Η Μαρία Χριστοδούλου κατάγεται από την Αμμόχωστο και ζει στη Λάρνακα. Σπούδασε παιδαγωγικά στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Reading, στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ποιήματα και διηγήματά της έχουν περιληφθεί σε ανθολογίες και συλλογικές εκδόσεις και έχουν δημοσιευτεί σε διάφορους λογοτεχνικούς ιστότοπους στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Η ποιητική της συλλογή «Χειρονομίες στο φως» βρέθηκε στη βραχεία λίστα του Βραβείου Θράκα 2023- Είναι μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Λάρνακας και της Πολιτιστικής Κίνησης Λάρνακας.
.
ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ ΣΤΟ ΦΩΣ (2023)
ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΣΕΩΣ
Το ποίημα δρασκελίζει,
με φωνή δυνατή
και ένα τσούρμο σωσίβια
στις σελίδες.
Απορροφά όσα συμβαίνουν
μέσα και έξω από το σώμα
βάφει τις φράσεις με ζωή
και σύντομα αναδύεται
με ένα διάφανο άσπρο.
Κολλάει σαν γόμα
όλες τις λέξεις
που πρέπει να ειπωθούν
να γεμίσουν οι αισθήσεις
από τις φλέβες του ουρανού
να σμιλέψουν μικρά θαύματα
ανοιξιάτικα.
ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ
ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΠΑΤΡΙΔΑ
Αυτόχθονες
με ελληνικό λοφίο
περιλαίμιο φοινικικό
ουρά ασσυριακή
πόδια γεμάτα πληγές.
Αποσύρονται
διακριτικά στις αθόρυβες
στιγμές της πατρίδας.
Κάτοικοι χρόνια πολλά
στο νησί των τραυματιοφορέων
αναζητούν ταυτότητες
με σφραγίδες και σύμβολα.
Αιγύπτιοι, Πέρσες
Ρωμαίοι, Ναΐτες
Λουζινιανοί, Ενετοί
Οθωμανοί, Άγγλοι
με ομοιοκατάληκτες φωνές
στις κτήσεις.
Από δεντρί σε δένδρο
από κλαρί σε θάμνο
κι οι άλλοι να πουλούν
υλικά οικοδομής.
Σχισμένη η ταπετσαρία.
Παρακολουθούν τη μούχλα
να απλώνεται
σαν γάγγραινα στη σάρκα.
Αλά ούνα, αλά ντούε,
αλά τρε, ο δημοπράτης
επιμένει.
Στο σφυρί η πατρίδα
και η σιωπή
θύελλα πλέον
θα ακουστεί.
Στήνεται χορός
με τις εκρήξεις
του θυμού.
Η ψήφος έχει νόημα;
ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΜΕΡΑ
Ανάμεσα σε ουρανό και γη
αγκαλιάζω ό,τι με ορίζει.
Πετροχελίδονα εμφανίζονται
δύναμη κινητήρια το πέταγμά τους.
Προχωρώ ανατολικά
εκεί όπου γεννιέμαι
τα καλοκαίρια
να σβήσω τα κεράκια
μπροστά στη λευκοντυμένη τούρτα.
Μετανιώνω.
Τη φλόγα
ζωντανή θα φυλάξω
απάγκιο στους φόβους
που βρίσκονται
στις αίθουσες αναμονής
και εκείνους που ζουν
μες στα χαμόσπιτα
στους φόβους
για τα πάθη της ψυχής
που σέρνουν τον άνθρωπο
στα υπόγεια.
Επιτέλους
με τη φλόγα αναμμένη
ορμή πύρινη
στη ζωή κάθε αγωνιστή.
Γιορτάζω.
ΙΧΝΟΣ ΜΝΗΜΗΣ
Απλώνεις σεντόνι υφαντό
ζωγραφίζεις πουλιά
στα ολόλευκα της αγάπης.
Τάζεις στον χειμώνα κρίνα
για να’ ναι το πέρασμά του ούριο
και οι σκιές μας διάφανες.
Ξορκίζεις την ψυχή στα
χαρακώματα της μνήμης.
Το δάκρυ κι η προσευχή σου
σκάλα στιβαρή
για να ανέβω αγιόκλημα
στα σύννεφα βουνά μου.
Όταν τη ματιά σφαλίσεις
όπως το ξέφτι το αέναο
χαϊδεύεις της ζωής
τον ουρανό μου
τον κάνεις ουρανό σου.
Μάνα
στο ταπεινό σου ίχνος
γονυπετώ.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΡΗΝΗΣ
Ο γαλαξίας αδίστακτος
τις ρυτίδες του χρόνου
να σωπάσουν κάνει,.
Ο χρόνος το κορμί
σμιλεύει.
