Η Δρ. Νίκη Κατσαούνη γεννήθηκε στην Αμμόχωστο. Σπούδασε Ψυχολογία (B.A HONS in Psychology) στο Bedford College University of London, Αρχαία Ελληνικά και Φιλοσοφία. Με υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Σορβόννη, στο τμήμα Φιλοσοφίας με Μάστερ και με βαθμό Άριστα. Συνέχισε εκεί με διδακτορικές σπουδές για τη Σχολή της Φραγκφούρτης. Πήρε διδακτορικό στις Πολιτικές Επιστήμες, Σχολή Νομικής και Δημόσιας Διοίκησης, από το Εθνικό Καποδιστριακό Παν/μιο, Αθηνών, με βαθμό Άριστα. Εργάστηκε επί σειρά ετών στη Μέση και Τριτοβάθμια, Δημόσια και Ιδιωτική εκπαίδευση του τόπου μας. Υπηρέτησε ως Υπεύθυνος των Διεθνών Σχέσεων του Υπ. Παιδείας και ταυτόχρονα ως Γραμματέας της Κυπριακής Επιτροπής της ΟΥΝΕΣΚΟ εκπροσωπώντας την Κ.Δ. σε Γεν. Συνελεύσεις στο Παρίσι. Πήρε μέρος σε πολλά διεθνή συνέδρια. Υπηρέτησε στην Πρεσβεία της Κύπρου στην Αθήνα και στην Υπάτη Αρμοστεία της Κύπρου στο Λονδίνο (μέχρι Δεκ. 2010). Το 2010 εξελέγη στο Board of Directors of the Council for Education της Κοινοπολιτείας για τριετή θητεία, θέση στην οποία εξελέγη για πρώτη φορά Κύπριος διπλωμάτης. Έχει δημοσιεύσεις στον περιοδικό και ημερήσιο τύπο, στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Αγγλία, σε λογοτεχνικά περιοδικά, κάθε λογής γραπτού λόγου, ποίηση, κριτική θεάτρου και άλλων τεχνών, συνεντεύξεις, ρεπορτάζ, κοινωνιολογικά, ψυχολογικά και πολιτικά άρθρα. Ήταν αρχισυντάκτης και Εκτελεστικός Δ/ντής των μεγάλων περιοδικών COSMOPOLITAN και VOGUE στην Ελλάδα. Με την EΡΤ συνεργάστηκε στην ραδοφωνική εβδομαδιαία εκπομπή που διήρκησε 13 χρόνια με τίτλο, “Κύπρος: Μύθος και Πραγματικότητα” και στην τηλεόραση στο πρόγραμμα “Τέχνη και Πολιτισμός”, καλύπτοντας θεατρικές παραστάσεις και συντελεστές με τηλεοπτικά συνεργεία σε όλη την Ελλάδα. Έχει πάρει τηλεοπτικές συνεντεύξεις από μεγάλες προσωπικότητες του θεάτρου και του σινεμά, όπως οι Friedrich Dürrenmatt, Μιχάλης Κακογιάννης, Ken Russell, Κώστας Γαβράς, Βολανάκη, Βουτσινά, Πήτερ Μπρουκ, τον σπουδαίο ελληνιστή ποιητή και δραματουργό, Tόνυ Χάρρισον, κ. ά. Ως συνεργάτης του ΡΙΚ είχε δική της ραδιοφωνική εκπομπή. Εγραψε σενάρια για ντοκιμαντέρ για την Αμμόχωστο, και για τις Γυναίκες της Κύπρου και τον Ροταριανό όμιλο Αμμ/στου και για την Κίνηση Οι Γυναίκες Επιστρέφουν. Εργάστηκε στον ΘΟΚ για 6 χρόνια. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο, ποίηση και πεζογραφία η οποία μεταφράστηκε σε πολλές ξένες γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ρουμάνικα). Ποιήματά της όπως, το “Αμμόχωστος” (Να ξέρεις θα γυρίσουμε πιστοί στην άνοιξη σου), “Γυρισμός” μελοποιήθηκαν από τον Κύπριο συνθέτη Μιχάλη Χριστοδουλίδη, στον δίσκο “Ες Γην Εναλίαν” του Γιώργου Νταλάρα.
ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ
Θαλασσινός ο κόρφος σου
κι ανθοί στις αμασχάλες
κι ολόδροση πως μύριζες
στις πρώτες τις ψιχάλες.
Πόλη που παίζαμε παιδιά
μεσ’ στην πλατειά ποδιά σου,
με ψάρια και λεμονανθούς
χαμήλωσ’ τη ματιά σου.
Τις θύρες σου να κλείσεις τες
και να μας περιμένεις
και μυρωδιές και ομορφιές
τον ξένο να μην ραίνεις.
Σφάλισε, κλείσε, δίπλωσε
παράπονο τ’ αχείλι
χώσου στην άμμο Αμμόχωστο
σα’ σπάνιο κοχύλι.
Και μεις πουλιά που διώξαν μας
τον Αύγουστο οι εχθροί σου
να ξέρεις θα γυρίσουμε
πιστά, στην Άνοιξη σου
.
.
ΓΥΡΙΣΜΟΣ
Μέρα τη μέρα τριγυρίζω
μα πίσω σβηούν τα βήματά μου
έχουν χαθεί τα χώματα μου
Σπίτι παλιό στην παραλία
πόλη μου 8ύμηση παλιά
φεύγουν οι τόποι σαν πουλιά
Νύχτα η νύχτα δεν τελειώνει
πόλη μητέρα μου χαμένη
αγκάλη που με περιμένει
Όρθρου καμπάνες σας ακούω
φτωχά ξωκλήσια ερειπωμένα
πουλιά ορφανά, παγιδεμένα
Χρόνο το χρόνο μου μετράω
μέρες πληγές που με πονάτε
νύχτες αιχμές με διαπερνάτε
Πόλη και σπίτι κι ακρογιάλι
Γυάλινοι κόσμοι που ραγίσαν
θρύψαλα τη ψυχή μου αφήσαν
Μέρα θα ζήσω ν’ αντικρύσω
Πόλεις, αρχέγονες μητέρες
Νύχτες να λάμπουν σαν ημέρες
Σπίτια ξανά ζωντανεμένα
Φίλους και γέλια από παιδιά
Κι έρωτες πάλι στην καρδιά.
.
.
ΜΝΗΜΗ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ
Κι ύστερ’ ανοίγει τα παράθυρα
και μπαίνει
αγκάλες ήλιου
και κλωνάρια φεγγαριού
μεσ’ στα σεντόνια τα σκορπάει
κι ευωδιάζουν σαν άστρα
σε λειβάδια τ’ ουρανού.
Κι ύστερα κλείνει τα παράθυρα
και μένει
κε οπό μελτέμι μέντας
που ξεστράτισε γι’ αλλού
κι άλλαξε γνώμη, «εδώ μ’ αρέσει», λέει
μοιάζει σα’ θάλασσα, σαν μύθος
του βυθού,
που κρύβονταν μεσ’ σ’ όστρακο αρχαίο
και δεν γινότανε να ειπωθεί
παρά για λόγο απόκοσμο, σπουδαίο
κρυφά, γλυκά, χωρίς ν’ ακουστεί.
Ανοίγει τα παράθυρα και μπαίνει
νάμα σα’ νόημα που κάπου με καλεί
άκουσμα γνώριμο από την Αγία Ζώνη
γιούλι μυρίζει και γιασεμί.
