Η Μαρία Θ. Αρχιμανδρίτη γεννήθηκε το 1981 στην Πάτρα. Ποιήματα της έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Έχει συμμετάσχει σε ευρωπαϊκά φεστιβάλ ποίησης. Το πρώτο της βιβλίο, Η μοναξιά της καμπύλης (Κέδρος, 2015), ήταν υποψήφιο για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή της Εταιρείας Συγγραφέων (Βραβείο εις μνήμην Γιάννη Βαρβέρη), καθώς και για το κρατικό βραβείο πρωτομφανιζόμενου συγγραφέα. Το Πουέντε είναι το δεύτερο ποιητικό βιβλίο της.
.
Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΚΑΜΠΥΛΗΣ (2015)
Α) Σημεία γεωμετρικά…
ΚΑΘΡΕΦΤΙΣΜΑ
Δεν είναι ο άνεμος
που διώχνει την άμμο
αλλά εκείνες οι οξείες γωνίες
ανάμεσα στα δάχτυλα σου,
αυτές που σαν διαβήτης
γύρω από τον αφαλό
χόρευαν,
χωρίς τους κύκλους
ποτέ να κλείνουν.
Μέτρα τις ρωγμές
και δες τις παράλληλες
πως στολίζουν το πρόσωπο.
Είσαι μια άλλη,
μα πάντα εκείνη.
Τώρα πια έμαθες
να μετράς με τον κανόνα
και όχι με τα στάχυα.
Θυμάμαι τότε που το σώμα σου
άμβλυνες
γελώντας δυνατά.
Τώρα είσαι πιο σκληρή από ποτέ
καθώς στα γόνατα καθρεφτίζεσαι,
και με ορμή προς το νερό κλίνεις.
ΟΞΕΙΑ ΜΝΗΜΗ
Σχεδόν με σπασμούς έφτυνε τα κρακ,
χρόνια τα είχε μέσα της με προσοχή συλλέξει.
Μεταλλικός ο ήχος τους στο πάτωμα.
Γδέρνουν τα σωθικά
οι τσακισμένες προσδοκίες.
Πόση στωικότητα να κρύβει μια παρ’ ολίγον τέλεια τελεία
εθισμένη σε ορθές γωνίες.
Υποκλίσεις.
Υποταγή και ανοιχτά σκέλια.
Τικ τακ. Τικ τακ.
Και τέταρτο.
Κρακ. Κρακ.
Απατούν οι ρωγμές την ευπρέπεια,
με οξεία μνήμη.
Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΚΑΜΠΥΛΗΣ
Μου αρέσει να μου αφηγείσαι
Εκείνη την ιστορία για την ευθεία
που πέθανε μονάχη.
Την ιστορία που ευθεία γεννήθηκε
και στο ηλιοβασίλεμα λύγισε από το θάμβος.
Πες μου όπως εσύ ξέρεις για την κάμψη που
ο χρόνος φέρνει μαζί με τον πόνο.
Πες μου με μάτια που κυλούν από τις κόγχες,
πώς εκείνη η ευθεία έμαθε να αγκαλιάζει
ό,τι κραυγάζει.
Πώς το βλέμμα αυτού του κόσμου αρνήθηκε
και καθρέφτη αναζήτησε.
Δεν ψυχορραγούν όλα σε κύκλους λες.
Μίλα μου λοιπόν
για την μοναξιά της καμπύλης.
Β) Σημεία Στίξης…
ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΥΛΑ
Ως τελεία κείτεσαι,
ως παύλα,
ορίζεις την σιωπή.
Μία η μοίρα που υπομένεις.
Δεν θα ποθήσεις ξανά σαν θαυμαστικό
ούτε θα κομπιάσεις κοκκινισμένος σαν κόμμα.
Άρχισες να γέρνεις προς τις ρίζες.
Σαν ανοιχτή παρένθεση να αγκαλιάσεις
Ό,τι δεν κατάλαβες,
ό,τι δεν άγγιξες και δεν απέκτησες.
Είτε ως τελεία σε πεζοδρόμιο,
είτε ως παύλα πλαισιωμένη στο βελούδο
οι λέξεις θραύσματα θα μοιράζονται
στην μνήμη σου.
Να ξέρεις,
μονάχα τα νοήματα θα αλυχτούν.
ΑΠΟΣΤΡΟΦΗ
Αυτός ο ρόγχος στο λαρύγγι,
σαν θηλιά
την φράση σπάει
Στο κενό η σκέψη
αυτοκτονεί.
Την ανάσα σταματά
πάντα
στο σίγμα που
δεν είναι τελικό.
Σαν γάντζος,
σε τραβά μακριά
από το ρήμα.
Μακριά από το
«αγαπώ».
Γ) Σημεία των καιρών…
ΕΜΒΡΥΟ
Κουλουριασμένη σαν έμβρυο,
βαθιά στην μήτρα της λήθης,
Σε μια υγρή μοναξιά,
βυθισμένη.
Τρέφομαι με τον πλακούντα
της άρνησης.
Τρέμω στις κραυγές, από εκεί
Έξω.
Και σε αυτές που δεν ακούω. Κρυώνω.
Χαμογελάω στις αναμνήσεις απ’ το χάος.
Φαντάσματα δακρύων
από έναν ξένο πόνο.
Ένας ομφάλιος λώρος
μεταξύ σιωπής και οργής
που περιμένει να κοπεί.
ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ ΠΑΖΑΡΙ
Δεν μένει παρά ο απόηχος του παζαριού
Καθώς οι χούφτες άδειες μένουν
Και τα άψυχα σε γαϊτανάκι παραδίδονται
Στον χρόνο.
Στοίχειωσαν τα ποδοβολητά στο
λερό πλακόστρωτο.
Κρύφτηκαν ικέτιδες οι σκιές.
Σέρνει το βήμα το γέρικο σκυλί.
Η σκόνη το αντίβαρο στην ζυγαριά.
Αυτοκτόνησε ο ντελάλης
και αυτό το δειλινό.
Και εσύ πίσω από το μισάνοικτο
παράθυρο κρυφοκοιτάς,
πλέκοντας διαθέσεις.
ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ
Ερμήνευσες τον Άνθρωπο σε τρεις πράξεις
Γεννήθηκες, γέννησες, πέθανες.