Αυτή διαβάζει
ιστορίες για αρχαγγέλους
που οδηγούν
σε μυστικές διαδρομές.
Με λόγια ιχνογραφεί
γέφυρες φωτεινές
να σιγάσει το θεριό
που ορφάνια γεννάει.
ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ
ΜΟΝΑΞΙΑ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΗ
Δεν είναι κύκλος
ούτε καν τετράγωνο
μόνο ένα μακρόστενο ορθογώνιο
με κοφτές πλευρές και πλέγμα πυκνό.
Το παρατηρώ καθημερινά
να υποφέρει ανήλιαγο.
Κι εκείνη η φιγούρα
περιστρέφεται νυχθημερόν.
Την καλημερίζω.
Ανταποδίδει τον χαιρετισμό
και τρέχει να κρυφτεί.
Μια δεύτερη λέξη
αιωρείται.
Την επομένη τολμώ να χαιρετήσω και πάλι.
Καμία απόκριση.
Προλαβαίνω το δάκρυ της.
Αντανάκλαση στο ηλιοχάραγμα.
ΚΟΜΠΟΛΟΪ
Το χέρι μετατοπίζει
τις χάντρες μία μία
άλλοτε για τα καρφιά
και άλλοτε για τις λαβωματιές.
Στο καλντερίμι
σε καρέκλα μαβιά
ο παππούς με το κομπολόι
κι εγώ σε απόσταση
πεντόβολα παίζω.
Την ευχή παιδιά μου,
την ευχή, σιγομουρμουρίζει.
Να βρέξει η αγάπη Του.
Σκύβω και φιλώ το χέρι
την ψυχή να ξεδιψάσω.
ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΕ ΦΕΓΓΑΡΙ
Οι οξύρρυγχοι
στα νερά της Αφροδίτης
τα σιτηρά της ελπίδας
η σοδειά του πράσινου καλαμποκιού
όλα στην ώρα τους ταγμένα
για μέρες
που είναι άλαλες και τυφλές
για χρόνους
που σέρνεται ο ήλιος.
Τα σπαρτά
και τα πηγάδια της αυλής
γέμισαν θάλασσα
και κρίματα πνιγμένων.
Προσευχή κάνω
αυγουστιάτικα.
Το φεγγάρι ολόγιομο
ανατέλλει.
Ο ΕΡΩΤΑΣ
προσγειώθηκε στο βάζο με τη μαρμελάδα.
Πετούσε στο λιβάδι και βοσκούσε
παπαρούνες, ανεμώνες, μαργαρίτες.
Έφτιαχνε κερήθρα περίτεχνα
να φωλιάσει.
Ο έρωτας κουρσάρος.
Ένα γιορντάνι χρωματιστό ο κόσμος.
Το Σ’ΑΓΑΠΩ σε όλες τις βεγγέρες.
.
Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ
.
ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ
.
ΗΛΙΟΧΑΡΑΓΜΑ
.
ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΕΙΣ
.
ΜΑΖΙ
.
ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑ
.
ΡΕΜΑ ΣΤΟ ΧΙΟΝΙ
.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ
ΠΟΠΗ ΑΡΩΝΙΑΔΑ
slpress.gr 6/6/2024
Την Μαρία Χριστοδούλου την γνωρίζω λίγο σε προσωπικό επίπεδο. Δέχτηκα να γράψω για το πρώτο της βιβλίο, καθώς εκείνη το διάλεξε, που σημαίνει ότι θεωρεί πως η γνώση, η αγάπη μου για την ποίηση και η αυστηρή οπτική μου, μπορούν να υποστηρίξουν το βιβλίο της. Η ουσιαστική στήριξη ενός βιβλίου, σίγουρα δεν είναι ν’ αραδιάζουμε διθυράμβους και μεγάλα λόγια, πράγμα που αποφεύγω επιμελώς, καθώς όλοι ενεργούμε στην γραφή κι όλοι επιδεχόμαστε βελτίωση, σε όποιο σημείο κι αν βρισκόμαστε.
Ας φύγουμε όμως από τα γενικά κι ας πάμε να δούμε το έργο της Μαρίας Χριστοδούλου. Θα σταθώ αρχικά στην επιλογή του τίτλου, καθώς αντιπροσωπεύει το συγκεκριμένο έργο της δημιουργού, όπως το έχει δομήσει στην ψυχή, το μυαλό της και τέλος στο χαρτί. “Χειρονομίες στο φως”. Αυτόματα, μας δίνει αίσθηση θάρρους και καλλιτεχνική αντίληψη. Μέσω των χειρονομιών στο φως, (καθώς αποτελεί το πιο ισχυρό στοιχείο της φύσης), επιτυγχάνεται μια διαφορετική διάσταση στην επικοινωνία και την έκφραση, προσφέροντας έναν ποιητικό και μαγικό τρόπο να μεταδώσουμε τα συναισθήματά μας και να επηρεάσουμε το κοινό μας.
