναγνωρίζει τὴν θεϊκὰ προδιαγεγραμμένη πορεία της στὸν σκοτεινὸ Ἄδη, τὸν κόσμο τῆς γένεσης καὶ τῆς φθορᾶς, ὅπου ποθεῖ νὰ σμίξει ἐρωτικὰ μὲ τὸν Ὀρφέα-νοῦ, φορέα τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ θείου κάλλους. Γνωρίζει ὅτι μέσα της ὑπάρχει ἡ οὐσία, τὸ θεῖο σπέρμα καὶ τὸ καταθέτει:
«Εἶναι αὐτούσια πηγὴ φωτὸς
ὡς ἐπουράνιο ἔρεβος
τρέχει μὲ σῶμα ποὺ καίγεται
σὲ σάρκα ποὺ ποθεῖ νὰ καταληφθεῖ
ἀπὸ ἔρωτα τῆς ὀμορφιᾶς.»
«Πυρίδρομος» ὁ ἔρωτας τὴν διαπερνᾶ καὶ φλέγεται τὸ ἔνσαρκο σῶμα της στὰ σκοτάδια τοῦ Ἄδη. Ξέρει:
«Χωρὶς σκοτάδι
δὲν ὑπάρχει κατάκτηση τοῦ φωτός».
Ὁ Ὀρφέας τὴν καλεῖ νὰ διατηρήσει ἄσβεστη τὴν φλόγα τῆς Ἑστίας-οὐσίας
της στὸ κέντρο καρδιᾶς ποὺ δὲν νοσεῖ ἀπὸ κακότητα καὶ φόβο:
«Θεράπευσον σ’ ἑαυτὸν
καὶ ζῆσε στὸ σῶμα ποὺ ἐπέλεξες
ὡς ἥλιος.
Ἄσβεστη εἶναι ἡ φλόγα ποὺ δὲν φοβᾶται
ν’ ἀνάψει»
Τὸ τέλος εἶναι θριαμβικό. Γίνεται ὁ ἐσωτερικὸς γάμος νοῦ καὶ ψυχῆς, ποὺ ἀθανατοποιεῖ τὴν Εὐρυδίκη, τὴν πτεροφυεῖ καὶ τὴν ἀνεβάζει, ἀφήνοντας πίσω τὴν βαρειὰ ὕλη, στὸ χάσμα τῆς ὁποίας εἶχε βυθιστεῖ. Σὰν ἄνθος ἀνοίγει ὁ νοῦς της, ποὺ «ἄνω θέει», τρέχει ὁρμητικὰ πρὸς τὰ πάνω νὰ ἐνταχθεῖ στὸν «κῆπον τοῦ Διός».
«Ὦ! Σ’ ἀγαπῶ γλυκειὰ παρθένα τῆς νόησης»
λέει ὁ Ὀρφέας στὴν ἀγαπημένη του, τώρα ποὺ τὴν ἔχει στὴν ἀγκαλιά του, ἀναστημένη μετὰ τὴν περιπέτεια τοῦ θανάτου, τοῦ ἐγκλωβισμοῦ της στὴν ὕλη, γιατὶ ἐπιτέλους τὸν βρῆκε καὶ ἔσμιξε μαζί του.
«Ὡς ὄνειρο σὲ διαπερνῶ
γιατὶ ἐγὼ εἶμαι ὁ κυρίαρχος τῆς
ἀναστημένης μορφῆς σου.»
Ἐλπιδοφόρο τὸ μήνυμα τῆς Εὐρυδίκης γιὰ τὶς ψυχὲς ποὺ ἔπεσαν στὸ χάσμα τῆς ὕλης κατειλημμένες ἀπὸ τὴν μανία νὰ τύχουν ἐνσάρκωσης σὲ μέρος ὑλοτρεφόμενο, ὅπως λέει ὁ Πρόκλος στὸν Ὕμνο του εἰς Μοῦσας. Στὴν ἐρημιά, ὅμως, αὐτῶν τῶν γκρεμῶν ἡ ψυχὴ θυμᾶται τὸ «σύννομον ἄστρον», ἀπ’ τὸ ὁποῖο ἔπεσε στῆς γεννήσεως τὴν ἀκτὴ καὶ γίνεται δέντρο ψηλό, ποὺ ρίχνει τὶς ρίζες του στὴ γῆ, ἀλλὰ περήφανο ὑψώνεται στὸν ξάστερο οὐρανὸ, φωτοσυνθέτοντας στὰ φῦλλα τῆς καρδιᾶς, παραδομένη στὸ Θεῖον Κάλλος:
«καὶ οἱ γκρεμοὶ ἔρημοι δὲν εἶναι
ἀπ’ ἄστρα ποὺ ἔπεσαν καὶ μετουσιώθηκαν
σὲ δένδρα πανύψηλα.
Ὦ! Ἔλα ὀμορφιά!
θεράπευσε τοὺς κοιμημένους τῆς ἀγάπης
ποὺ σὲ προσμένουν».

