Ο Λεωνίδας Οικονομίδης γεννήθηκε στη Κύπρο, στα Κελοκέδαρα της επαρχίας Πάφου, στις 15 Ιουλίου 1949. Από το 1955 μετοίκησε στη Λεμεσό όπου διαμένει έως σήμερα με την οικογένειά του. Αποφοίτησε από το Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Λεμεσού το 1967. Το 1968 μετέβη στη Lyon της Γαλλίας, όπου σπούδασε οικονομικές επιστήμες. Με την επιστροφή του στην Κύπρο, από το 1974 έως το 1990 εργάστηκε στον Ιδιωτικό τομέα, ως στέλεχος σε λογιστικο-ελεγκτικά γραφεία και επιχειρήσεις. Στη συνέχεια, από το 1991 υπηρέτησε ως καθηγητής στη Δημόσια Εκπαίδευση απ’ όπου αφυπηρέτησε ως Βοηθός Διευθυντής, το 2009. Πάντοτε τον ενδιέφερε η ποίηση αλλά άρχισε να γράφει ο ίδιος ποιήματα μετά την αφυπηρέτησή του. Ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε Ανθολογίες, Λογοτεχνικά περιοδικά, σε ιστοσελίδες και σε Μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι “Διαδρομές” είναι η δεύτερη ποιητική συλλογή του. Η πρώτη ήταν οι “Αναλαμπές”.
.
.
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ (2021)
Α. Ποιήματα
ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ
Λαβωμένο σκαρί
αφημένο στο πέλαγος
να ταλαντεύεσαι
άκρη της Μεσόγειος
σε χίλια μύρια κύματα
Και το τραγούδι σου
στ’ ονείρου το κατάρτι
καημός της Άνοιξης
στη δίνη των ανέμων
διασκορπισμένο…
ΑΔΙΚΑΙΩΤΑ ΟΝΕΙΡΑ
Τόσα χρόνια
στη σκιά της Ιστορίας
αδικαίωτα
τα όνειρά μας
Κι ούτε καν
έναν Εφιάλτη
να στοιχειοθετήσουμε
δεν τολμήσαμε…
ΩΔΗ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟ
Εξορκίζοντας τις λέξεις
νοερά τις αφήνω να ταξιδέψουν
στο βάθος των αιώνων
στις ακτές της Σαλαμίνας…
…«Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν οικείν Απόλλων» *
με τ’ αεράκι της θάλασσας
να τις παρασέρνει στα αφτιά
των παρείσακτων της Ανατολής
που πάτησαν το χώμα σου
για να τους διαλαλήσουν
τις βασιλικές καταβολές σου
ω! ξακουστή του Τεύκρου πάλι
* Με αυτούς τους στίχους δηλώνεται η απόφαση του Τεύκρου να
έρθει στην Κύπρο, έπειτα από χρησμό του Θεού Απόλλωνα, και να
ιδρύσει την πόλη της Σαλαμίνας(κοντά στη σημερινή Αμμόχωστο).
ΣΤΟΥ ΗΛΙΟΥ ΤΗ ΜΟΙΡΑ
Πλάι στους αμμόλοφους
εκεί που πέρασαν
οι μηχανές του ολέθρου
σπέρνοντας τον θάνατο
τώρα ξεφύτρωσαν
πικροδάφνες κι αρμυρίκια
Έτσι αξεδιάλυτα πλεγμένα
στου ήλιου τη μοίρα
αγναντεύοντας το πέλαγος