Το έργο μπορεί να χαρακτηριστεί σίγουρα ενδιαφέρον. Η δημιουργός κάνει βαθιές βουτιές στον εσωτερικό της κόσμο και στην συνέχεια έντονα τινάγματα στην μαγεία της φύσης. Τολμηρή η έναρξη του βιβλίου με την τοποθέτηση ενός ποιήματος με θέμα την ποιητική, δηλαδή, μια ακόμα προσπάθεια για τον ορισμό της ποίησης. Τί σημαίνει αυτό; Δηλώνει αυτόματα σεβασμό κι αγάπη προς την ποίηση, τόλμη για την παρθενική της εμφάνιση στον χώρο της αδίστακτης κρίσης και κριτικής.
Η συλλογή χωρίζεται σε δύο ενότητες, η μία τιτλοφορείται “χειρονομίες” και η άλλη “επισκέψεις”. Θα ξεκινήσω με τους πρώτους τέσσερις στίχους του πρώτου ποιήματος και κατά συνέπεια, την πρώτη πρόταση της συλλογής.
Το ποίημα διασκελίζει
με φωνή δυνατή
και ένα τσούρμο σωσίβια
στις σελίδες.
Διαβάζοντας προσεκτικά αυτούς τους στίχους, θα δούμε ότι λείπουν δύο λέξεις ποιητική αδεία. Δηλαδή, το ποίημα διασκελίζει με φωνή δυνατή (το τί διασκελίζει) παραλείπεται. Και ένα τσούρμο σωσίβια στις σελίδες, παραλείπεται το ρήμα, που θα μπορούσε να είναι ( βρίσκεται, υπάρχει, πλέει).
Ενώ, παραλείποντας το (και) στον τρίτο στίχο, αλλάζει τελείως η εικόνα και το νόημα. Και γίνεται:
Το ποίημα διασκελίζει / με φωνή δυνατή / ένα τσούρμο σωσίβια / στις σελίδες.
Ήθελα να σας δείξω με αυτό, το πόσο κόπο, μελέτη κι αφοσίωση χρειάζεται, ώστε να δημιουργήσει κάποιος μια αξιοπρεπή και ευθύβολη ποιητική συλλογή.
Ποίηση λυτρωτική
Μια περιπλάνηση λοιπόν, στις λυτρωτικές αισθήσεις και τα φωτεινά ανοίγματα της πρώτης ποιητικής συλλογής της Μαρίας Χριστοδούλου. Η ποίηση, αποτελεί λύτρωση για τον δημιουργό της, αναζητά διόδους ν’ αγγίξει χορδές σε σταυροδρόμια διερχομένων αναγνωστών και όσων παρίστανται απόψε συνοδοιπόροι μας. Η στιγμή της δημιουργίας, λουσμένη πάντοτε σ’ ένα φως. Η γλώσσα της, ελληνική, ζώσα, αλλάζει φόρμες, ροή, ποτέ τις ρίζες της και τα ιδανικά της. Αφετηρία στο μήνυμα ζωτικής σημασίας που εμπεριέχει, η καθάρια πίστη στη μύχια απαίτηση για ψυχική και πνευματική θεία κοινωνία.
Μετάληψη
Άσε με να βυθιστώ
σε ένα ποτήρι κρασί με λίγο ψωμί
να ξορκίσω τ’ αγριοκέρι
να διασπάσω τους ψεύτικους θεούς
να δώσω ιαχή στη σιωπή.
Δεν έχουν φραγή οι νεόδμητοι
ούτε κορνίζα στη ζωή
αλλά κρυστάλλινη σκέψη
με ιριδισμούς μελωδικούς
και στο πρόσωπο φεγγάρι.
Άσε με να γίνω κοινωνός.
Σιωπή, αδυσώπητη, ανελέητη, άτεγκτη, συνεκτικό στοιχείο της ποίησης, αντίσταση -ανάσταση ενίοτε εμμονή σφραγιδόλιθος ήθους και αξιών.