.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΧΡΗΣΤΟ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΙ ΟΥ

ΠΕΡΙ ΟΥ 22/10/2022

(Η Ιωάννα Λαδοπούλου Παπαδοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα με καταγωγή από την Ικαρία. Είναι απόφοιτος της Δραματικής σχολής Αθηνών του Γ. Θεοδοσιάδη, κι έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια για την αρχαία Ελληνική τραγωδία και τον Σαίξπηρ με δάσκαλο τον σκηνοθέτη Μίνω Βολανάκη. Επίσης έχει φοιτήσει στην κινηματογραφική σχολή του Λυκούργου Σταυράκου. Το 2014 βραβεύτηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης για το ποίημα της “Ατσάλινο παρόν”, στον έκτο Πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό Δήμου Βέροιας και συνδέσμου φιλολόγων Ημαθίας.
Το 2020 έγινε η πρώτη έκδοση του ποιητικού της έργου Η επιστροφή της Ευρυδίκης (Δραματική ποίηση), από της εκδόσεις Ατρειδών Κύκλος, με εισαγωγή του Δήμου Αβδελιώδη. Ποιήματα της έχουν δημοσιευτεί στο λογοτεχνικό περιοδικό ” Περί Ου”, στο περιοδικό λόγου και τέχνης “Παρέμβαση”, και στο λογοτεχνικό περιοδικό “Οδός Πανός»
Η ΣΑΠΦΩ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ, από τις εκδόσεις Λειμών, είναι το δεύτερο βιβλίο της που αφορά το ποιητικό θέατρο).

-Το νέο σας θεατρικό μονόπρακτο έχει τίτλο «Σαπφώ των Αθηνών». Πώς προέκυψε αυτός ο τίτλος; Πώς υπάρχει η Σαπφώ μέσα στο έργο σας;

Η Σαπφώ υπήρξε μεγάλη λυρική ποιήτρια και αρκετά τολμηρή για την εποχή της. Η ποίηση της, είναι ερωτική και λυρική και ως εκ τούτου περιέχει το εσωτερικό δράμα των παθών του έρωτα. Αυτή ήταν και η αιτία που η μεγάλη ποιήτρια περιφρονήθηκε, ή ακόμη και εξαφανίστηκε κατά περιόδους από το προσκήνιο της ποίησης. Υπήρχαν δηλαδή ανά εποχές ηθικολογικές επικρίσεις για το έργο της, που δεν είχαν κανένα κριτήριο καλλιτεχνικής αξιολόγησης. Στη σημερινή εποχή όμως, με την υπερέμφαση του ατομικού (Έζρα Πάουντ ), προσφέρονται άπειρες δυνατότητες στο άτομο, να εκφραστεί, διότι αναγνωρίζονται οι ανθρώπινες ιδιαιτερότητες, η ελευθερία της έκφρασης κ.λ.π. Συνεπώς στην εποχή μας, προσφέρεται η δυνατότητα να εκφραστούν πιο ελεύθερα τα ερωτικά πάθη δια μέσου της τέχνης, με επίκεντρο πάντα, το εσωτερικό δράμα αυτών, αλλά και τις αξίες του ανθρωπισμού. Μ’ αυτή την έννοια, η Σαπφώ ως αξία διαχρονική, είναι παρούσα σ’ όλες τις εποχές του δυτικού ορθολογισμού. Μπορεί να ονομάζεται Σαπφώ των Αθηνών και πλείστων άλλων πόλεων και χωρών και να ταξιδεύει στο αέναο. Και στο δικό μου έργο λοιπόν η Σαπφώ διαχέει το ερωτικό της πάθος ως λύρα έκστασης και λατρείας του λόγου. Ως μια σύγχρονη γυναίκα λοιπόν ζει το εσωτερικό ερωτικό δράμα του μοναχικού ανθρώπου, κλεισμένου μέσα στην πόλη και μάλιστα σε μια εποχή, αυτήν της πανδημίας, στην οποία απαγορευόταν να κυκλοφορεί κανείς ελεύθερα χωρίς δικαιολογητικά, πιστοποιητικά κ.λ.π.