έρωτα και ζωή διαχέουν
και της απεραντοσύνης
ψηλαφούν το ακατάληπτο
ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ
Δεν ξέρω αν βγήκε
απόψε το φεγγάρι
σίγουρα τα μάτια
δεν διέκριναν κάτι
πίσω απ’ την καταχνιά
Ξέρω ότι συχνά
τα φαινόμενα απατούν
κι η προσδοκία
στοιχειώνει τ’ όνειρο
μέχρι το τέλος
Πώς αλλιώς μπορεί
σ’ άγονο τοπίο
ν’ ανθίσει η ελπίδα
χωρίς να σκορπίσει
άπλετο το φως του;
ΑΓΡΙΟ ΜΑΤΣΙΚΟΡΙΔΟ
Άγριό μου ματσικόριδο*
στον κάμπο σαν ανθίζεις
αδιάκοπα άρωμα γεννάς
νάματα άγια μάς κερνάς
ευφροσύνη μάς ποτίζεις
Χαρά, γνώση και φως
όταν γύρω σκορπίζεις
φέρνεις θείο μήνυμα
με της ψυχής το ίαμα
που απλόχερα χαρίζεις
Νέα μονοπάτια φωτεινά
πρωτόγνωρα ανοίγεις
χαρές νέες, ανείπωτες
διαδρομές ηδύφωτες
μπροστά μας ξετυλίγεις
*0 νάρκισσος ευρύτερα στην Ελλάδα
Β. Πεντάστιχα σε μορφή Ιαπωνικής Γουάκα
Γυμνά τα δέντρα
μερικά φύλλα νεκρά
κρατούν ακόμα
Μόν’ τ’ αγέρι σφυρίζει
τον φλόκο της ελπίδας
***
Πύρινες γλώσσες
αγκαλιάζουν το βουνό
πριν το λιόγερμα
Άφαντος ο εμπρηστής
στο σούρουπο π’ απλώνει…
***
Άρωμα θέρους
διασκορπίζει ο ήλιος
μέσ’ το χωράφι
Άλικες παπαρούνες
ακόμα ανεμίζουν…
***
Μέσα στην άμμο
φυλάς το μυστικό σου
κρίνο του γιαλού
Και μ’ ολόδροσα πανιά
στους ήλιους αρμενίζεις
***
Σεμνή γαζία
σ’ άνοιξης λιτανεία
υποκλίνεσαι
Δειλινού εσπερινός
η δική σου προσευχή
***
Σ’ αναγνωρίζω
σ’ απαλά χτυπήματα
πληκτρολογίου
Στην άκρη των δακτύλων
ανθείς φέτος Άνοιξη…
***
Μεσ’ απ’ την πέτρα
νικηφόρα προβάλλουν
σφριγηλά τ’ άνθη
Και εσύ μοιρολογάς
θώρα τ’ αγριολούλουδο
***
Άνεμος βοριάς
φυσά και συνεπαίρνει
στο διάβα του
Μόνη τον περιγελά
μια μικρή ανεμώνη
***
Μαντίλια γλάροι
γνέψουν απ’ την παραλία
τ’ αποχωρισμού
Στις παρυφές τ’ ονείρου
οι ψυχές ακροβατούν
***
Στάλα τη στάλα
κύλισ’ η πρώτη βροχή
μέσα στον βράχο
Και πότισε το πείσμα
τ’ άγριου κυκλάμινου
***
Φάρος τη νύχτα
τα γαλάζια σου μάτια
ακτινοβολούν
Απ’ τ’ άγριο πέλαγος
σ’ απάγκιο μ’ οδηγούν
***
Παιχνίδι στήνουν
ο ήλιος κι η θάλασσα
στην ακρογιαλιά
Στ’ ανάλαφρο του χάδι
το κορμί της σπαρταρά
***
Έδυσ’ ο ήλιος
η μέρα βασίλεψε
τη νύχτα φιλά
Στο μάγουλο του κόσμου
έσταξ’ η ανατολή
***
Τα ροζ φλαμίνγκο
ασάλευτα όνειρα
μετεωρίζουν
Ελπίδα και κουράγιο
μοιάζει ν’ ανασκαλίζουν
***
Με χίλιους ήλιους
ανθισμένη ακακία
υποκλίνεσαι
Άνοιξης αντίδωρο
η δική σου προσευχή
***
Αχ! παπαρούνα!