Με ή χωρίς χειροκρότημα
Με ή χωρίς κοινό
Με φτιασίδια ή χωρίς
Είναι που κομπάρσος δεν έμαθες να παίζεις
Και την υπόκλιση προτιμούσες από την σκιά.
Η δεύτερη πράξη το στόμα σου σφάλισε
Και έμεινες εκεί τον υποβολέα να ακούς.
Ξανά και ξανά
Μέχρι τα λόγια σωστά να ψελλίσεις.
Γέννησες και οι χούφτες άνοιξαν
στον άνεμο γροθιές έπαψες να μοιράζεις.
Τα χέρια έδωσες και μπήκες στον χορό.
Τώρα πια η Τρίτη πράξη σου ανήκει.
Δ) Σημεία και τέρατα…
ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΒΛΕΦΑΡΙΔΕΣ
Κάτω από τις κλειστές βλεφαρίδες του κόσμου,
πάλλεται σαν σκοτάδι,
σαν μισοκοιμισμένη λάβα που την ρωγμή ονειρεύεται.
Κουρνιάζει στον λαιμό,
στην γαλαζωπή εκείνη φλέβα
που τον λυγμό υποθάλπει.
Γεμίζει
Το κενό ανάμεσα στα κορμιά
το φόντο.
Και γίνεται ένα με τις σκιές.
Με ηδονής κραυγές
πολλαπλασιάζεται.
Ατέρμονοι χειμώνες,
Αποχαιρετισμοί
και τρεμάμενα χέρια,
οι εβένινοι αναστεναγμοί του.
Είναι ο απόηχος των βημάτων
στο πλακόστρωτο,
στο πλατάγιασμα των χειλιών
στην ένωση τους,
είναι η αλμυρή γλύκα
στις χαρακιές,
στις άκρες των δαχτύλων.
Όλα μυρίζουν θάνατο
ΝΗΝΕΜΙΑ
Όλα σιώπησαν.
Οι άνεμοι, εξαθλιωμένοι πότες στα
καταγώγια του μυαλού.
Νηνεμία
Το βλέμμα σαν λεπίδα,
τρυπά το κενό.
Τα χείλη συμμαχούν με τον καιρό.
Ευθεία γραμμή σαν δρόμος.
Ησυχία
Μόνο αυτή η ψιχάλα μέσα μου.
Γαλήνη
Τα χέρια ανοιχτά,
Μια αγκαλιά για το χάος.
Οι δείκτες έσπασαν
Λίγα εκατοστά πάνω από το έδαφος.
Η Σταύρωση
και η ψιχάλα μέσα μου,
Καταρράκτης.
ΔΥΟ ΒΗΜΑΤΑ ΜΠΡΟΣΤΑ…
Δεν έπαψα να μιλώ με τις σκιές,
την φωνή μου χαμήλωσα,
δεν θέλω να σε τρομάζω.
Είναι που τις νύχτες όταν κοιμάσαι
στο σώμα σου χαράζω προσευχές.
Δεν έπαψα ποτέ να βλέπω τις σιωπές,
Το βλέμμα στρέφω αλλού
μην καταλάβεις,
πως όταν τον ουρανό κοιτάς
και την καταιγίδα τρέμεις,
εγώ μετρώ συντρίμμια στην ακτή.
Κι αν τα χέρια χώνω στις τσέπες το τρέμουλο
μην δεις,
είναι γιατί όταν την αγκαλιά σου άπληστα
ανοίγεις,
τον θρήνο σου χαϊδεύω.
Περπατάω σχεδον δίπλα σου, χωρίς χνάρια.
Δεν έπαψα ποτέ ξόρκια αγάπης να ψιθυρίζω,
τότε την τρελή υποκρίθηκα,
δεν ήθελα την πίκρα να γευτείς,
είναι που όταν εμένα λάτρευες,
ήδη με έβλεπα νεκρή.
Ε) Σημείο 0 (μηδέν)
ΕΙΡΗΝΗ
Η σύγκρουση γεννά το λείο,
όχι σε συμπτώσεις,
σε σημεία ενσαρκώνεται,
Σε Λευκό.
Μη μου μιλάς για αντίρροπες δυνάμεις.
Σιώπησε
Τα βλέμμα χαμήλωσε
στην πέτρα να αντανακλά.
Υποκλίσου στο φως.
.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ
Η μοναξιά της καμπύλης
ΔΗΜΟΣ Α. ΧΛΩΠΤΣΙΟΥΔΗΣ
TVXS.GR 28/2/2017
Συμβολισμοί στη σφιχτή εσωτερική δομή της Μαρίας Αρχιμανδρίτη
Σε μία εποχή ανατροπών και κυριαρχίας ενός αισθήματος ανασφάλειας για το παρόν ή το μέλλον και απραγματοποίητων ονείρων, η ποίηση δεν μπορεί παρά να εκφράζει την απογοήτευση από την απρόσμενη κατάρρευση. Εξάλλου, ο ποιητής δεν ζει απομονωμένος, αλλά αποτελεί μέλος μιας δομημένης κοινότητας που πάσχει. Μεταφέρει, λοιπόν, τα συναισθήματα και τα βιώματα μέσα από το προσωπικό ποιητικό πρίσμα. Και ακριβώς σε μία τέτοια περίοδο η άρνηση εκφράζεται ως συναίσθημα.
Στο κλίμα αυτό εντάσσεται και η πρώτη ποιητική συλλογή της Μαρίας Αρχιμανδρίτη «η μοναξιά της καμπύλης» (Κέδρος, 2015). Με μία γραφή χαμηλών τόνων και μία ευδιάκριτη εκφραστική τόλμη, που διατηρεί αποστάσεις μεταξύ της λυρικότητας και του δραματικού τόνου, οδηγείται σε μία ποίηση αυτογνωσίας.
Ξεχωρίζουν οι δύο πρώτες ενότητες όπου η δημιουργός εντάσσει τα γεωμετρικά σχήματα και τα σημεία στίξης στη δική της υπαρξιακή προσέγγιση. Η μοναξιά και η μνήμη επαναπροσδιορίζονται στιχουργικά μέσα από την πρωτότυπη αναλογία προς τα σχήματα (οξεία μνήμη, αξιώματα). Με γλωσσοκεντρική έκφραση (αποστροφή) η ποιήτρια προσωποποιεί τη στίξη και τις αποδίδει συνειρμικά ανθρώπινες αγωνίες (τελεία και παύλα), εκπλήσσοντας με τις αλληγορικές ιδιότητες (θαυμαστικά) και τη γεωμετρία των συναισθημάτων (η μοναξιά της καμπύλης).