-Ο έρωτας ως γενεσιουργό σώμα λοιπόν του λόγου, αλλά και ως ποιητικός βυθός;

Το αιώνιο παιχνίδι του έρωτα, αναζητά την υπόσταση του πνευματικού σώματος – καρπού, ως συνεχές είναι. Η ηρωίδα του έργου συνομιλεί, συναναστρέφεται τη ΦΩΝΗ, τον πιο ενδόμυχο κόσμο – εαυτό του ποιητή, εκείνου που την γοητεύει ως προς την ερωτική ουτοπία, εκείνου που την κατέχει στον άρρητο, ανείπωτο ποιητικό βυθό της…

-«Η φωνή έχει σώμα, το σώμα έχει φωνή;», ρωτάει κάποια στιγμή η ΓΥΝΑΙΚΑ τη ΦΩΝΗ, προς το τέλος του έργου. Μπορείτε να μας δώσετε ένα σχόλιο πάνω σ’ αυτό το ερώτημα που θέτετε;

Μια όψη αυτού του ερωτήματος προκύπτει, από την αγωνιώδη αναζήτηση του ποιητή, αλλά και του καλλιτέχνη ευρύτερα, ως προς την ανεύρεση του δικού του γίγνεσθαι, του δικού του είναι, μέσα στην εποχή του. Αυτή είναι και η ζωτική ανάγκη της δημιουργίας, της συγγραφής αν θέλετε ενός έργου, που θα έχει φωνή προσωπική, που θα έχει κάτι να πει, κάτι να εκφράσει, ακόμη κι όταν ο δημιουργός του αποχωρήσει από τον μάταιο κόσμο της ύλης και της ενσάρκωσης. Ίσως αν κάτι μπορεί, δύναται να μείνει, είναι η ανθρώπινη φωνή. Η φωνή ως μέσον επικοινωνίας είναι η γλώσσα, και η γλώσσα είναι το θεμέλιο του λόγου και του πολιτισμού.

-Ο συγγραφέας είναι το έργο του; Είναι κι αυτή μια ερώτηση που προκύπτει από το έργο σας…

Έχω την αίσθηση, ότι το πνευματικό έργο είναι ο γόνος του συγγραφέα και του λόγου και ότι εκφράζει μια μορφή ένωσης του ανθρώπου με το θείο… Όχι, όμως, ο συγγραφέας δεν είναι το έργο του. Αισθάνομαι το έργο του συγγραφέα ως μια ύπαρξη αυτόνομη, που κανείς ακριβώς δεν ξέρει πώς δημιουργήθηκε, πού θα καταλήξει, αν θα καταλήξει κάπου, ή αν αέναα θα συνεχίζεται, όπως ακριβώς και η ζωή. Ο Οδυσσέας Ελύτης στο Άξιον εστί γράφει: …από μέρος άγνωστο φώσφορο έχυσε…Νοιώθω λοιπόν ότι η ποίηση ταξιδεύει μέσα στους αιώνες με διαφορετικό πρόσωπο κάθε φορά έχοντας όμως μια βαθιά αρχαία ρίζα, μια μήτρα προγονική. Έτσι το πνευματικό έργο κατακτά, σχεδιάζει, ορίζει το δικό του σώμα.