Αγγίζοντας την ποίηση της Μαρίας Χριστοδούλου συνειδητοποιούμε ότι σε μια ζοφερή εποχή, όπου τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η επαναστατική τεχνολογία έως την τεχνητή νοημοσύνη, εισέβαλλαν βίαια στο προσκήνιο της κοινωνικής ζωής, προσπαθώντας να θέσει τον καλλιτέχνη στο περιθώριο. Η Μαρία καταφεύγει στους στίχους, τις λέξεις και την οραματική εικόνα ως μοναδική διαφυγή έκφρασης των ανεκπλήρωτων επιθυμιών της. Δίχως κάθε λογής ανώφελους φιλολογισμούς, δημιουργός στην ουσία της με την συσταλτική έννοια του όρου υπηρετεί ασίγαστα, υπομονετικά, την ελευθερία και την ευαισθησία, διαθέτοντας ευφράδεια, τολμηρότητα οραμάτων και στιχουργική δεξιότητα. Κατάθεση ψυχής στους ακροατές-αναγνώστες το πρώτο της ποιητικό έργο.
Μνημονεύει μια πατρίδα
Ο λόγος της εδράζεται στην υπαρξιακή αναζήτηση του σύμπαντος και της προσδοκίας. Συλλαβές, λέξεις, λήμματα, ρήματα, σχήματα σε διάταξη ασύμμετρη, συμμετρική κατ’ επιλογή, μεταλαμβάνουν μια πατρίδα που θρηνεί τους ηρωισμούς και αναζητεί μέλλον αβέβαιο, υπαινίσσεται πόθους δικαίωσης, ειρωνευόμενη το ολέθριο σπάσιμο του ολόκληρου.
Άλλο ένα σπάσιμο του ολόκληρου
Μόνο το μισό θέλω.
Μ’ αρέσει η ψευδαίσθηση
να ζω με τα σύννεφα
να τα βλέπω να ταξιδεύουν
να γίνονται χίλια κομμάτια
να βρίσκονται σε καρυδότσουφλο
σε μισό καρυδότσουφλο
αλλιώς δεν βάζει μπρος
Αφαιρεί τα βαρίδια και επιπλέει.
Μόνο το μισό θέλω
να στύβω χυμό
και να παίρνω πορτοκάλι.
Η Χριστοδούλου μνημονεύει μια Κύπρο, που πόνεσε διαμελίζοντας τα άκρα της, τραγωδός σε νυχτερινή περιπολία κεντά χρωματιστές μεταφορές, αποκρυσταλλώνει συναισθήματα, μεταγγίζει λέξεις, μεγεθύνει κραυγές. Εικόνες περιπλανώμενες, μες στον πυρήνα τους σιγοκαίει η ελπίδα μιας ζωής που αντιστέκεται σε όποια μορφή υποταγής. Πίσω από το ρυθμικό πλέγμα, την ποικιλία των μέτρων αντικρίζουμε ένα ολοκληρωμένο δημιούργημα, μέσω του οποίου η δημιουργός αποκαλύπτει τους τρεις ζωτικούς πυρήνες της υπόστασής της, υπαρξιακή μελαγχολία, τον κοινωνικό προσανατολισμό και τη συνειδητή ελευθερία του προσωπικού ιδεώδους.
Με ένα καπέλο
Στήνω σκηνές με ήρωες
τα κατοικίδιά μου
παίρνω ανηφόρες και κατηφόρες
στις χάρτινες τσουλήθρες του κόσμου.
Κάνω παρέα με πολύχρωμες φιγούρες
στα στενοσόκκακα
Η συλλογή
καπέλα ηλίου, φεντόρες, στέκες
ψάθινα με μυρωδιά καλοκαιρινή
καπέλα επίσημα με φίνα κατάλευκη δαντέλα.
Συνειδητή η κάθε επιλογή.
Μ’ ένα καπέλο σχίζω το πέπλο
της αβεβαιότητάς μου
προσπερνώ τα περίεργα στόματα
γίνομαι καταιγίδα έτοιμη
να δαμάσει κάθε αιχμαλωσία.
Είναι εμφανές ότι η ποιήτρια αιμορραγεί, διαρρηγνύει τα σπλάχνα της σε θριαμβικό μοιρολόι για τις πατρίδες που χάθηκαν, για το θαύμα που βαθιά πληγώθηκε. Ήχοι ανεμοθύελλας σιγανοί που όλο γιγαντώνονται αντιλαλούν κόσμους, απόκρημνες φωνές της Οικουμένης, κι ανάμεσά τους η αδέσποτη άσωτη σιωπή της καταιγίδας που απελαύνει. Επιθετικοί προσδιορισμοί σε διαδραστική διάταξη, διακυμάνσεις παρομοιώσεων, συνομωσία σιωπών, όλα βγαλμένα από τα θησαυρίσματα της γενναιόδωρης απέθαντης γλώσσας μας.