ΝΟΣΤΟΣ
Επαναπατριζόμενος
ο Άγγελος
απουσιάζει
Κλείνει παράθυρα
να ζωγραφίσει
τη φύση – μνήμη
των οκτώ,
των δεκαοκτώ
-Άλλοι το λεν πατρίδα –
Με πράσινο
περνά την πράσινη γραμμή
με κόκκινο
κατάργησε την κατοχή
Και θαλασσής
γυρίζει στη Γιαλούσα
γυρεύοντας
να ξαναγεννηθεί.
ΛΕΩ ΠΩΣ ΘΑ ‘ΡΘΩ
Λέω πως θα ’ρτω
σε ώρα ανύποπτη
-μην περιμένεις
Κούτσαλα-κούτσαλα
Απ’ τη Γιαλούσα της Κυριακής
Θάρτω σημάδι
Μιας Γιαλούσας ερειπωμένης
Λέω πως θάρτω
μη με πιστεύεις
να καρτερείς
Φέρνω αγρέλια
μεσ’ στο μαντήλι
Μιας Μαρίας ξενητεμένης
Φέρνω αχινούς
μεσ’ στου Μιχάλη το σακκί
Και δυο μηνύματα του Καουτζιάνη
αγνοουμένου
πως τον σκοτώσαν
Μην καρτερείς.
Λέω πως θάρτω
κούτσαλα-κούτσαλα
Μην περιμένεις
να καρτερείς.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΚΑΤΣΑΟΥΝΗ
ΣΤΟΝ ΑΝΤΡΕΑ ΚΑΡΑΚΟΚΚΙΝΟ ΓΙΑ ΤΟ SPEAKNEWS
1.Πόσο το 74 χρωματίζει την ποίησή σου;
Το 74 ήταν για τη Κύπρο μια τομή, ένα τραύμα που δεν το βλέπω καν ότι έχει επουλωθεί, είναι μια πληγή που κακοφόρμισε, που έκλεισε ξώπετσα, αλλά από μέσα δεν έχει καθαρίσει. Από καιρού εις καιρόν βλέπουμε τοπίο το οποίο δεν πονά. Όμως είναι εκεί και χρωματίζει όλα όσα κάνουμε. Επομένως το 74 ήταν κεντρικό συμβάν εντελώς αντιποιητικό που νομίζω όλοι οι Κύπριοι φορμάραμε ποιητικά για να το αντέξουμε. Επομένως το 74 ήτανε μια τομή που υπολανθάνει μέσα σ’ όλη τη ποίηση της Κύπρου έστω κι αν γράφουμε οτιδήποτε άλλο. Όχι μόνο στη ποίηση, νομίζω ότι το 74 είναι μέσα σε όλες τις πράξεις μας, ότι κάνουμε όλη η ανθρώπινη συμπεριφορά στη Κύπρο έχει στιγματισθεί από το 74. Η ποίηση δεν μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.
2, Είναι όλη η Ποίηση πολιτική;
Βέβαια. Όλη η ποίηση, όχι η δική μου, όλη η ποίηση είναι πολιτική όπως όλη η τέχνη δεν είναι κομματική, δεν είναι παραταξιακή. Όταν λέμε πολιτική
σημαίνει ότι είναι ένα πολιτειακό συμβάν. Η τέχνη όλη προέρχεται και απευθύνεται, έρχεται και πηγαίνει στη πολιτεία εκτός αν κανένας είναι όπως εγώ όχι πολύ κοινωνικός που πολλά πράγματα τα γράφω και δεν τα δίνω έξω.
Έχω ολόκληρες συλλογές που είναι μες στα συρτάρια. Αυτός είναι ένας άλλος λόγος. Αλλά ναι είναι πολιτικότατη όλη η τέχνη γιατί έρχεται από τη πολιτεία, από ερεθισμούς που έχουμε από τον έξω κόσμο και πάλι πηγαίνει προς τα έξω. Ο Μαρσέ Ντυσώ είπε ότι χρειάζεται ακόμα ένας άνθρωπος για να κάνει τη τέχνη να δουλέψει ένας μάρτυρας. Τώρα που μιλάμε εμείς οι δυο, εσύ είσαι ο μάρτυρας μου κι εγώ ο δικός σου μάρτυρας και μ αυτό το τρόπο υπάρχει επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Δεν νομίζω ότι η τέχνη ζει μόνο μέσα στον εγκέφαλο. Η τέχνη πρέπει να γίνεται απτή, πρέπει να βγει έξω έστω κι αν την έχεις κλειδωμένη στο συρτάρι, πάλι έξω είναι.