-Το θεατρικό σας μονόπρακτο, τοποθετείται χρονικά στη σύγχρονη εποχή της πανδημίας, και αρχίζει μ’ έναν μονόλογο που εκφράζει μια διερώτηση της ηρωίδας που αφορά το ανθρώπινο σώμα. Η ΓΥΝΑΙΚΑ θέτει ερωτήματα, όσον αφορά το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του ανθρώπινου σώματος και αν το σώμα ως έννοια περικλείει ίσως κάτι, που δεν μπορεί να περιοριστεί, να εξερευνηθεί επαρκώς. Έχετε κάποιο σχόλιο περί αυτού, σ’ αυτόν τον διάλογό μας, για το έργο σας;

Ναι, υπάρχει κάτι στην έννοια του ανθρώπινου σώματος, που δεν μπορεί να οριστεί, να περιοριστεί, ακόμη και ν’ αναλυθεί ίσως, και αυτό εκφράζεται στο έργο, με την εσωτερική φωνή του ανθρώπου που ψάχνει να βρει το σώμα της, τη γενεσιουργό στιγμή της δικής της ύπαρξης. «Σώμα η λέξη και ποίηση η φωνή», γράφω στο πρώτο μου θεατρικό έργο την τραγωδία Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ που προσδοκώ να επανεκδώσω σύντομα. Το σώμα είναι ο νυμφώνας της ψυχής και του πνεύματος… Η ΣΑΠΦΩ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ λοιπόν, αρχίζοντας τον πρώτο μονόλογο του έργου, αναρωτιέται για το αν το σώμα της είναι δικό της, αν της ανήκει, και συνεχίζοντας προχωρά σ’ ένα δεύτερο ερώτημα: «Δύναται εγκατεστημένος εν σαρκί κανείς, να δικαιούται να αποφασίζει για το αν υπάρχει ψυχή»; Η εποχή μας, και συγκεκριμένα η νέα εποχή που αναγκαστήκαμε να βιώσουμε αλλά και να υποστούμε αν θέλετε, κάτω υπό την απειλή ενός αόρατου εχθρού, αυτού της πανδημίας, έθεσε πολλά ερωτήματα, και το κυρίαρχο ερώτημα αφορά την ελευθερία μας ως ανθρώπινα όντα, να ορίζουμε, να εξουσιάζουμε το «δικό μας» σώμα. Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του ανθρώπινου σώματος ως πηγή ελεύθερης βούλησης, αλλά και ως χώρος, υπονομεύτηκε από τα δεινά που περάσαμε. Αυτή όμως η ελευθερία που ερευνώ, μπορεί να πληγεί ακόμη και από τον φόβο της εισβολής του έρωτα. Είναι δυο διαφορετικά επίπεδα που τα ενώνω: η απειλή του θανάτου από την αρρώστια και η απειλή της αυτονομίας μας από την εισβολή του έρωτα… Ας μην λησμονούμε ότι ο αρχαίος θεός χτυπάει με βέλη, αναζωογονεί αλλά μπορεί και να σκοτώσει ως ελεύθερος σκοπευτής, ως γιος μιας θνητής κι ενός αθάνατου, όπως αναφέρεται στο Συμπόσιο του Πλάτωνα. Ο έρως ενέχει κίνδυνο να ξεγυμνωθεί η ψυχή, κι εκείνος να την κατασπαράξει… Στον Άδη κατέβηκε για χάρη του. Ανδρείος είναι εκείνος που δεν φοβάται τον έρωτα και τον θάνατο. Υπάρχει μια παράλληλη αναζήτηση των δύο αυτών επιπέδων στην αρχή του έργου: το σώμα ως ιερό του πνεύματος, το σώμα ως κάτι που μπορεί να χαθεί, να κατακρεουργηθεί, να πεθάνει, το σώμα που καλείται να δικαιώσει τον λόγο. Τον λόγο που ως έννοια, ως πηγή φωτός, είναι πιο αυτόνομος από τον εγκιβωτισμό μας στην ενσάρκωση της ύλης. Γι’ αυτό ακριβώς καλούμαστε να προστατεύσουμε το άυλο σώμα του λόγου.