Το πνεύμα και η ψυχή της φορούν φτερά, ανεμίζοντας ως να αφανιστούν πέρα από το ασήμι της θάλασσας, πίσω από τις ισχνές γραμμές των οριζόντων, καθώς τα ηχητικά κύματα ενός παρελθόντος- μέλλοντος αντηχούν στα εσώτερα των μύθων της ποίησης. Η Μαρία Χριστοδούλου χειρίζεται τη δυσκολία της τοποθέτησης των σημείων στίξης, προσφέροντας τις απαιτούμενες αναπνοές στον αναγνώστη.. Απεκδύεται τον μανδύα του εγωκεντρισμού, την ευκολία της βιωματικής αφήγησης, υψώνει το εμείς υπεράνω του ατομικού γίγνεσθαι ενός κόσμου που αργοπεθαίνει, αναδύοντας ως πυρήνα της τον άνθρωπο. Τα θέματα της ποίησης σχεδόν πάντα ίδια, θάνατος, έρωτας, χρόνος, άνθρωπος, φύση. Η δημιουργός βουλιάζει στο ανεκπλήρωτο, γίνεται δίκοπη στο άδικο λεπίδα, εγκολπώνεται την ελευθερία του στίχου.
Συνδυάζει ρυθμούς, περνώντας πότε σκληρά κι άλλοτε τρυφερά από τον ρεαλισμό σ έναν ιδιόμορφο σουρεαλισμό. Στο τέλος μόνο η ποίηση μετράει, η οποία δεν μπορεί να ανεχθεί δεσμά κι εφήμερες ταμπέλες. Μια ποιητική συλλογή που σφραγίζεται από το αίσθημα της δημιουργού σε μια εκδοτική έκφραση των εκδόσεων “Θράκα”, που επισφραγίζει το ποιοτικό αποτέλεσμα.
Μας καλεί μελωδικά!
Αυτό χρειάζεται μια πρώτη ποιητική συλλογή.
.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ KΟYNIO
«ΑΛΗΘΕΙΑ» 9/6/2024
Αφορμή για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τη Μαρία Χριστοδούλου στάθηκε π ποιητική συλλογή της «Χειρονομίες στο Φως». Ποίηση με βάθος με μελαγχολική χαρά, με χαρούμενη μελαγχολία – δεν είναι μια διαρκής πάλη με τις αντιφάσεις η ζωή μας; · με βουτιές στις θάλασσες
και στις λίμνες του παρελθόντος, ποίηση ήρεμη και οργισμένη ταυτόχρονα αλλά, σε κάθε περίπτωση, λυρική. Η Μαρία Χριστοδούλου, κρατώντας τη δάδα της ποίησης ψάχνει το φως της γνώσης, της αλήθειας, της αγάπης. Παράλληλα, ακουμπά επάνω σε πρόσωπα που σημάδεψαν και, λίγο πολύ, διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα της ενώ φιλοτεχνεί, με απαράμιλλη ευαισθησία, και τις πληγές μιας μοιρασμένης πατρίδας που την πατάει η μπότα του κατακτητή.
Η ίδια, από το πρώτο κιόλας ποίημα της συλλογής αποτυπώνει γλαφυρά
τον ορισμό της ποίησης. Ή μάλλον, της ποιήσεως: «Το ποίημα δρασκελίζει/με φωνή δυνατή/και ένα τσούρμο σωσίβιο/τις σελίδες/Απορροφά όσα συμβαίνουν/μέσα και έξω από το σώμα/βάφει τις φράσεις με ζωή/και σύντομα αναδύεται/με ένα διάφανο άσπρο/Κολλάει σαν γόμα/όλες τις λέξεις/που πρέπει να ειπωθούν/να γεμίσουν οι αισθήσεις/από τις φλέβες του ουρανού/να σμιλέψουν μικρά θαύματα/ανοιξιάτικα».
Εσείς βρήκατε την ποίηση ή εκείνη βρήκε εσάς;
Την κυνηγούσα από μικρή στα δρομάκια των παιδικών μου χρόνων.
Με θυμάμαι να απαγγέλλω σε κάθε σχολική γιορτή και μετά να γράφω τις δικές μου αράδες πάνω σε κουτιά, σε χαρτομάντιλα. Και το ταξίδι συνεχιζόταν. Μεγαλώναμε μαζί, ωριμάζαμε… μέχρι που ξεκίνησα μαθήματα δημιουργικής γραφής. Τότε ήταν που πήρα την απόφαση να δουλέψω πιο συστηματικά, να συγκεντρώσω τα ποιήματά μου και τελικά να φτάσω στην έκδοση του πρώτου μου βιβλίου.
Ούτως ή άλλως, τι ψάχνετε γράφοντας ποίηση;
Γράφω από εσωτερική ανάγκη. Η ποίηση για μένα είναι λύτρωση, είναι μια συνθήκη με φως που ξεθωριάζει τα σκοτάδια. Μέσα από αυτήν αναδύεται η ελπίδα, η τόλμη, η καλοσύνη – αρετές καταλυτικές και καθοριστικές Ο δάσκαλός μου στη δημιουργική γραφή, Αντώνης Δ. Σκιαθάς λέει συχνά πως η ποίηση είναι κώδικας ζωής. Άρα άκρως απαραίτητη για την ύπαρξή μας!