Πιστεύω ότι οι άνθρωποι επιλέγουμε τη ποίηση που μας αξίζει και απευθυνόμαστε κάπου.
3. Επουλώθηκαν οι πληγές του 74;
Δεν νομίζω ότι το 74 έγινε εκκίνηση ή αφετηρία μιας αυτογνωσίας. Δεν νομίζω καθόλου. Τουναντίον εγώ πιστεύω ότι το 74 δεν επουλώθηκε ως πληγή, όπως είπαμε πριν, αφού κακοφόρμισε και αυτό υπεισέρχεται σ’ όλη τη συμπεριφορά μας. Αν δεν έχουμε κοιτάξει τι σημαίνει αυτό το πράγμα σ’ αυτό το μικρόκοσμο, [τι σημαίνει] και τι έγινε ακριβώς, κι αν δεν τολμήσουμε να το κοιτάξουμε, θα συνεχίσει να στοιβάζει διάφορα επίπεδα ψεύδους, ωραιοποίησης ή κατάκρυψης. Αυτό είναι το θέμα, κατάκρυψης. Υπάρχει αυτός ο αμερικανισμός μέσα στη σκέψη μας που είναι βαθύτερος από τα ελληνικά μας ακούσματα και τις γνώσεις. Ότι δηλαδή πρέπει να σκεφτόμαστε θετικά. Αυτό είναι μια αμερικανιά. Δεν είναι όλα τα πράγματα θετικά. Οι Έλληνες μέσα στο αρχαίο δράμα, οι μεγάλοι δραματουργοί, το σπουδαίο που υπάρχει είναι ο τραγικός λόγος. Ο Αριστοφάνης δεν ήταν καθόλου τραγικός. Ήταν φοβερά επικριτικός. (7)
Αν δεν αντιτείνεις με παρρησία, η λέξη παρρησία είναι ελληνική και δεν την χρησιμοποιώ με την έννοια τη χριστιανική, αλλά με την αρχαία ελληνική έννοια που σημαίνει τον ατρόμητο λόγο. Ο λόγος που δεν φοβάται και δεν φοβάται να αντιπαρατεθεί με την εξουσία. Αυτό που κάνει η Ηλέκτρα, αυτό που κάνει η Αντιγόνη είναι η αντιπαράθεση τους όχι προς πιο κάτω απ’ αυτούς όπως η Χρυσόθεμης αλλά προς την εξουσία προς αυτούς που έχουν σφάλει με κίνδυνο της ζωής τους και ξέρουν ότι θα πληρώσουν. Επομένως η παρρησία είναι να εκφέρεις το λόγο σου χωρίς να σκέφτεσαι το τομάρι σου, ότι μπορείς να πάθεις εσύ ή να πτωχεύσει η οικογένεια σου – το λέω ειρωνικά αυτό- Επομένως το τί έγινε το 74 δεν έχει τίποτε το θετικό να του προσάψεις. Είναι μια τεράστια τραγωδία
4. Έγινε κάθαρση που δικαιώνει τους πρόσφυγες:
Εγώ δεν βλέπω ότι υπήρξε κάθαρση. Και δεν είμαι μόνο εγώ που βλέπω ότι δεν έγινε. Κάθομαι σε μια περιοχή που λέγεται Έγκωμη, εγώ το διάλεξα κι αυτό για μένα είναι μαχαιριά. Αυτή δεν είναι η Έγκωμη. Η Έγκωμη είναι κάτω, είναι στην Αμμόχωστο, είναι η πρώτη Αμμόχωστος η Έγκωμη, είναι Μυκηναϊκή 3000 χρόνια παλιά. Επομένως δεν είναι σπίτι