-Ποιά είναι η σχέση της ΓΥΝΑΙΚΑΣ και της ΦΩΝΗΣ, των δύο αυτών προσώπων – ρόλων, που θα έλεγα, τείνουν να γίνουν ένας και μόνον ρόλος, ένα και μόνον πρόσωπο;

Ο ποιητής και η εσωτερική του φωνή, ή ακόμη, ο έρωτας ενός ποιητή για έναν άλλον ποιητή επιδιώκοντας εννοιολογικά την απόλυτη ταύτιση των δύο, που είναι φυσικά ανέφικτη, την ενσωμάτωση του ενός εραστή μέσα στον άλλον, την ανείπωτη ηδονή μπροστά στην όψη του θείου έρωτα. Αυτή δεν είναι και η δημιουργική πνοή του ανθρώπου;

-Ωστόσο οι δύο αυτοί ρόλοι, τα δύο αυτά πρόσωπα, έχουν έναν κοινό πυρήνα. Αυτόν του έρωτα της γραφής.

Ναι, αυτή είναι και η συγκρουσιακή σχέση των δύο ηρώων, που τους χωρίζει και τους ενώνει στο μέγα πάθος του έρωτα τους. Θέλει ο ένας να ενσωματωθεί μέσα στον άλλον, και ταυτόχρονα θέλει ο ένας να κυριαρχήσει έναντι του άλλου. Κάτι που δεν μπορεί να επιτευχθεί, αλλά έτσι είναι ο έρωτας, συγκρουσιακός, ακατανίκητος όπως μας λέει ο μεγάλος τραγικός. Ωστόσο, αυτός ο πόθος των δύο ηρώων του έργου, παραμένει σε μια διαρκή εκκρεμότητα, άρα σε συνεχή ροή, διαδρομή προς την ένωση, προς την προσέγγιση του «ενός», προς την πραγμάτωση του είναι… Μοιάζει ναρκισσιστική αυτή η σχέση, αλλά δεν είναι. Είναι περισσότερο μια σχέση απελπισμένη και τραγική. «Είμαι η ψυχή. Ανήκω στο σώμα σου έρωτα» , λέει κάποια στιγμή η ΓΥΝΑΙΚΑ στην ΦΩΝΗ. Είναι ένας έρωτας δίχως τέλος χαρούμενο ή θλιβερό. Εκφράζει τη διαρκή αναζήτηση των ποιητών μέσα στον χρόνο. Ν’ αφήσουν ποθούν ένα απειροελάχιστο ίχνος πριν φύγουν…

-Δεδομένου ότι το μέλλον, δεν μπορεί να το προβλέψει με βεβαιότητα κανείς, τί είναι αυτό που ονειρεύεστε, τί περιμένετε, τί είναι αυτό που προσδοκάτε από το τώρα, από το παρόν για το έργο σας, που εκδόθηκε μόλις τον Αύγουστο που μας πέρασε;

Αυτό που προσδοκά κάθε θεατρικός συγγραφέας, να παιχτεί στο θεατρικό σανίδι από έναν σκηνοθέτη που θα τον εμπνεύσει, να έχει ανταπόκριση από το κοινό. Προσδοκώ κυρίως να έχει κάτι να πει το έργο μου… Ακόμη, θέλω να σας πω, ότι νοιώθω ευγνώμων για το ενδιαφέρον σας, για την τιμή που μου κάνατε, να με φιλοξενήσετε στο έγκυρο λογοτεχνικό περιοδικό σας ΠΕΡΙ ΟΥ. Σας ευχαριστώ θερμά!

.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ POLISMAGAZINO

Ο πραγματικός καλλιτέχνης κυοφορεί την ανανέωση αλλά και την εξέλιξη της εποχής του. Εν ολίγοις, πραγματώνει το μύθο: αλλάζει τον κόσμο.”