πλάι στην ξερολιθιά
πώς εβλάστησες;
Ακόμα και στην πέτρα
ομορφιά εχάρισες
Γ. Τρίστιχα σε μορφή Ιαπωνικού Χαϊκού
Κόκκινοι πυρσοί·
στριμώχνεται ο κισσός
πάνω στο δέντρο
***
Γεφύρι έρμο·
το κρύο κι η ομίχλη
οι μόνοι φίλοι
***
Πέταγμα φύλλου·
ταξίδι στους αιθέρες
χωρίς αποσκευές
***
Άσβεστοι λύχνοι
ξαγρυπνούν τον έρωτα
μπλε περιστέρια
***
Γλαρό φεγγάρι
στις απλωσιές της νύχτας
κρυφή ελπίδα
***
Σκάει η μέρα
όνειρο ξεπροβάλλει
με το χάραμα
***
Αργά βήματα
όνειρο ξετυλίγουν
φέξη της μέρας
***
Κρατάει γερά
το δεντρί στο βάραθρο
μαχητής ζωής
***
Χρυσές ανταύγειες
με τα χιόνια παλεύουν
πριν το λιόγερμα
***
Μ’ άρωμα χρόνου
σπυρί-σπυρί του ροδιού
μεστών’ η ζωή
***
Μετά τη βροχή
χρυσό πέπλο ντύνεται
τ’ άναρχο κύμα
***
Σήκωνε πύργους
μ’ όσες πέτρες σού πετούν
και εξυψώσου…
***
Η Φύση ξυπνά
Περσεφόνη Ανέστη
ντελίριο ζωής
***
Τέλος ο χιονιάς
Άνοιξης σκιρτήματα
Χειμώνα ανθοί
***
Άλκιμα πουλιά
αρμονικά μοιράζουν
τον ουρανό τους
***
Πάνω στην πέτρα
νικηφόρα προβάλλουν
τα κυκλάμινα
.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ
ΜΑΡΟΥΛΑ ΓΙΑΣΕΜΙΔΟΥ – ΚΑΤΖΗ
Από τον εκλεκτό συνάδελφο Λεωνίδα Οικονομίδη είχα τη χαρά και την τιμή να πάρω δώρο την δεύτερη ποιητική του συλλογή με τον τίτλο «Διαδρομές».
Με την πρώτη ματιά ο αναγνώστης βλέπει μια προσεγμένη, ευπαρουσίαστη έκδοση έχοντας μπροστά στο εξώφυλλο την εικόνα του ανάγλυφου ήλιου, από τον Ναό της Αθηνάς στο Ίλιον, να τρέχει πάνω στο άρμα με τα τέσσερα του άλογα και να κάνει τη διαδρομή της ζωής, τη διαδρομή της ανθρώπινης ιστορίας.
Ολόκληρη η συλλογή αποτελεί ένα πολύχρωμο ζωγραφικό πίνακα, με λέξεις, με άπειρες εικόνες, που ο αναγνώστης τον ζει εσωτερικά με τα μάτια της ψυχής του. Αποτελεί ένα ύμνο στην Άνοιξη, που τη συναντούμε πολλές φορές σε όλα σχεδόν τα ποιήματα, με όλους τους συμβολισμούς, που μπορεί να περικλείει. Στην Άνοιξη της ζωής, που την ζούμε εσωτερικά, πνευματικά, νοερά μέσα στο σημερινό αποκλεισμό μας, αλλά και σε κάθε αποκλεισμό. Όλη η ζωή μας είναι ένας ατέλειωτος αγώνας για τη διαμόρφωση της Άνοιξης, της ομορφιάς, για το σμίλεμα της αρετής μέσα στην αδιαμόρφωτη, άπλαστη, πρώτη ύλη της καθημερινότητας.
Σε κάποια ποιήματα τονίζεται η έγνοια της πατρίδας και η αγωνία για το μέλλον της, που την βλέπει σαν λαβωμένο σκαρί αφημένο στο πέλαγος να ταλαντεύεται στη δίνη των ανέμων, καρτερώντας την Άνοιξη. Η ιστορική μας πορεία, η λάθος διαδρομή, η νόθευση των ιστορικών μας πιστεύω, η αλλοίωση του περιβάλλοντος, η πικροδάφνη που ανθορροεί την κενότητά μας, γιατί ο χρόνος άλλα έφερε. Για χρόνια οι αγώνες μας αδικαίωτοι, ούτε έναν εφιάλτη δεν τολμήσαμε να στοιχειοθετήσουμε. Νομίζω πως υπαινίσσεται την αδυναμία μας να εντοπισθούν, να κατηγορηθούν και να τιμωρηθούν όσοι με την δράση τους πρόδωσαν την πατρίδα. Και ύστερα θυμάται την ίδρυση της Σαλαμίνας από τον Τεύκρο, που έγινε μετά από τον χρησμό του Απόλλωνα με θεϊκή εντολή. Η «Ωδή στην Κύπρο» είναι ένας μικρός ύμνος και θρήνος για την πολύπαθη πατρίδα μας, ενώ στο ποίημα «Θεέ μου» συνθέτει μια θερμή προσευχή για την απαλλαγή της από τα δεινά. Να επικρατήσει η ειρήνη μετά από την καταιγίδα και τις μηχανές του ολέθρου, πικροδάφνες κι αλμυρίκια να βλαστήσουν, να συνυπάρχουν. Ζωή και θάνατος, νείκος και φιλότης, έτσι