Από ποιο πηγάδι αντλείτε συνήθως τις εμπνεύσεις σας;
Εμπνέομαι από τα προσωπικά μου βιώματα, την ιστορία του τόπου μου
και όχι μόνο, τη φύση – δέντρα, πουλιά, λουλούδια, το κάθε τι που
με περιβάλλει Λατρεύω τη θάλασσα, αυτή την αέναη πηγή έμπνευσης
για όλους τους λογοτέχνες, από την εποχή του Ομήρου.
Κι άμα στερέψει το πηγάδι;
Τέτοια πηγάδια δεν στερεύουν. Αρκεί να υπάρχει πνοή ζωής «Ζούμε. αγαπούμε, δημιουργούμε». Αυτό είναι το δικό μου σλόγκαν και σίγουρα
άχι για σκοπούς διαφήμισης Η δυναμική της ζωής είναι απεριόριστη
και ζωή χωρίς αγάπη και δημιουργία, για μένα, δεν υφίσταται.
Ωστόσο, πέρα από τον σπινθήρα της έμπνευσης, σε πρακτικό πια
επίπεδο, τι χρειάζεστε προκειμένου να καθίσετε μπροστά στον
υπολογιστή;
Αρχικά, με δεδομένο όντως τον σπινθήρα της έμπνευσης, στον
διαθέσιμο χρόνο που έχω ή που θα δημιουργήσω, γράφω και
σβήνω στο τετράδιό μου. Αυτό έχει διάρκεια. Στη συνέχεια,
αφήνω το ποίημα να ξεκουραστεί και μετά το επεξεργάζομαι, μέχρι
να νιώσω πως τελειοποιήθηκε. Ακολούθως σειρά έχει ο υπολογιστής.
Πώς θα ήταν η ζωή σας χωρίς την ποίηση;
Μονότονη, θα ένιωθα περιορισμένη σε ένα κλουβί και θα προσπαθούσα,
μάταιο θα ήταν, να κελαηδήσω. Ο γνωστός Ελβετός συγγραφέας Henri
Frederic Amiel είχε πει πως «η ζωή χωρίς ποίηση είναι ζωή χωρίς απεραντοσύνη. είναι σαν ένα τοπίο χωρίς ουρανό: ασφυκτιά». Κάπως έτσι νιώθω κι εγώ. Αναπνέω γράφοντας στίχους.
Και πώς θα ήταν η ζωή γενικώς;
Άχρωμη και άγευστη. Η ποίηση ειδικότερα και η δημιουργία γενικότερα
δίνει μια άλλη χροιά στην καθημερινότητά μας.
Ο Γιάννης Ριτσος είχε πει πως «η ποίηση πρέπει να ‘ναι ένας οδηγός
μάχης και ευτυχίας!» Να το παραφράσω λίγο. Η ποίηση είναι οδηγός
μάχης και ευτυχίας. Είναι αυτή που θα δημιουργήσει ή θα φτιάξει τον
κόσμο μέσα από ης λέξεις (Leggo, 2008).
Παρόλα αυτά, γιατί η ποίηση δεν μπορεί να νικήσει τη βαρβαρότητα; Εκτός κι αν μπορεί.
Η ποίηση μπορεί να είναι το αντίδοτο στη βαρβαρότητα και στο έρεβος
της ζωής. Ανοίγει δρόμους στον κάθε άνθρωπο και του επιτρέπει να ξεφεύγει από τους φόβους και τα προβλήματα που τον πολιορκούν. Συνοδεύει την εξέλιξή του και τον κάνει πιο Άνθρωπο με το Α κεφαλαίο. Ίσως να μην μπορέσει να επιφέρει το θαύμα, αλλά σίγουρα θα λιγοστεύσει το
δράμα που υπάρχει στη ζωή μας.
Ένας ποιητής οφείλει, εξ ορισμού, να είναι ασυμβίβαστος, ασυνθηκολόγητος. ακόμα και αιρετικός ή πρόκειται για ξεπερασμένα στερεότυπα;
Όχι, φυσικό. 0/η κάθε ποιητής/ποιήτρια μπορεί να έχει τις δικές του/της
αρχές και απόψεις είτε αυτό συμφωνεί με την πλειοψηφία είτε όχι.
Το σημαντικό είναι να διατηρεί την ταυτότητά του/της και να υπηρετεί
την τέχνη του/της με σεβασμό.