Από πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με την τέχνη;

Από τα μαθητικά μου χρόνια, είχα καλή σχέση με τη νεοελληνική λογοτεχνία και η έκθεση ήταν από τα αγαπημένα μου μαθήματα. Ο κόσμος των μυθιστορημάτων και αργότερα της ποίησης αποτελούσε για εμένα πόλο έλξης και φαντασίας. Είχα την τύχη, να έχω ως φιλόλογο στο μάθημα των νέων ελληνικών στο λύκειο, το θεατρικό συγγραφέα Μιχάλη Δήμου, ο οποίος με ενέπνεε αμέριστα καθώς μας δίδασκε τους μεγάλους κλασικούς συγγραφείς και ποιητές. Μία από τις αιτίες που οι σπουδές μου αφορούν το θέατρο, είναι η αγάπη μου για τον λόγο. Όταν ήρθα σε επαφή με τα Ομηρικά έπη, την αρχαία Ελληνική τραγωδία και τον Σαίξπηρ μέσω της διδασκαλίας, αναρωτήθηκα πώς νιώθουν οι ηθοποιοί στη σκηνή, ενσαρκώνοντας τους μεγάλους συγγραφείς. Αυτή η απορία τροφοδότησε και τη φαντασία μου τόσο, που αποφάσισα να σπουδάσω τη θεατρική τέχνη όπως και έπραξα.

Ποιόν ηθοποιό-καλλιτέχνη θαυμάζετε;

Θαυμάζω κάποιους σύγχρονους εν ζωή καλλιτέχνες, αλλά επειδή έχω την ιδιομορφία, ιδιαιτερότητα αν θέλετε, να θαυμάζω με πάθος, αδυνατώ να τους ονομάσω. Ίσως γιατί η λέξη θαυμασμός βρίσκεται πολύ κοντά στην έννοια του «θείου» και αυτό το πεδίο για εμένα εμπεριέχει το μυστηριακό, που αποτελεί τον κύριο λόγο που με έχει οδηγήσει στην Τέχνη. Θα αναφερθώ όμως σε έναν μεγάλο καλλιτέχνη του θεάτρου που δεν είναι πια κοντά μας, και που είχα την τύχη αν θέλετε, να μαθητεύσω στην τέχνη του δύο ολόκληρα καλοκαίρια σε σεμινάρια για την αρχαία Ελληνική τραγωδία, τον Σαίξπηρ αλλά και το θέατρο του παραλόγου. Μιλώ για τον Μίνω Βολανάκη. Θυμάμαι ένα προσωπικό περιστατικό μεταξύ μας, το οποίο όμως μου έλυσε πολλές απορίες αργότερα όσον αφορά τη μαθητεία μου στην Τέχνη. Κάποτε είχα αργήσει στο μάθημα. Μπαίνοντας λοιπόν καθυστερημένα στην αίθουσα διδασκαλίας όπου η ιεροτελεστία της σπουδής του θεάτρου από τον σπουδαίο διδάσκαλο είχε αρχίσει, διέκοψε το μάθημα και μου απευθύνθηκε με αυτόν τον λόγο: «καλώς τη θύελλα!» Αυτός ήταν ο Μίνως Βολανάκης! Μια μόνο φράση του, σε πετούσε απέναντι και σε μαγνήτιζε. Υπήρξε μέγας ποιητής και μάγος του θεάτρου!

Τί σημαίνουν οι λέξεις καριέρα-επιτυχία για εσάς;

Οι λέξεις καριέρα και επιτυχία για εμένα, είναι σχετικά ασαφείς γιατί δεν τις ταυτίζω με την κοινωνική αναγνώριση ή την εξιδείκευση σε έναν τομέα. Το σημαντικό θέμα είναι τί πραγματικά προσφέρει ο καλλιτέχνης στην εποχή του. Πώς μπορεί να επικοινωνήσει το έργο του, προτείνοντας καινούργια πράγματα, τα οποία δεν είναι τετριμμένα, αλλά είναι συνέχεια, εξέλιξη και πόθος της άφθαρτης ομορφιάς. Καριέρα λοιπόν και επιτυχία, είναι συνυφασμένες για εμένα με την έννοια της δημιουργίας. Αν έχεις κάτι να πεις, αυτό θα ταξιδέψει και μετά από εσένα και θα αφήσει ρίζες και καρπούς.