μου εδώ. Εγώ είμαι εξόριστη. Εγώ πιστεύω ότι όλη η Κύπρος είναι μια προσφυγιά, ότι ο Παφίτης είναι πρόσφυγας γιατί του ανήκει η Αμμόχωστος. Η Σαλαμίνα δεν είναι δική μου. Είναι όλης της Κύπρου. Και αφού λένε ότι είναι μια διεθνής κληρονομιά, πόσο μάλλον είναι τοπική κληρονομιά. Η Κερύνεια, η Μόρφου ανήκουν σε όλους μας. Ένα ποίημα μου ανέκδοτο είναι ο Νόστος που μπορεί να είναι ο κάθε πρόσφυγας. ΝΟΣΤΟΣ Επαναπατριζόμενος ο Άγγελος
απουσιάζει./Κλείνει παράθυρα να ζωγραφίσει/Τη φύση-μνήμη των οκτώ
των δεκαοκτώ/-Άλλοι το λεν Πατρίδα-/Με πράσινο περνά την Πράσινη Γραμμή/Με Κόκκινο κατάργησε την κατοχή/ και θαλασσής γυρίζει στη Γιαλούσα/γυρεύοντας να ξαναγεννηθεί. (27/6/1987)
Να γυρίσεις και η Τέχνη αν μπορούσε με μια γραμμή να καταργήσεις τη κατοχή και να γυρίσεις εκεί που γεννήθηκες, στη Γιαλούσα γυρεύοντας να ξαναγεννηθείς, να ξαναγίνεις ελεύθερος άνθρωπος. Έχουμε το δικαίωμα να ζήσουμε σε όλη τη Κύπρο. Γι’ αυτό μέχρι να πεθάνω θα είμαι ενάντια στη διχοτόμηση δηλαδή ενάντια στη ΔΔΟ γιατί διζωνική είναι δυο ζώνες σημαίνει δυο κομμάτια τα οποία πώς αποφασίζεται ότι θα χωρίσουν; Θα χωρίσουν αυτά τα δυο κομμάτια ρατσιστικά. Απ’ εκεί Τούρκοι – μουσουλμάνοι κι απ’ εδώ Έλληνες Χριστιανοί Πόσο καιρό θα πάρει μέχρι που κάποιος στρατηλάτης ή όχι, φασίστας να πει «απάνω τους, φάτε τους» Το 60 για να γίνει αυτό το κακό που άρχισε πήρε τρία μόνο χρόνια. Σε τρία χρόνια άρχισαν οι Τούρκοι να κάνουν θυλάκους να τραβούνε το κόσμο και να το παίρνουν εκεί και να υπάρχει αυτή η αμοιβαία καχυποψία. Τρία χρόνια όπως έγινε και στο Χατάϊ της Συρίας. Το 1937 ήταν προτεκτοράτο μια μεγάλη περιοχή της Συρίας που λεγόταν Χατάϊ και μέσα είχε την γνωστή Αντιόχεια και την Αλεξανδρέτα , το λιμάνι, και οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν Σύριοι. Λόγω του πολέμου έγινε προτεκτοράτο της Συρίας από τη Γαλλία. Το 1937 έπρεπε να φύγουν όπως και οι Εγγλέζοι από τη Κύπρο. Τότε η Τουρκία είπε ότι πρέπει να γίνει δικιά τους γιατί είναι πολύ κοντά στη Τουρκία όπως και η Κύπρος. Εποίκησαν το Χατάϊ και όταν έγινε δημοψήφισμα , οι Τούρκοι βρέθηκαν περισσότεροι σε μια περιοχή της Συρίας και έγινε προσάρτηση του Χατάϊ στη Τουρκία.