Αλήθεια, σε η υπερτερεί η ποίηση της πεζογραφίας;
Πρόκειται για δύο λογοτεχνικό είδη που, σύμφωνα με τον Charles Baudelaire. έχουν συγκεχυμένα όρια. Ένα ποίημα μπορεί να μην έχει μέτρο
και να μην είναι χωρισμένο σε στίχους.
Γενικά, τα άρια μεταξύ ποιητικού και πεζού λόγου είναι πλέον ρευστά,
θεωρώ λοιπόν, άτι δεν τίθεται θέμα να υπερτερεί το ένα ή το άλλο είδος
λόγου, αλλά να αγγίζει τον ακροατή/αναγνώστη και να τον μετακινεί
προς κάτι καλύτερο.
Όταν γράφετε ταξιδεύετε;
Χωρίς ταξίδια δεν γράφονται στίχοι. Υπάρχουν κοντινοί προορισμοί όπως
ο κήπος στην αυλή του σπιτιού αλλά και μακρινοί, όπως μια άλλη χώρα
την οποία έχω επισκεφθεί. Να μην ξεχνάμε ότι μπορούμε να ταξιδέψουμε και με τη φαντασία μας.
Έντγκαρ Αλαν Πο: «θα όριζα εν συντομία την ποίηση σαν τη ρυθμική δημιουργία της ομορφιάς χρησιμοποιώντας λέξεις», θα συμφωνήσετε μαζί του;
Ο στίχος έχει ρυθμό και μέσα από αυτόν γλιστράει η ομορφιά παντού.
Το θέμα είναι να έχεις οργανώσει τα πάντα ώστε να χωρέσουν αυτή την
ομορφιά και να την απελευθερώσουν.
Και. τελικά, η ποίηση είναι μια αισιόδοξη ή μια απαισιόδοξη ματιά στην ψυχή του κόσμου;
Για μένα είναι μια αισιόδοξη ματιά, έστω κι αν υπάρχουν Συμπληγάδες.
γιατί αυτή η ψυχή έχει δημιουργηθεί από την αγάπη και μπορεί με αυτήν
οδηγό να υπερβεί την ασχήμια που επικρατεί.
.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ OLYMPOSVOICE ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΘΕΟΧΑΡΗ ΜΠΙΚΗΡΟΠΟΥΛΟ
Γράφει ποίηση αρκεί να συγκινηθεί, γράφει ποίηση γιατί θέλει να αγγίξει έστω και ένα μικρό κομματάκι στις καρδιές των άλλων.
Η Μαρία Χριστοδούλου κατάγεται από την Αμμόχωστο και ζει στη Λάρνακα.
Σπούδασε παιδαγωγικά στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Reading, στο Ηνωμένο Βασίλειο με κύριο θέμα την οργάνωση, διοίκηση και σχεδιασμό της εκπαίδευσης. Είναι βοηθός διευθύντρια Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Ασχολείται με την ποίηση, την πεζογραφία, τον χορό, τη ζωγραφική καθώς και με δράσεις που έχουν ως στόχο την επίτευξη καλύτερης ψυχικής υγείας και ευημερίας των νέων.
Ποιήματα και διηγήματά της έχουν περιληφθεί σε ανθολογίες και συλλογικές εκδόσεις και έχουν δημοσιευτεί σε διάφορους λογοτεχνικούς ιστότοπους στην Κύπρο και στο εξωτερικό.
Η πρώτη της ποιητική συλλογή, «Χειρονομίες στο φως», βρέθηκε στη βραχεία λίστα του Βραβείου Θράκα 2023.
Είναι μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Λάρνακας και της Πολιτιστικής Κίνησης Λάρνακας.
Ας γνωρίσουμε την Κύπρια ποιήτρια μέσα από την αποκλειστική συνέντευξή της στο OlymposVoice.
Επιμέλεια:
Θεοχάρης Μπικηρόπουλος
Συγγραφέας -Blogger
1. Πώς ξεκίνησε το συγγραφικό/εκδοτικό σας ταξίδι;
Έγραφα από μικρό παιδί πάνω σε κουτιά, σε χαρτομάντιλα, όπου φανταστεί κανείς. Είχα από νωρίς μια ιδιαίτερη κλίση προς την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία. Το προσωπικό εκδοτικό μου ταξίδι όμως, ξεκίνησε πρόσφατα με την ποιητική συλλογή «Χειρονομίες στο φως».
2. Τι σας εμπνέει;
Πηγή έμπνευσης η φύση, το καθετί που μας περιβάλλει, τα βιώματά μου.