Καλλιτέχνης γεννιέται κανείς ή γίνεται;

Θα έλεγα ότι ισχύουν και οι δύο παράμετροι και μια τρίτη ίσως απροσδιόριστη: «…από μέρος άγνωστο φώσφορο έχυσε…» λέει ο ποιητής. Ο καλλιτέχνης είναι μια ακαθόριστη ύπαρξη χάους και αρμονίας που ορίζει τον κόσμο του, με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Για να φτάσω στα μελλοντικά μου σχέδια, πρέπει να σας πω, ότι μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΑΤΡΕΙΔΩΝ ΚΥΚΛΟΣ το ποιητικό μου έργο που αποτελεί και θεατρική σύνθεση, Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ. Πρόκειται για μια αναφορά στον αρχαίο μύθο αναδημιουργημένη με δική μου οπτική. Φυσικά επιθυμώ να πάρει τον δρόμο του ως αυτόνομο καλλιτεχνικό έργο και να ταξιδέψει. Είναι σύνθεση ποιητικού λόγου που δύναται να παρουσιαστεί και θεατρικά. Έχω την εξαιρετική τύχη να προλογίσει το βιβλίο μου ο κορυφαίος σύγχρονος καλλιτέχνης Δήμος Αβδελιώδης, ο οποίος έχει παρουσιάσει μεγάλα ποιητικά έργα στη θεατρική σκηνή, με εξαιρετική επιτυχία σε Ελλάδα και εξωτερικό και είναι επίσης καταξιωμένος δημιουργός στον χώρο του κινηματογράφου. Το εξώφυλλο του έργου μου υπογράφει με τον πίνακα του ΜΕΘΕΞΙΣ, ο σύγχρονος εικαστικός Αναστάσιος Καραπαπάζογλου, ένας εξαιρετικά εμπνευσμένος δημιουργός της νέας γενιάς, μέσα στον εικαστικό χώρο, ο οποίος με την προσήλωσή του στην τέχνη του, εξελίσσεται διαρκώς. Φυσικό είναι να είμαι ενθουσιασμένη, και να ονειρεύομαι ότι, Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ θα αποτελέσει μια ουσιαστική επιστροφή στις άφθαρτες και αγνές αξίες που μας χαρίζει η τέχνη, είτε αυτό ονομάζεται ποιητικός λόγος, είτε θεατρική πράξη. Υπάρχουν προοπτικές και προτάσεις και για τις δύο εκδοχές. Αυτό που χρειαζόμαστε όμως πρωτίστως όλοι οι καλλιτέχνες, αυτόν τον άγονο καιρό της πανδημίας, είναι η καλή τύχη αλλά και η σωστή διαχείριση, έτσι ώστε να καταφέρουμε να ξεπεράσουμε αυτή την κρίση για να μπορέσουμε κατόπιν να κάνουμε σχέδια που θα χαίρουν πραγμάτωσης.

Αν θα έπρεπε να χαρακτηρίσετε με μια φράση την υποκριτική αλλά και γενικότερα το θέατρο, ποιά θα διαλέγατε;

Εδώ, δεν μπορώ να πρωτοτυπήσω με μια λέξη. Προσεγγίζοντας πάντα την Αριστοτελική σπουδή: «…μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας…» και ότι ορθώς συνεπάγεται από αυτήν.