5. Το πραξικόπημα και η εισβολή στη γραφή σας
Το 74 ζήσαμε την Άλωση – το πραξικόπημα και την εισβολή.- Σε ένα ποίημα, ανέκδοτο, έγραψα ( 25.6.87):
Η ΑΛΩΣΗΣ
Εάλω η Πόλις
εκ των ένδον.
Υπνώττει
η επαγρύπνηση
Κι ο ύπνος αγρυπνεί
Μην αποδράσει τ’ όνειρο.
Ο εφιάλτης είναι εμείς.
Μη σώσει.
Την Ιαχή
-που πάλι εμείς-
Να παραδώσει.
Εάλω η λέξις
εκ χειλέων
Που ασχημονούν
Όταν οι νούσιμοι σιωπούν
Μα εκ βαθέων
Βοούν τον λόγο
αλώβητο
Και καρτερούν
ίσως το μένος
Ή και τη μήνη
Μήνυμα
Προ τού
Όλες οι λέξεις
Προδοθούν.
Το βιβλίο «Η Ευλαλία ο Ιάσονας κι η Γιαλούσα» που εκδόθηκε το 1980 είναι μια τριλογία όπου σκοτώνουν ένα τόπο και έναν άνθρωπο. Ο Ιάσωνας είναι ο γιος μου που πεθαίνει, η Ευλαλία είναι το μέλλον και η Γιαλούσα είναι ο τόπος που πεθαίνει.
«Όμως θυμάμαι ότι η μέρα είχε ότι συστατικά χρειάζονταν, ένα διπλό ξύπνημα κι ένα δρόμο λωτό και πολλά δύνασαι μ’ ένα παράθυρο δεντρά. Το δείλι τύλιγα τις κουβέντες και του τις έπαιρνα. Να το λάθος να ο φόβος και με ησύχαζε. Κάπου μέσα στο κόσμο ήξερα σίγουρα από μακριά τον αδελφό μου. Πώς να χαθώ. Τέτοια περιστατικά τα έλεγα τόπο. Ο Άγγελος, η Μαρία, η Γιαλούσα, το ψυγείο με μισό λεμόνι, η Αγγέλα χτένιζε τη κόρη της, η Έλλη από το Δίκωμο να γεμίζει τα σεντόνια γιασεμί και μύριζε ο ύπνος.
Πάντα κάπως γίνεται το ξένο όνειρο να μη συμπίπτει με το δικό σου. Αυτό που λες εσύ πολιτικό, λέει ο άλλος εθνικό. Αν επιμένεις γίνεται μονομανία, αν απορρίπτεις κακία. Καταφεύγεις όμως σε μικρές εκτονώσεις ή και εκχυμώσεις και βλέπεις τη λύση. Παίρνω λοιπόν μια λίμα και στρογγυλεύω τις αιχμές από τις λέξεις, τις αμβλύνω, τις τορνεύω και τις καθιστώ επάλληλες και ακίνδυνες. Τις εκπυρηνίζω, τις λειαίνω ή τις βάζω σε ταψί αλειμμένο με βούτυρο. Τις σερβίρω κρύες με κρέμα σαντιγί. Η διαδικασία επιφέρει ιστορικές αλλαγές. Ο αδελφοκτόνος σπαραγμός ξαφνικά και θαυματουργά μετά ή παρα-ποιείτε όμως σε ομόνοια. Μετά τη καταστροφή η αποσοβίνηση του εκτραχηλισμού, η σούμα αίρει την επικαταλλαγή, ο αδελφοκτόνος έχει γίνει ήδη αδελφός». (σελ 25)
Να πως έγιναν όλα ένα πράγμα. Ύστερα από λίγο καιρό οι πραξικοπηματίες αποκαταστάθηκαν πλήρως, ένα κόμμα, το πιο μεγάλο κόμμα της Κύπρου τους δέχτηκε στους κόλπους τους και το θεωρούνε σπουδαίο αυτό που έγινε. Έγινε το πρώτο μεγάλο κόμμα στη Κύπρο. Το κόμμα το οποίο εγκολπώθηκε και δέχτηκε ο αδελφοκτόνος να γίνει αδελφός. Έτσι προχωρούμε και τώρα πάμε για εκλογές. Και θα αποφασίσει αυτό τι θα γίνει σε συνεννόηση με το άλλο το δεύτερο.