3. Γιατί αυτό που γράφετε θέλετε να το μοιραστείτε με τον κόσμο;
Διότι θέλω να αγγίξω έστω και ένα μικρό κομματάκι στις καρδιές των άλλων, να αφήσω να διεισδύσει σ’ αυτές το ΦΩΣ όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι και το αποζητώ.
4. O Charles Baudelaire, σε μία περίοδο που τα όρια της λογοτεχνίας και της ποίησης ήταν συγκεχυμένα, είχε γράψει «Να είσαι ποιητής, ακόμη και στον πεζό λόγο». Στη σημερινή εποχή, υπάρχουν όρια ανάμεσα στην ποίηση και στην πεζογραφία;
Θεωρώ ότι δεν υπάρχουν εμφανείς διαφορές ανάμεσα στην ποίηση και στην πεζογραφία. Ένα ποίημα μπορεί να μην έχει μέτρο και να μην είναι χωρισμένο σε στίχους. Γενικά, τα όρια μεταξύ ποιητικού και πεζού λόγου είναι πλέον ρευστά.
5. Πού σας βρίσκει η ποίηση;
Παντού, σε ανύποπτο χρόνο, φτάνει να συγκινηθώ.
6. Μιλήστε μας για το βιβλίο σας.
Στο βιβλίο μου αναζητώ ένα φως, εντός και εκτός. Έστω κι αν η χαρά μελαγχολεί υπάρχει πάντα λύση. Ζούμε μέσα στο θαύμα τής δημιουργίας και αυτό από μόνο του είναι μοναδικό και ελπιδοφόρο.
Η ποιητική συλλογή αποτελείται από τριάντα επτά ποιήματα και χωρίζεται σε δύο μέρη: ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ και ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ.
7. Τι πιστεύετε ότι αποκομίζει από το βιβλίο σας ο αναγνώστης ;
Τις χειρονομίες ενός κοριτσιού, μιας γυναίκας, ενός ανθρώπου που παρά τις αντιξοότητες, θέλει να ζήσει με ΦΩΣ για το ΦΩΣ!
8. Ποιο θεωρείτε ως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι συνάνθρωποί μας, οι φίλοι, οι γείτονές σας;
Την απομάκρυνση από τον Θεό, όσο κι αν ακούγεται αυτό συντηρητικό, με αποτέλεσμα πλήθος δεινών όπως είναι η αποδυνάμωση του θεσμού της οικογένειας , η αποξένωση, η σεξουαλική κακοποίηση, ο χουλιγκανισμός, η χρήση ναρκωτικών, η οικονομική δυσπραγία και τόσα άλλα.
9. Είναι η πιο “ποιητική” απάντηση που έχω λάβει σε αυτή την ερώτηση και αυτό σας κάνει ξεχωριστή. Ποιο βιβλίο διαβάσατε τελευταία;
Το «έρωτος φύσις» του π. Φιλόθεου Φάρου, όπου ο έρωτας δεν είναι κάτι που αισθανόμαστε αποκλειστικά για έναν άνθρωπο, αλλά είναι μια στάση ζωής.
10. Τι σημαίνει για εσάς ευτυχία;
Η ευτυχία είναι επιλογή. Νιώθω ευτυχισμένη στο τώρα, χωρίς να ασχολούμαι με το πριν και το μετά. Ζω την κάθε στιγμή, όποια κι αν είναι αυτή. Διαχειρίζομαι με προσοχή όλα όσα έρχονται, εύκολα και δύσκολα. Αποδέχομαι, ελέγχω τις σκέψεις μου, αγκαλιάζω τον εαυτό μου και προσπαθώ για την καλύτερη εκδοχή μου. Η ευτυχία βρίσκεται στο μυαλό και στην καρδιά μας.
11. Το προσωπικό σας απόφθεγμα;
Αγάπη, αγάπη, αγάπη!
Θέλουμε να χαρίσετε στους αναγνώστες του «OlymposVoice» ένα απόσπασμα (ή ποίημα) από το βιβλίο σας.
Ευχαριστώ από καρδιάς για τη συνέντευξη αυτή. Θα ήθελα να χαρίσω στους αναγνώστες σας το ποίημα «Διψώ»:
Διψώ
Γυρολόγος έγινα
σε δρόμους, στενά, λεωφόρους.
Ανέβηκα στην κουπαστή
πέταξα στον αιθέρα.
Αυτοκίνητα, λεωφορεία, τρένα
όλα τα δοκίμασα.
Ανατολή στην έρημο
δύση στην παγωμένη στέπα.
Φώναξα στα άλμπατρος
μίλησα με τους πιγκουίνους.
Τίποτα, τίποτα.
Χέρια φτερούγες άνοιξα.
Με ανύψωσαν
τόσο όσο
να γεμίσουν
τα μάτια μου ουρανό
και δυο υγρές τελείες.
.