Η μέση ή μικρή έκταση των συνθέσεων της επιτρέπει να ελέγχει εύκολα τη συναισθηματική ένταση και κλιμάκωση. Παύσεις “απότομες” και σημεία στίξης (τελείες) ορίζουν το στιχουργικό ρυθμό. Σύντομες προτάσεις και θρυμματισμένοι στίχοι επαυξημένων περιόδων λόγου διαμορφώνουν την εσωτερική κίνηση του στίχου.
Η έκφρασή της δομείται σε έναν πλούτο μεταφορών με υπερρεαλιστική καταγωγή (στρατιωτάκια ακούνητα, το φως των κραυγών, έμβρυο, νυχτερινό παζάρι). Η ανοικείωση από την απόδοση συγκεκριμένων ιδιοτήτων σε άλλα αντικείμενα ξαφνιάζει τον ακροατή/αναγνώστη. Τον μαγεύει μέσα στο μελαγχολικό κλίμα της υπαρξιακής αναζήτησης. Άλλωστε, η απελπισία αποτελεί το βασικό συναίσθημα της συλλογής είτε ως απόρροια του σύγχρονου μοναχικού βίου (το θέρος των κραυγών, φαρ ουέστ, plan b, ξημέρωμα στο ξημέρωμα) είτε από τις κοινωνικές εξελίξεις που ματώνουν την ποιήτρια (κάτω από τις βλεφαρίδες, εκδίωξη, σε τρεις πράξεις) και το ρόλο της ποίησης (ζύμωση).
Από τη στιχουργική της αβίαστα ξεπηδούν εικόνες που ισορροπούν στη συνειρμική κίνηση. Η εικονοποιία της διακρίνεται από ένα πολυάνθρωπο κάδρο (το θέρος των κραυγών, plan b, ζύμωση, φαρ ουέστ, νυχτερινό παζάρι, θαυμαστικά). Και τούτο ενισχύεται από τον εικαστικό πληθυντικό των αντικειμένων (οξεία μνήμη, καθρέφτισμα, αξιώματα, αποστροφή, στρατιωτάκια ακούνητα, ξημέρωμα στο ξημέρωμα, ζύμωση, κάτω από τις βλεφαρίδες, χωρίς αστεία, κοινόχρηστος χώρος) και το α’ πληθυντικό (ατελείς ημιευθείες) ή β’ ενικό πρόσωπο, που κρύβει έναν βουβό υποκριτή (κοινόχρηστος χώρος, χωρίς αστεία, εκδίωξη, plan b, νυχτερινό παζάρι).
Εξάλλου, τα ποιητικά υποκείμενα πλαισιώνονται από εικόνες γεμάτες ήχο (ειρήνη κάτω από τις βλεφαρίδες, σε τρεις πράξεις, το θέρος των κραυγών, φαρ ουέστ, νυχτερινό παζάρι) και κίνηση (ξημέρωμα στο ξημέρωμα, στρατιωτάκια ακούνητα, νυχτερινό παζάρι, μετέωρη ημικρανία).
Η αποκαρδίωση αισθητοποιείται εικαστικά με σκληρές εικόνες (κοινόχρηστος χώρος, το χθεσινό όνειρο) ή σκηνές γεμάτες απογοήτευση (το θέρος των κραυγών, νυχτερινό παζάρι, ζύμωση, στρατιωτάκια ακούνητα, θαυμαστικά). Άλλωστε, η άρνηση αποτελεί κυρίαρχη έκφραση τούτου του συναισθήματος είτε τίθεται με αρνητικά μόρια (η μοναξιά της καμπύλης, ατελείς ημιευθείες, τελεία και παύλα, ξημέρωμα στο ξημέρωμα) είτε περιφραστικά (εκδίωξη, μετέωρη ημικρανία, νυχτερινό παζάρι, έμβρυο φαρ ουέστ).
Οι μικροί και μεγαλύτεροι συμβολισμοί στην ποιητική της Αρχιμανδρίτη προσδίδουν γεωμετρικές ιδιότητες στη στίξη των συναισθημάτων και των αγωνιών μέσα στη λιτότητα μιας σφιχτής εσωτερικής δομής. Ένα πολύ καλά θεμελιωμένο πρώτο βήμα στα ελληνικά γράμματα που μας γεμίζει αισιοδοξία για το μέλλον.
.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΛΛΗΣ
OANAGNOSTIS.GR 6/6/2016
Η μοναξιά της καμπύλης και η ποίηση της Μαρίας Αρχιμανδρίτη
Από τα γεωμετρικά σημεία στα σημεία στίξης και τα σημεία των καιρών η ποιήτρια Μαρία Αρχιμανδρίτη ξεφεύγει μέσα από τα σημεία και τέρατα για να ανακαλύψει το σημείο μηδέν, όπου και κλείνει την συλλογή της με τον τίτλο “η μοναξιά της καμπύλης”, ανακαλύπτοντας πως μετά το σημείο μηδέν ξεκινά ένας νέος δρόμος μια νέα προοπτική, έξω από κύκλους και επαναλήψεις, αλλά μέσα από την ουσία της ανθρώπινης περιπέτειας, που είναι πάντα η συνεχής αναζήτηση. Στα ποιήματα της Αρχιμανδρίτη παρατηρώ αυτό το ταξίδι των λέξεων έντονα. Ένα ταξίδι αυτογνωσίας, σημαντικό στα πρώτα λογοτεχνικά βήματα ενός ανθρώπου που θέτει ερωτήσεις, σαν ένα μικρό παιδί που αγωνιά να μάθει τον κόσμο. Αυτό δεν σημαίνει πως η ποιήτρια δεν είναι ώριμη και πως τα ποιήματά της είναι πρωτόλεια. Κάθε άλλο. Βρίσκω στην ποίησή της μια ειλικρινή αντιπαράθεση με τον εαυτό της και με τον κόσμο, όπου οι στίχοι κυοφορούν αυτή την αγωνία:
Ερμήνευσες τον άνθρωπο σε τρεις πράξεις.