Είχαμε μιαν αναλαμπή στη Κύπρο το 2004 όταν έγινε το δημοψήφισμα για τη διζωνική και το 76% ψηφίσαμε όχι.
6. Θα υπάρξει επιστροφή των προσφύγων;
Οι πρόσφυγες που ζούνε στο εξωτερικό περιμένουν ότι μια μέρα θα γυρίσουνε στο τόπο τους. Κι όταν γυρίσουν πού θα πάνε να ζήσουν;
Η Λευκωσία είναι μια θλιμμένη πόλη, έγκλειστη, περιτριγυρισμένη, μισή, κολοβή, κομματιασμένη. Δεν μυρίζει ελευθερία η Λευκωσία. Μυρίζει τραύμα. Πού θα μείνει όταν επιστρέψει ο πρόσφυγας που ζει στο εξωτερικό. Δεν έχεις τόπο πια. Εμείς στη Κύπρο το μόνο πράγμα που ελπίζουμε είναι ότι
θα υπάρχει νόστος. Επομένως δεν μπορώ να δεχτώ ότι το 76% που είπαμε ότι δεν θέλουμε τη γη μας να είναι μοιρασμένη δεν μπορούμε να ακούμε για κεντρική κυβέρνηση κλπ. Το πιο σπουδαίο δεν το είπανε. Πότε θα φύγουν οι Τούρκοι. Λύση σημαίνει ότι δεν είμαι υπό κατοχή. Η Ευρώπη ξεφορτώθηκε το Χίτλερ. Την Τουρκία θα την αφήσουν εδώ και θα έχει ένα κομμάτι; Οι πιο πολλοί Τουρκοκύπριοι έχουν φύγει, είναι κι αυτοί πρόσφυγες στο εξωτερικό και φύγανε λόγω της εισβολής των Τούρκων. Δεν φύγανε για το πραξικόπημα. Δεν μπορείς να χωρίσεις τη γη και τώρα να κάνουμε συνομιλίες όταν η Τουρκία με τα δεδομένα που έχει στο χέρι, με τις χαλαρώσεις που κάναμε με τις υποχωρήσεις που έγιναν έχουμε δεχτεί τη διζωνική ενώ κάναμε δημοψήφισμα το 2004 και είπαμε όχι στη διζωνική. τώρα πώς το ξανασυζητάς. Το δημοψήφισμα δεν ήταν κάτι που εμείς σκεφτήκαμε. Ήταν του ΟΗΕ, ήταν κείμενο του Ανάν. Ήρθαν συνταγματολόγοι και το ετοίμασαν το μαγείρεψαν σε 3000 σελίδες. Όπως και να το έπαιρνες η Κύπρος ήταν χωρισμένη στα δυο. Τούρκοι, πάνω Κύπριοι κάτω. Δεν μπορείς να λες ότι η Αμμόχωστος είναι στο Βορρά.
7. Τι είναι “Το Γλωσσάρι” του ΟΑΣΕ;
Το γλωσσάρι το σκέφτηκε το 2018 ο ΟΑΣΕ. Συνεργάστηκαν 2 Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι και ένας Εγγλέζος. Απαγορεύεται να λες ο στρατός κατοχής ούτε εισβολή. Την εισβολή τη λες «επιχείρηση» και τα κατεχόμενα το «Βόρειο τμήμα της Κύπρου». Στη πραγματικότητα όλη η Κύπρος ζει κάτω από συνθήκες κατοχής. Εφ’ όσον δεν μπορούμε να πάμε στο σπίτι μας, δεν μπορούμε να πάμε στην Κερύνεια είμαστε υπό κατοχή. Και τα παιδιά μας φεύγουν από τη Κύπρο να σπουδάσουν και δεν επιστρέφουν γιατί υπάρχει η κατοχή.