Πιστεύετε πως δίνονται ευκαιρίες στους νέους καλλιτέχνες να αναδείξουν το ταλέντο τους;

Οι ευκαιρίες πάντα υπάρχουν. Το θέμα είναι, όχι πώς τις αξιοποιεί και μόνον ο καλλιτέχνης, αλλά πριν φτάσει στο σημείο της σωστής αξιοποίησης των ευκαιριών, να έχει πραγματώσει σπουδή, έργο, δημιουργία, το οποίο θα έχει νόημα ύπαρξης. Αν υπάρχει λοιπόν η πρόταση του καλλιτέχνη, θα εμφανιστεί και η ευκαιρία. Τα πράγματα δεν είναι ποτέ στα μέτρα μας, αλλά αντί να ακολουθούμε τον νόμο του Προκρούστη, μπορούμε σίγουρα να δημιουργήσουμε δικά μας καινούργια μέτρα. Ο πραγματικός καλλιτέχνης κυοφορεί την ανανέωση αλλά και την εξέλιξη της εποχής του. Εν ολίγοις, πραγματώνει τον μύθο: αλλάζει τον κόσμο.

Στο θέατρο πού σας βρίσκουμε;

Υπάρχουν σχέδια και προτάσεις. Αν όλα πάνε καλά λοιπόν και ανοίξουν σταδιακά οι καλλιτεχνικές εργασίες, που λόγω πανδημίας έχουν διακοπεί, υπάρχει σε πρώτο πλάνο, η προοπτική απαγγελίας σε αναλόγιο του ποιητικού-θεατρικού μου έργου, Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ. Είναι μια ενδιαφέρουσα εργασία, που ετοιμάζουμε εγώ και οι συνάδελφοι μου, στον χώρο του θεάτρου αξιόλογοι ηθοποιοί, Αλεξία Πετροπούλου και Γιάννης Παπαθύμνιος.

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες του polismagazino;

Πρώτα απ’ όλα θέλω να ευχηθώ να έχουμε όλοι κουράγιο και θάρρος να αντιμετωπίσουμε τον δύσκολο τούτο καιρό της πανδημίας που διανύουμε. Φυσικά να είμαστε προσεκτικοί, αλλά να μην αφήνουμε τον τρόμο του θανάτου να μας κυριεύει, ο οποίος είναι πολύ χειρότερος και νοσογόνος από οποιαδήποτε άλλη αρρώστια και μας αποξενώνει από την πραγματική ζωή. Θα έλεγα επίσης στους αναγνώστες σας, ότι νιώθω πολύ χαρούμενη που βρίσκομαι αυτή τη στιγμή μαζί τους, σε μια όμορφη επικοινωνία δια μέσου του polismagazino. Βλέπω ότι το περιοδικό σας έχει σημαντικό ενδιαφέρον για την τέχνη και τον πολιτισμό, επικοινωνεί με νέους καλλιτέχνες και αυτό είναι ενθαρρυντικό και ζωογόνο, θα έλεγα.

Θέλω επίσης να ευχαριστήσω θερμά το polis magazino που μου πρόσφερε την ευκαιρία να εκφράσω τις σκέψεις μου για την τέχνη και τη ζωή, και να ενημερώσω τους αναγνώστες του, για την κυκλοφορία του νέου μου ποιητικού-θεατρικού έργου.
Σας ευχαριστώ ολόψυχα!

2 σκέψεις για το “ΙΩΑΝΝΑ ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ- ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ”

  1. Γιάννης Γκλάβατος

    Εξαιρετική η μουσική με λέξεις! Συγχαρητήρια πολλά και ειλικρινά. Εξόχως ενδιαφέρουσα η συνέντευξη…

  2. Μπιτζου Βασιλική

    Εκεί μέσα πηδά η ύπαρξη
    Και δε ξοδεύεται γιατί αυτή παλλει μόνον τη φωτεινή σφαίρα του ποιητή που δεν ποιηθηκε από χέρι κανενός αλλά αυτούσιος εγέννησε τον εαυτό του!!
    Αυτό είναι η Ιωάννα ποιήτρια ΑΥΤΟΎΣΙΑ ανίκητο στρατηλάτη της φωτιάς !!
    ΜΠΡΆΒΟ ΙΩΆΝΝΑ ❤️❤️

Αφήστε ένα Σχόλιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.