Γεννήθηκες, γέννησες, πέθανες
με ή χωρίς χειροκρότημα
με ή χωρίς κοινό
με φτιασίδια ή χωρίς.
Είναι που δεν έμαθες να παίζεις κομπάρσος
και την υπόκλιση προτιμούσες από την σκιά.
Εμπνευσμένοι στίχοι μιας πολύ καλής ποιήτριας που με το πρώτο της βιβλίο κατακτά την προσωπική της φωνή. Τα ποιήματά της Αρχιμανδρίτη είναι λιτά, δεν υπάρχει τίποτα το περιττό ή το εντυπωσιακό, και γι΄ αυτό διαβάζονται με τέτοιο άμεσο τρόπο που επηρεάζουν τον αναγνώστη να συλλογιστεί μαζί με την ποιήτρια για το νόημα της ζωής, για όλα αυτά που χάσαμε, έχοντας ανάγκη την συμφιλίωση με τις απώλειες για να συνεχίσουμε:
έμβρυο
κουλουριασμένη σαν έμβρυο
βαθιά στη μήτρα της λήθης.
Σε μια υγρή μοναξιά
βυθισμένη.
Τρέφομαι με τον πλακούντα
της άρνησης.
Τρέμω στις κραυγές από εκεί
έξω.
Και σε αυτές που δεν ακούω. Κρυώνω.
Χαμογελάω στις αναμνήσεις απ΄ το χάος.
Φαντάσματα δακρύων
από έναν ξένο πόνο.
Ένας ομφάλιος λώρος
μεταξύ σιωπής και οργής
που περιμένει να κοπεί.
Ένα ποίημα, όπως το παραπάνω φανερώνει με καίριο τρόπο την αγωνία μας να προσδιορίσουμε τις ζωές μας μέσα από το πλαίσιο του χρόνου που κυλά ερήμην μας. Ένα ποίημα που δεν σε αφήνει αδιάφορο, κάθε άλλο. Νιώθεις έντονα, και γι΄ αυτό θεωρώ την ποίηση της Αρχιμανδρίτη σημαντική, την συνεχή προσπάθεια να μάθουμε τις αιτίες της φθοράς, του χρόνου, αλλά και την επίμονη προσπάθειά μας να διατηρήσουμε ανέπαφο κάτι δικό μας μέσα στην ροή. Η ποίηση έχει έναν δικό της τρόπο να θέτει όρια, να μας βάζει σε σκέψεις, να ανασταίνει θαμμένα αισθήματα. Και γι΄ αυτό, αν και τέχνη ταπεινή, έχει το τρόπο να δυναμιτίζει τις στιγμές μας, να ελευθερώνει:
Μπορεί η απεραντοσύνη σου
να μην με αφορά.
Κομμάτι στην ευθεία σου
να μην με ονομάζεις.
Σημείο ξένο.
Σημείο επικίνδυνο.
Με εξορίζεις
και το επίπεδο διευρύνεις.
Σημεία όμοιά μου γεννάς.
Τα επίπεδα όμως
έτσι ορίζονται,
εν αγνοία μας.
Τα ποιήματα της Αρχιμανδρίτη δεν κυριεύονται από το άγχος που συνήθως κυριεύει τη γυναικεία γραφή, η οποία πολλές φορές θέλει να επισημοποιηθεί μέσα στα πλαίσια ενός στυγερού φεμινισμού και από μια υπέρμετρη στάση επιθετικότητας και ειρωνείας. Η γραφή της κινείται σ΄ έναν χαμηλόφωνο τόνο που κρύβει όμως δυναμισμό. Το κάθε της ποίημα είναι μια φαντασμαγορική κατασκευή όπου η υπέρβαση διαχωρίζει το λυρισμό από την δραματικότητα πλάθοντας αισθαντικές εικόνες. Μια ποιητική συλλογή που προτείνω ανεπιφύλακτα.
.
ΕΛΕΝΗ ΧΩΡΕΑΝΘΗ
DIASTIXO.GR 12/4/2016
Επτά Ελληνίδες ποιήτριες
Η νεαρή ποιήτρια Μαρία Αρχιμανδρίτη με την πρώτη της ποιητική συλλογή σπάει δυναμικά τη «μοναξιά της καμπύλης» αποφασισμένη να κατακτήσει το σύμπαν γεωμετρώντας τον χρόνο/ χώρο, μετρώντας «τις ρωγμές» και «τις παραλλήλους/ που στολίζουν» το πρόσωπο της μέρας, θωρώντας το στο «καθρέφτισμα» του νερού. Στα τριάντα εφτά ποιήματα της συλλογής αποτυπώνει ό, τι την προβληματίζει και τη συγκινεί με έναν ρέοντα σχεδόν ανεξέλεγκτο αυθορμητισμό στα πρώτα ποιήματα:
«…Σου πέρασαν τις χειροπέδες.
Βόγκηξες από τον πόνο
καθώς τα κόκαλα,
σε μια απέλπιδα προσπάθεια
να σε δικαιώσουν,
απέρριπταν όλο και πιο
πολύ τον εγωισμό των πραγμάτων…» (Κύφωση)
Η τολμηρή εκφραστική της ευχέρεια την οδηγεί ενίοτε σε εύκολα ποιητικά μορφώματα με έντονες παρομοιώσεις, που όσο εντυπωσιακές κι αν φαίνονται, είναι «έπεα πτερόεντα»:
«Τρεις τελείες,
ή μία ακολουθεί την άλλη.
Όλες σκυφτές, ταπεινωμένες.
Η μια κοιτά την πλάτη της άλλης,
όλες έκπληκτες, ξαφνιασμένες.
Δεν περίμεναν το τέλος
τόσο γρήγορα, τόσο αιφνίδια.
Κι ήταν τόσο όμορφες οι λέξεις.
Μια απ’ αυτές ήταν «ελπίδα».
Τι χαρά, θυμούνται με δάκρυα στα μάτια,
τι έμφαση, ο τόνος και η ουσία.
[…] Όλες σιωπηλές, συρρικνωμένες.