όπως πάντα γίνεται στο σύμπαν, κατά τον Ηράκλειτο. Η ελπίδα και η προσδοκία, να διαλυθούν τα σκοτάδια, να ξαναδούμε τα αστέρια, να τελειώσει η νύχτα, να έρθει ένα νέο ξημέρωμα, κυριαρχεί στα ποιήματα. Εκεί θα κτιστεί και η ευτυχία μας στις μικροχαρές και στην απόλαυση της φύσης με όλα τα ανεξίτηλα της χρώματα κεντημένα σε καμβά, με τους γλάρους, το γεράνι, το γιασεμί, όλα τα λουλούδια και πτηνά, και όχι στον πλούτο και στις κενόδοξες επιδιώξεις. Η Άνοιξη σε διάφορες μορφές, να συμβολίζει τη νεότητα, την ομορφιά, το ηθικό και αισθητικό κάλλος, την ελευθερία, τη ανάσταση της φύσης και των ανθρώπων, την απελευθέρωση της πατρίδας, συναντάται συνεχώς μέσα στη διαδρομή του βιβλίου. Η φύση σε στιγμές αόρατες στο ανθρώπινο μάτι, πότε ανταριασμένη, πότε ροδόχρωμη αυγή, πότε ανθισμένη μυγδαλιά ανένδοτη και πεισματάρα προετοιμάζει την έλευση της Άνοιξης. Η εικόνα μιας λεμονιάς μετά την καταιγίδα, που φορτώθηκε στολίδια, αφού κάθε σταγόνα στα φύλλα της γίνεται με το φως του φεγγαριού διακοσμητικό φωτάκι. Κάπου αλλού η Άνοιξη συμβολίζει τη δράση, τον μόχθο, την εργασία, την αγάπη, τη φλόγα της ζωής που αποτελεί μια αέναη κίνηση. Αλλού η Άνοιξη παίρνει τη μορφή μιας ανθισμένης μανταρινιάς, ή του άγριου ματσικόριδου, ή του φθινοπωρινού χρυσάνθεμου, που μέσα στο σκληρό περιβάλλον μας δίνουν την ελπίδα με το άρωμά τους.
Όλη μας η ζωή αποτελεί την αναζήτηση της Άνοιξης, που εδώ ταυτίζεται με την επιδίωξη του τέλειου, της αγνότητας, της ενάρετης ζωής, του σεβασμού, της εντιμότητας, της υιοθέτησης των αρχών και αξιών στη ζωή μας, που πάντα όμως βρισκόμαστε στο κατώφλι της χωρίς τη δύναμη να εισέλθουμε στα ενδότερά της. Η κατάσταση στη φύση επηρεάζει άμεσα και τη ψυχική διάθεση του ποιητή. Στα ποιήματα «Τρύπιες στάλες» και το «Φύσημα του ανέμου», ζωγραφίζεται ένα μουντό χειμωνιάτικο τοπίο, όπου το φεγγάρι δακρύζει, η βροχή που πληγώνει τρυπά το τζάμι με τις στάλες της, κι ο ανεμοστρόβιλος διέρχεται μέσα από το αδειανό σπίτι. Ενώ τα αδικαίωτα όνειρα και το αδιέξοδο της πορείας μας κάνουν τις προσπάθειές μας μάταιες δονκιχωτικές. Αλλά εμείς εκεί, πάντα πιστοί στον αγώνα προσμένοντας
για το καλύτερο, έστω κι αν ο κόσμος μας μας απογοητεύει εμείς στεκόμαστε στην αθωότητα, όπου υπάρχει στα παιδιά, στα κρίνα, στη φύση.
Ο ποιητής δεν επαναπαύεται ανησυχεί, αναζητεί το άπλετο φως και τη γαλήνη, βλέπει την προσωπική του πορεία να ταυτίζεται με την πορεία του τόπου και το απόμαχο καράβι ζητά να βγει από τα αφιλόξενα νερά και τις φουρτούνες.