8.Τι είναι για σας η ποίηση;
Η ποίηση είναι ένας τρόπος να επεξεργαστείς τα δεδομένα χωρίς να προδώσεις αυτό που είσαι. Είσαι ενώπιο ενωπίω εκτός κι αν κάνεις κομματική ποίηση γιατί υπάρχουν άνθρωποι που γράφουν αυτό που θα τους πει το κόμμα τους, που έτσι είναι προπαγάνδα και αυτή είναι και η διαφορά προπαγάνδας με τη τέχνη. Η δική μου ποίηση δεν είναι για να σου διδάξει κάτι. Πρέπει να είσαι όμορος δύναμη ήδη. Πρέπει να είσαι ήδη μαζί μου. Όταν με διαβάζεις πρέπει να σκέφτεσαι ότι θα μπορούσες να το γράψεις εσύ.
9. Τι ρολό παίζει η γλώσσα στην Εθνική ταυτότητα;
Η γλώσσα είναι το πιο σπουδαίο όπλο που έχουμε ενάντια σε όποιον εχθρό
επιβουλευθεί την ελευθερία μου. Με τη γλώσσα θα κάνω το πρώτο μου βήμα γιατί η γλώσσα είναι που μου δίνει την αυτογνωσία. Ο λόγος που κρατήθηκα Ελληνίδα είναι γιατί ήξερα πολύ καλά ελληνικά από το σπίτι μου. Ο πατέρας μου διάβαζε Ελληνικές εφημερίδες και περιοδικά που ερχόταν από την Ελλάδα, όπως η επιθεώρηση τέχνης ένα σπουδαίο περιοδικό. Εγώ έζησα πολλή καιρό στο εξωτερικό και δεν θα είχα γλώσσα. Και η δική μας γλώσσα, η Κυπρομινωική είναι 2500 χρόνων. Ξένοι γλωσσολόγοι λένε ότι είναι η μόνη αρχαία γλώσσα που μιλιέται ανελλιπώς. Τα Ελληνικά στην Ελλάδα και τη Κύπρο μιλιούνται χωρίς διακοπή άσχετα από πόσους δυνάστες περάσαμε, Τουρκοκρατία, Ενετοκρατία, Φραγκοκρατία, Ασσύριους, Πέρσες κλπ. Επομένως αυτή η γλώσσα δεν είναι κάτι που τώρα την ανακαλύπτω. Κι αυτή η διάλεκτος έγινε της μόδας γιατί νόμιζαν οι ξένοι και προσεταιρίστηκε αυτή την ιδέα και ο τοπικός παράγων ότι θα κάνανε εθνική συνείδηση με τη Κυπριακή διάλεκτο. Μα η διάλεκτος μας είναι αρχαία. Ο πατέρας μου έγραφε ποίματα στη Κυπριακή διάλεκτο με ορθογραφικά λάθη γιατί η διάλεκτος είναι ακουστική, όχι γραπτή.
Έχω γράψει ένα ποίημα γι’ αυτή τη γλώσσα.
Οι Ανεμόμυλοι της Αμμοχώστου. (1987).
……………
Όταν οι εκδιωχθέντες
καθεύδουν
θωπευθέντες
Συνομιλούν
Οι ανεμόμυλοι
της Αμμοχώστου
σε μυστική Κυπρομινωική
Και προμηνύουν
μια νέα γλώσσα σκληρή/
που ‘ρίζει τη γη
Μα δεν την χωρίζει
.