[…] Όχι μοιρολόι. «Ποτέ», φωνάζουν
Και τραβούν τα μαλλιά τους» […] (Θαυμαστικά)
Η γεωμετρία των αισθημάτων εκφρασμένη ποιητικά με σημεία στίξης· με σύμβολα συμβατά με την πραγματικότητα άλλοτε και ενίοτε ασύμβατα, η θαρραλέα ποιήτρια μετεωρίζεται στο νεφελώδες κενό της αγρύπνιας, ενώ στον «απόηχο του νυχτερινού παζαριού, αναδύεται από την ηρωική πτώση και «μετράει ρωγμές» στο βλέμμα του άλλου: «Μια κατάθεση στο μέρος της καρδιάς» […]».
Με σταματούν τα «Δυο βήματα μπροστά» και νιώθω ευχάριστα γιατί εδώ υπάρχει στέρεα ποίηση, υπάρχει ουσία, μιλούν οι λέξεις με τον αυθορμητισμό και την ειλικρίνεια της αισθαντικής γυναίκας, τον λόγο έχει η καρδιά, το συναίσθημα, η ποίηση:
Δεν έπαψα να μιλώ με τις σκιές,
τη φωνή μου χαμήλωσα, δεν θέλω να σε τρομάξω.
Είναι που τις νύχτες, όταν κοιμάσαι,
στο σώμα σου χαράζω προσευχές.
Δεν έπαψα ποτέ να βλέπω τις σιωπές.
[…] Δεν έπαψα ποτέ ξόρκια αγάπης να ψιθυρίζω […]
Η Μαρία Αρχιμανδρίτη με τη «Μοναξιά της καμπύλης» κάνει αισθητή την παρουσία της στο χώρο της ποίησης πέρα από τα αναπόφευκτα «σημεία στίξης».
.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΘΗΝΑΚΗΣ
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 21/11/2015
Όπως το χέρι που απλώνει η ποίηση μέσα στο χάος
Ισως η γενιά των σημερινών τριαντάρηδων είναι η γενιά της πολυδιάσπασης, του κατακερματισμού και της έλλειψης εστίασης. Ισως η γενιά που βρίσκεται στην πιο παραγωγική της ηλικία, τη δεκαετία μεταξύ 30 και 40, καλείται να σηκώσει αυτό το απέραντο βάρος του εφιαλτικού αδιεξόδου της κρίσης, της απώλειας ενός κάποιου νοήματος, εν μέσω παντελούς έλλειψης συμβόλων ή σωσιβίων. Δεν ξέρω αν αυτό είναι η αλήθεια ή η μισή αλήθεια ή, τέλος πάντων, ένα μέρος της. Παρατηρώ, όμως, ότι συνομήλικοί μου ζητούν από κάπου να πιαστούν. Αυτή την επιθυμία καταγράφει, κατά τη δική μου ανάγνωση, στην πρώτη της συλλογή η Μαρία Θ. Αρχιμανδρίτη, με τον τίτλο «Η μοναξιά της καμπύλης» (εκδ. Κέδρος). Τα ποιήματά της διατρέχουν, έξοχα και, ναι, εστιασμένα, την πολυδιάσπαση του σύγχρονου ανθρώπου στον μεταμοντέρνο χυλό της θλίψης. Η Αρχιμανδρίτη στέλνει αυτοτελή, εκ πρώτης όψεως, ποιητικά επεισόδια για όσα ο σύγχρονος κάτοικος του πλανήτη αποδέχεται ή απορρίπτει – για όσα, εντέλει, χρειάζεται να βρουν τον προορισμό τους, το, έστω, προσωρινό, νόημά τους. Η ποιήτρια χρησιμοποιεί την ποίηση προκειμένου να αφιερωθεί (και ν’ αφιερώσει) στον αναγνώστη της μετατρέποντας την αίσθησή μας του άχθους αρούρης σε ένα γρήγορο –αλλά όχι βιαστικό– «μη φοβάσαι, όλα θα περάσουν».
Θα περάσουν, άραγε; Κανείς δεν ξέρει και σίγουρα κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Ωστόσο, η «Μοναξιά της καμπύλης» δημιουργεί ένα ωραίο κουκούλι για να κρυφτείς και να σωθείς, για όσο διαρκεί η ανάγνωση τουλάχιστον, από τη λαίλαπα του τρέχοντος κόσμου. Τα σημεία, στα ποιήματά της, που αφήνουν ημιτελείς γραμμές, σχήματα, δομές και σχέσεις, είναι όλα όσα αποτελούν και συνοψίζουν, τελικά, όσους κολυμπούν στο καζάνι που λέγεται «τώρα».
Σε αυτό το δυσβάστακτο «τώρα», η Μαρία Θ. Αρχιμανδρίτη θέλει να παίξει τον ρόλο της σωσίβιας λέμβου. Και ο σώζων εαυτόν σωθήτω, όμως; Η ποίηση έχει μάλλον και αυτόν τον ρόλο, ίσως και δίχως να το θέλει ή να αποσκοπεί σώνει και ντε σε αυτό: να σε μεταφέρει από την προσωπική επιθυμία επιβίωσης στη συλλογική προσπάθεια. Η Αρχιμανδρίτη σκηνοθετεί ωραία αυτόν τον ρόλο της ποίησης. Και τα ποιήματά της σε ωθούν ν’ απλώσεις το χέρι σου. Και όποιος το αρπάξει.
.
ΜΑΡΙΑ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 18/7/2015
Κλιμακώσεις στοχαστικής ποίησης
Πέντε ενότητες με κοινό παρονομαστή τη λέξη Σημείο, άλλοτε κυριολεκτικά, άλλοτε συνεκδοχικά και άλλοτε μεταφορικά φορτισμένη [«Σημεία γεωμετρικά», «Σημεία στίξης», «Σημεία των καιρών», Σημεία και τέρατα», «Σημείο 0 (μηδέν)»] απαρτίζουν την πρώτη ποιητική σύνθεση της Μαρίας Αρχιμανδρίτη και σηματοδοτούν την προσωπική νεανική της βιοφιλοσοφία. Το σημείο, ως γεωμετρική έννοια αλλά και ως μονάδα δομής ιδεών και σχέσεων.
«Πες μου όπως εσύ ξέρεις για την κάμψη που / ο χρόνος φέρνει μαζί με τον πόνο / […] Δεν ψυχορραγούν όλα σε κύκλους, λες./ Μίλα μου λοιπόν / για τη μοναξιά της καμπύλης», γράφει στο ομώνυμο με τη συλλογή ποίημα. Ο χρόνος, η κυκλική ροή των πραγμάτων, η μνήμη, το σώμα, ο έρωτας, και πάλι η λήθη, η προδοσία, η μοναξιά. Ο κύκλος, σε αντιπαράθεση προς την ευθεία και τη γωνιώδη σχέση, λέξη που ανακυκλώνεται από ποίημα σε ποίημα.