Πως μας επηρέασε ο χειμερινός εγκλεισμός μας λόγω της πανδημίας, και πόσο ευάλωτος γίνεται όποιος βυθίζεται μέσα στην ομίχλη των συναισθημάτων του καρτερώντας ένα σημάδι για την ανατολή, ενώ αλλού υμνεί τις νεανικές φιλίες, που η συναναστροφή τους μας παίρνει πίσω σε νοσταλγικές αναμνήσεις, που ρέουν φουσκώνοντας το ποτάμι της φιλίας. Μεγαλώνοντας η φιλία γίνεται πιο έντονη και η στέρηση της συναναστροφής καθιστά την ζωή μας δυσκολότερη, ιδιαίτερα όταν βρισκόμαστε στο φθινόπωρό μας. Η αναπόληση του παρελθόντος αποτελεί ένα ταξίδι ονειρικό, που ξαφνικά μια απότομη προσγείωση μας αφυπνίζει στην πραγματικότητα, με όλα τα παράπονα να αιωρούνται λευκά μαδημένα γιασεμιά.
Σε μια ανασκόπηση της ποιητικής γραφής επισημαίνει πως δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η ποίηση, για να ψέγει τα κακώς έχοντα, αλλά να διαφυλάττεται ως αγνή και άχραντη, για να σκιαγραφεί ένα κόσμο αγνό και άχραντο. Η ποίηση είναι βάλσαμο στην ψυχή, τσαμπί σταφύλι του ήλιου που γλυκαίνει τη γεύση, είναι το αεί μέσα στο νυν, είναι το αιώνιο μέσα στο φθαρτό και το χοϊκό. Σε μια αξιολόγηση της δικής του πορείας σε δρόμους, που πάντα είχε κατευθυντήριες γραμμές την αρετή τις αξίες και τα ιδανικά, ανιχνεύει πως τα δικά του βήματα αφήνουν ένα φως, όσο μπόρεσε να αφήσει.
Η εξέλιξη της ζωής και της γλώσσας η αλλαγή των νοημάτων των λέξεων αξίζει να μελετηθεί και αξιολογηθεί.
Στα πεντάστιχα Ιαπωνικά Γουάκα η ποίηση σαν αμπελώνας προσφέρει εύχυμα τα σταφύλια της. Και πάλιν μια πανδαισία χρωμάτων, λουλουδιών, πουλιών, πεταλούδων, συνθέτουν την ομορφιά της ζωής, την Άνοιξη, όλες τις εποχές του χρόνου, όλα τα προϊόντα της φύσης.
Και ανάμεσα στριφογυρίζουν όλα τα ανθρώπινα συναισθήματα, η αγαλλίαση, η απόλαυση, η ελπίδα, όλα γύρω σαν σε χορό.
Τα Χαϊκού όπως και τα Γουάκα είναι ένα είδος ποιημάτων που πρέπει το νόημα να δοθεί μέσα στο συγκεκριμένο αριθμό συλλαβών και στίχων. Έτσι απαιτείται να υπάρχει απόλυτη ευστοχία και ακρίβεια στη διατύπωση, και μέσα να περικλείεται ένα σαφές και σημαντικό μήνυμα.Τα Χαϊκού του Λεωνίδα είναι λυρικά, με προσωπικά, υποκειμενικά συναισθήματα και ιδέες, περιγραφικά ζωγραφικά με εικόνες, που υμνούν τη φύση, τα δέντρα τα πουλιά, τα λουλούδια, τις πεταλούδες τις μέλισσες, τις εποχές του χρόνου, τις αλλαγές στη ζωή. Φιλοσοφεί τη ζωή μέσα στο μέστωμα του χρόνου που περνά.
Οι «Διαδρομές» προσφέρουν ένα ωραίο μονοπάτι της φύσης, που περπατώντας το σε περνά από όλες ομορφιές της φύσης, σε όλες τις εποχές και όλες τις καιρικές συνθήκες, με ζητούμενο πάντα την Άνοιξη με όλους τους συμβολισμούς και εννοιολογικό περιεχόμενο που ο ποιητής της αποδίδει. Κατά την διαδρομή αυτή διάφορα συναισθήματα και σκέψεις παρουσιάζονται με σύμβολα, έτσι που ανεπαίσθητα και μέσα από τις πολύχρωμες εικόνες να περνούν οι ιδέες της αρετής της φιλοπατρίας, της ανθρωπιάς, του σεβασμού στο φυσικό περιβάλλον, στον άνθρωπο. Όλα δοσμένα με ευγένεια ύφους και λεπτότητα.
Από το βιβλίο της Μαρούλας Πασεμίδου-Κάτζη “Δοκιμές Πεζογραφίας” (2022)