Οι αδιέξοδες ή ναυαγισμένες σχέσεις υποστηρίζονται με τη συχνή χρήση λέξεων που δηλώνουν έλλειψη: ημιμαθείς, ατελείς ημιευθείες, μισό χαμόγελο, μισή ευχή, σκιές∙ και καθορίζονται από όνειρα, ρωγμές και θραύσματα: «Οι λέξεις θραύσματα θα μοιράζονται / στη μνήμη σου». Οι ήχοι, ως κραυγή, σιωπή ή αντίλαλος ακόμη και ως τρίξιμο «από τη σπονδυλική σου / μνήμη συνεχές» πλαισιώνουν τις άλλοτε κινούμενες: «Ξημέρωμα στο ξημέρωμα / οι μάσκες εναλλάσσονται / σ’ έναν χορό δίχως έξοδο προς το φως» και άλλοτε στατικές της εικόνες: «Και εσύ πίσω από το μισάνοιχτο / παράθυρο κρυφοκοιτάς / πλέκοντας διαθέσεις». Νοηματική πύκνωση, εν είδει κορύφωσης στους καταληκτικούς στίχους κάθε ποιήματος. Η επανάληψη, σε λέξεις ή νοηματικά σύνολα, αγαπημένο σχήμα της Αρχιμανδρίτη.
Μια ζυγιασμένη, θεμιτή επιρροή από την ποίηση της Κικής Δημουλά πιστοποιούν φράσεις όπως: «βαθιά στη μήτρα της λήθης / […] τρέφομαι με τον πλακούντα / της άρνησης», ή «Εδώ / στη στέπα του μυαλού μου / […] Που τη σιωπή τεμαχίζω / και την τυλίγω / για μετά./ Και λίγη από αυτή τη στιλπνή ηρεμία / στα ερμάρια της ψυχής μου».
ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ
LIFO 25/6/2015
Βεντάλια για το θέρος
Το θέρος των κραυγών. Λόγος σκληρός, μέταλλο στιλπνό, αιχμές, οξύτητα και οξύνοια. Απόπειρες αναίρεσης του αναίτιου, εξιχνίασης του μυστηρίου, κατανόησης του ακατανόητου, του παράλογου. Ανησυχία, δικαιολογημένη χίλια τα εκατό, που πάλλεται και ζητεί έξοδο και διέξοδο. Κινηματογραφικό μοντάζ, λίαν ευπρόσδεκτο στην ποίηση (μετρ στο μοντάζ υπήρξε ο μακαρίτης ποιητής Γιάννης Κοντός). Καταμεσής στην Αθήνα, η Άγρια Δύση. Ναι, «Φαρ Ουέστ», έτσι τιτλοφορείται το ποίημα: «Τι απαντάς στο εκκωφαντικό κενό./ Η άρνηση σαν αντίλαλος γυρίζει./ Κι εσύ με μάτια νεκρά και ανοιχτό / στόμα / φωνήεντα ψάχνεις να γκρεμίσεις / στο φαράγγι./ Δεν σου απέμεινε παρά να μιμηθείς / το κρώξιμο των όρνιων». Δυναμικό ντεμπούτο της Μαρίας Θ. Αρχιμανδρίτη (Πάτρα, 1981) με την (εξαιρετικά ώριμη) συλλογή Η μοναξιά της καμπύλης (εκδ. Κέδρος). Με εντυπωσιάζει η αποφυγή μιας πεποιημένης ποιητικότητας και η σίγουρη σύνθεση των ποιημάτων με φτωχά υλικά. Μια arte povera, ναι, αλλά μια πλούσια arte povera. Ακούστε: «Σχεδόν με σπασμούς έφτυνε τα κρακ,/ χρόνια τα είχε μέσα της με προσοχή συλλέξει./ Μεταλλικός ο ήχος στο πάτωμα./ Γδέρνουν τα σωθικά / οι τσακισμένες προσδοκίες./ Πόση στωικότητα να κρύβει μια παρ’ ολίγον τέλεια τελεία / εθισμένη σε ορθές γωνίες./ Υποκλίσεις./ Υποταγή και ανοιχτά σκέλια./ Τικ τακ. Τικ τακ./ Και τέταρτο./ Κρακ. Κρακ./ Απατούν οι ρωγμές την ευπρέπεια / με οξεία μνήμη». Θέλει η ποίηση να σμιλεύεις τον χρόνο, να εμμένεις στην παρατηρητικότητα, να αγγίζεις το ακαριαίο του αποφθέγματος, να φτιάχνεις εικόνες με τις λέξεις, να πλάθεις ξανά τοπία και να τα γεμίζεις με ήχους. Και, κυρίως, να πηγαινοέρχεσαι με άνεση στα χρόνια, στις δεκαετίες, στους αιώνες. Αυτό κάνει η Μαρία Αρχιμανδρίτη. Διαβάζω το ποίημα «Θέρος των Κραυγών»: «Σώμα από το σώμα μου,/ πήλινα ειδώλια / σκόρπια στου χρόνου το χωράφι.// Δίχως σπαρτά η φετινή / σοδειά./ Σαπίζει βδελυρή η σάρκα./ Λιπαίνει το χώμα που μέσα του / το μέλλον ριζώνει.// Αίμα από το αίμα μου,/ οι σταγόνες βροχής / αιωρούνται / πάνω από τους σταυρούς./ Σκυμμένα τα κεφάλια / κάτω από τη χαρακιά στο μέτωπο του ουρανού / στο άκουσμα της ψιχάλας εκείνης / που τα όρνια θα κοιμίσει.// Και η κοιλάδα των λερών / σε θύελλα ονείρων / θα εξαγνιστεί./ Μέχρι οι λυγμοί το χώμα / να ποτίσουν».
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
FRACTAL Ιούνιος 2015
Για να εννοήσει και εννοηθεί
Η μοίρα του σημείου: να μην μπορεί να τεμαχιστεί, να κουβαλάει το «όλον» του αιωνίως. Καίτοι αδιάστατο, φέρει το κλέος και την κατάρα της ύπαρξης με ένα σισύφειο τρόπο. Όσες προσπάθειες και αν καταβάλλει για να προσδεθεί σε μια άλλη ύπαρξη, πάντα μονάδα θα μένει. Το άτομο, ο φθόγγος, το σημείο, η Ευκλείδεια γεωμετρία, η γεωμετρική κατακρήμνιση του όντος, η σχηματοποιημένη εκδοχή του (άλλοτε καμπύλη, κώνος, ευθεία και στο τέλος, πάλι, σημείο).
Η έννοια του σημείου ως άλλος φιλοσοφικός λίθος, στο πεδίο της ποίησης λαμβάνει εκείνον τον επείγοντα ρόλο της βαθιάς επερώτησης – της πλέριας αναζήτησης της ταυτότητας μέσα από μια στοιβάδα ετεροτήτων που προσαράζουν στο εγώ.
Η πρώτη ποιητική συλλογή της Μαρίας Αρχιμανδρίτη «Η μοναξιάς της καμπύλης» (εκδ. Κέδρος) φέρει αυτή την αναζήτηση της γεωμετρίας του ατόμου, τα μορφικά μοτίβα στα οποία μεταπλάθεται συν τω χρόνω. Ο σχηματικός τρόπος των λέξεων, μέσω αυτής της καταστατικής αρχής, ψαύει την αίσθηση της προοπτικής περισσότερο από εκείνον της απεικόνισης. Πώς, άλλωστε, μπορείς να μετατρέψεις το ανεικονικό εγώ σε μια και μόνη μορφή (εκδοχή;); Πώς να ελέγξεις τα όρια μια καμπύλης που τρυπιέται από το νύγμα της μοναξιάς;
Χωρισμένη σε τέσσερα συν ένα μέρη, η συλλογή περιβάλλει τις κρυφές έννοιες του σημείου/ατόμου με τους πολύσημους τόνους μιας γνώσης πνευματικής, σωματικής, κοινωνικής και καθόλα οντολογικής. Από όποια οπτική σκοπιά και αν δει κανείς το σημείο – τούτο το ισχνό έμβλημα ζωής-, καταλήγει πάντα στη δονούμενη ανάγκη του να γεννήσει και να γεννηθεί. Να γίνει η προνύμφη του κρυμμένου του εαυτού, του ματαιωμένου του εαυτού, της ανήμπορης αδράνειάς του, αλλά και της ευφραδούς ζωής που κουβαλάει εν σπέρματι.
Από την οξεία μνήμη (να, ένα εξαίσιο γεωμετρικό σχήμα) έως τον ξυλοκόπο εαυτό (ή ξυλοκόπος πυρετός που έγραφε και ο Γκιμοσούλης) και από τη μοναξιά της καμπύλης και τις ατελείς ημιευθείες (η ανθρώπινη έλλειψη), έως την απεραντοσύνη της νόησης, η Αρχιμανδρίτη φτιάχνει ένα πρελουδιακό χορό από σχήματα που δεν είναι ασυγκίνητα και ουδέτερα, αλλά σωματοποιημένα στο έπακρο.
Το αυτό συμβαίνει και με τη συμβολική διάσταση που λαμβάνουν τα σημεία μέσω της γλώσσας. Της πλέον ατελούς πρόσδεσης του ανθρώπου με τα νοήματα. Τα μοτίβα των σημείων στίξης μετέχουν του ανθρώπινο δράματος. Ένα τελικό σίγμα γίνεται η αιτία ενός ξαφνικού μετεωρισμού, οι τρεις τελείες –αδελφές εν όπλοις- αλληλοσφαγιάζονται, τα νοήματα πνίγονται από ένα θαυμαστικό, η γλώσσα τεμαχισμένη φλερτάρει με το άρρητο (να είσαι καλά, Τσέλαν).
Στα σημεία των καιρών, το τρίτο μέρος της συλλογής, η ματιά ακολουθεί την τεταμένη φύση του κοινωνικού παιγνίου. Μόνο που το ποιητικό σχόλιο της Αρχιμανδρίτη δεν ακολουθεί την ασύμπτωτη τροχιά μια ιδεολογίας. Η ποίηση δεν ιδεολογικοποιείται (sic) – είναι η ενσάρκωση της αιτιότητας των πραγμάτων. Απόηχοι ενός καθημερινού παζαριού, στρατιωτάκια ακούνητα, ένας χορός δίχως έξοδο προς το φως, το θέρος και ο θερισμός των κραυγών (σαν των ανθρώπων και των όρνιων, ένα πράγμα), μετατρέπονται -μέσω της ποιητικής εκδοχής- σε πικρή παραζάλη. Τα εσωτερικά γδαρσίματα υπάρχουν ακόμη κι αν νομίζεις πως μπορείς να τα αποφύγεις. Η άφευκτη, τρίτη πράξη του ανθρώπινου έργου, η πορεία προς την τελική αποχώρηση, πάντα θάλλει στη γωνία και περιμένει το επόμενο θύμα.
Στα σημεία και τέρατα, το τέταρτο μέρος, το ποιητικό εγώ αναλαμβάνει με πιο άμεσο και ευθύ τρόπο να πιστοποιήσει την ανάγκη του σημείου να ορίσει εξαρχής τις συντεταγμένες του μέσα στον κόσμο, αλλά και στον πυρήνα της υπόστασής του. Τα σκαμπανεβάσματα της αυταπάτης, η διαρκής έλξη-άπωση με τους ανθρώπους και τα πράγματα, οδηγεί πάντα στον άγονο αγώνα της μοναχικότητα εν μέσω πλήθους (το δράμα του ατόμου).
Το τελευταίο μέρος περιλαμβάνει ένα ποίημα με το συμβολικό τίτλο «Ειρήνη» και είναι –ουσιαστικά- το σημείο μηδέν από το οποίο ξεκινάει μια ύπαρξη και εκείνο στο οποίο καταλήγει. Ένας κύκλος που τρώει τον εαυτό του, γιατί αλλιώς δεν μπορεί να τραφεί. Η κυματιστή διάθεση αισιοδοξίας που αφήνει ο τελευταίος στίχος της συλλογής «υποκλίσου στο φως» δείχνει τη διάθεση της Αρχιμανδρίτη να προικοδοτήσει τα σημεία της με το φάσμα μια δύναμης που τώρα γεννιέται και κανείς δεν γνωρίζει πού και πώς θα προχωρήσει. Όμως, θα προχωρήσει. Ένας μικρός θρίαμβος, μια άσκηση θέλησης για ζωής – πριν η ζωή στραφεί εναντίον της ύπαρξης.
Η πρώτη ποιητική συλλογή της Μαρίας Αρχιμανδρίτη, με τη λιτότητα και την εσωτερική δομή της, εγγράφει υποθήκες. Έχει τη στοχαστική ποιότητα ενός ανθρώπου που γράφει ποίηση για να εννοήσει και εννοηθεί.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΑΓΟΡΑΣΤΟ
BOOKPRESS.GR 19/11/2015
«Ερέθισμα για τη γραφή το ξύπνημα του εσωτερικού κόσμου»
Η Μαρία Θ. Αρχιμανδρίτη κυκλοφόρησε την πρώτη της ποιητική συλλογή, Η μοναξιά της καμπύλης (εκδ. Κέδρος) πριν από λίγους μήνες. Με αξιοσημείωτους στοχασμούς και κεντρικό άξονα την καμπύλη του χρόνου, της ζωής, του έρωτα αλλά και του σώματος, η συγγραφέας συνθέτει σκέψεις και αισθήματα σε ένα αραγές σύνολο.
Τι απαντάτε σε όσους θα πουν: ακόμη ένας συγγραφέας; Τι το καινούργιο φέρνει;
Ένα νέο βιβλίο είναι μια καινούρια ματιά, μια νέα πνοή. Ό,τι στάσιμο είναι καταδικασμένο να φθαρεί και να πεθάνει: αυτό ισχύει και στον χώρο της λογοτεχνίας. Μια νέα προσέγγιση κυοφορεί την αλλαγή. Ένα καινούριο βιβλίο είναι μια μετάγγιση στο σώμα της λογοτεχνίας, της δίνει ζωή.
Πιστεύω πως οι νεότεροι συγγραφείς είναι φορείς μιας κουλτούρας πιο συνειδητής σε σχέση με την γραφή. Αναγνωρίζουν μέσα τους την πηγαία ανάγκη για έκφραση ενώ παράλληλα αφιερώνουν χρόνο στην ανάγνωση, στη μελέτη και σπουδή της λογοτεχνίας. Είναι μεθοδικοί αλλά και ρηξικέλευθοι. Αυτός ο συνδυασμός, της μεθοδικότητας και της τόλμης, μπορεί να ανυψώσει την λογοτεχνία δίνοντας της ορίζοντες πέρα από κοντόφθαλμες προοπτικές.
Με ποια λόγια θα συστήνατε το βιβλίο σας σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε για σας;
Η Μοναξιά της Καμπύλης είναι μια ποιητική συλλογή που επιχειρεί να συνομιλήσει με τον αναγνώστη μέσω της λιτότητας και της αποσιώπησης. Στις παύσεις της ο αναγνώστης θα διαβάσει όσα τα ποιήματα δεν λένε. Το θέμα της συλλογής είναι η σχέση του ανθρώπου με τον γεωμετρικό χώρο και η αντανάκλασή του μέσα σ’ αυτόν. Οι θεματικές ενότητες της συλλογής, «Σημεία γεωμετρικά», «Σημεία Στίξης», «Σημεία των Καιρών», «Σημεία και Τέρατα» και «Σημείο Μηδέν», αφορούν την τοποθέτηση του ανθρώπου-σημείου στο ατομικό και κοινωνικό πεδίο.
Ο άνθρωπος, ως κεντρικό σημείο μέσα στην συλλογή έχει έναν εναλλασσόμενο ρόλο σε διαφορετικές ιστορικές εποχές και μοτίβα. Τον παρακολουθούμε να υποφέρει από την θνητή του φύση στην πορεία του προς την λύτρωση και εξιλέωση.
Πείτε μας δυο λόγια για το νεότευκτο «συγγραφικό σας εργαστήρι».
Μέσα στον χρόνο, η τριβή με τις λέξεις έγινε μια αυτόματη, εσωτερική διαδικασία επεξεργασίας εικόνων. Μια δίνη εικόνων αλλά και αφηγήσεων και συναισθημάτων, η οποία ξετυλίγεται σε στίχους. Το ερέθισμα για τη γραφή είναι πάντα το ξύπνημα αυτού του εσωτερικού κόσμου που εμπεριέχει τα βιώματα και τις αναγνώσεις μου.
Ο τρόπος με τον οποίο αποτυπώνεται αυτός ο εσωτερικός κόσμος δοκιμάζεται συνεχώς μέχρι να πάρει την αρτιότερη, κατά τα κριτήριά μου μορφή. Αυτή η αναμέτρηση με το λευκό χαρτί απαιτεί μέθοδο και επιμονή. Σε αυτό συμβάλλει η ανάγνωση της ποίησης. Ως αναγνώστρια ανακαλύπτω νέες μεθόδους και εκφραστικούς τρόπους. Είναι σαν να ανακαλύπτω κάθε φορά ένα νέο μονοπάτι, που με βοηθά να φτάσω στον προορισμό μου. Βέβαια, πάνω στο ίδιο μονοπάτι, την ίδια στιγμή ιχνηλατώ προσπαθώντας να πάω πιο μακριά.
Ο δρόμος προς την έκδοση για τους νέους συγγραφείς συνήθως δεν είναι σπαρμένος με ροδοπέταλα. Ποια είναι η δική σας ιστορία;
Τα ποιήματα που απαρτίζουν την συλλογή γράφτηκαν σε χρονικό διάστημα 6-7 χρόνων. Ζυμώθηκαν στον χρόνο και όταν πια απαίτησαν δικό τους ορίζοντα δεν ήταν δύσκολο να βρεθεί. Και αυτό γιατί υπάρχουν άνθρωποι στον εκδοτικό χώρο που πιστεύουν στους νέους ποιητές και συγγραφείς. Και πιστεύουν σχεδόν με τον ίδιο ιδεαλισμό που οι ποιητές γράφουν. Απευθύνθηκα στους ανθρώπους του Κέδρου, οι οποίοι με τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους και τους ευχαριστώ θερμά για αυτό.