Η Ζώζη Ζωγραφίδου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1962. Σπούδασε ιταλική φιλολογία και βιβλιοθηκονομία. Είναι καθηγήτρια Ιστορίας Ιταλικής λογοτεχνίας και λογοτεχνικής μετάφρασης στο Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Μελέτες της για την ελληνική τύχη Ιταλών συγγραφέων έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και αυτοτελώς από ελληνικούς και ξένους εκδοτικούς οίκους, ενδεικτικά: Η παρουσία της ιταλικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα (Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1999), Voci italiane in Grecia (Ιταλικές φωνές στην Ελλάδα· Aracne, Ρώμη 2013). Είναι συνεπιμελήτρια των ποιητικών ανθολογιών που απoτελούν τους καταλόγους των ομώνυμων εκθέσεων φωτογραφίας: Viaggio in un’Italia senza tempo (Ταξίδι σε μια Ιταλία δίχως χρόνο· 1η έκδ. Pictografia, Murcia 2011 – 2η έκδ. Aracne, Ρώμη 2015, Βραβείο λογοτεχνίας “Ninfa Galatea”, Acicastello 2011) και Porte e finestre d’Italia: immagini e poesie (Πόρτες και παράθυρα της Ιταλίας: εικόνες και ποιήματα· Aracne, Ρώμη 2015). Έχει μεταφράσει έργα κλασικής και σύγχρονης ιταλικής λογοτεχνίας. Από τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας της απονεμήθηκε το παράσημο του Ιππότη του τάγματος του Αστέρα της Ιταλίας για την προσφορά της στα ιταλικά γράμματα και τον πολιτισμό και είναι Eπίτιμος Πρόεδρος της Società Dante Alighieri.
Έχει εκδώσει στην Ιταλία την ποιητική της συλλογή Parole Notturne (Νυχτερινά λόγια· Circolo Culturale Menocchio, Friuli 2016) που τιμήθηκε με το Βραβείο ποίησης “Gorgone d’oro” στη Σικελία (Gela 2017). Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά και στα ισπανικά και έχουν δημοσιευτεί σε ηλεκτρονικά περιοδικά και ανθολογίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στην Ισπανία εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Padilla Libros Editores & Libreros η δίγλωσση συλλογή ποιημάτων της 17+1 Poemas / 17+1 Ποιήματα (μετάφραση στα ισπανικά των 17 ποιημάτων από τον José Antonio Moreno Jurado, Sevilla 2019)
ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΙΓΟ (2019)
ΚΟΙΤΑΖΩ ΣΤΟ ΦΩΣ
Απ’ το φεγγίτη της σοφίτας
κοιτάζω στο φως.
Ταξιδεύω σε χρόνους μακρινούς
λησμονημένους
με τους καπνούς της καμινάδας
στις χιονισμένες τις σκεπές.
Σε κόσμους του παραμυθιού
με πηγαίνουν οι σκέψεις.
Αναζητώ
το κοριτσάκι με τα σπίρτα.
Εξασθενημένο, αδύναμο, γυμνό
έψαχνε ζεστασιά στην ισχνή φλόγα
τη μαγεία των χριστουγεννιάτικων άστρων.
Βλέπω τους ιππότες και τους πρίγκηπες.
Δαίμονες, θεριά τους κατατρέχουν.
Σε αναζητώ στην απεραντοσύνη της πόλης
που με τρομάζει,
με κρατά μακριά από το παράθυρο
του χαμόγελου σου.
ΞΕΡΑ ΚΛΑΔΙΑ
Ξερά κλαδιά
του χειμώνα.
Η ζωή κρυμμένη
στον κορμό.
Σα χέρια
στραμμένα σε ουρανό
προσεύχονται
για το αιώνιο
της αγάπης.
Του Σύμπαντος.
RAMAS SECAS
Ramas secas
del invierno.
La vida oculta
en el tronco.
Como manos
vueltas al cielo
rezan
por lo eterno
del amor.
Del Universo.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ
Μερικές φορές
φωτογραφίζω πάλι
με τη μνήμη
-σιωπηλά-
εικόνες
που μοιάζουν μακρινές
θαμμένες στο σκοτάδι.
Φέγγει μπροστά μου
ζωντανή,
η μορφή
του δικού σου μυστηρίου.
Χλωμό φεγγάρι,
άσπιλο λευκό
το γιασεμί στο φράχτη.
ALGUNAS VECES
Algunas veces
vuelvo a fotografiar
con la memoria
-en silencio-
imágenes
que parecen lejanas
enterradas en la oscuridad.
Resplandece ante mí,
viva,
la forma
de tu propio misterio.
Pálida luna,
blanco inmaculado
el jazmin en el seto.
ΕΙΣΑΙ ΠΑΡΩΝ
Δεν έχω ανάγκη από συναθροίσεις
χριστουγεννιάτικα φωτάκια
από γιορτές
από κρασί
από άχρηστες κουβέντες
πολυτελή στολίδια
ανθισμένους κήπους
λαμπερά αστέρια.
Είσαι ανάμεσα στις σελίδες του βιβλίου.
Ένα σύννεφο.
Μια ουτοπία.
Ένα όνειρο.
Ανατριχίλα στο κορμί.
Είσαι παρών.
ESTÁS PRESENTE
No tengo necesidad de que reúnas
navideñas lucecitas
de fiestas
de vino
de conversaciones innecesarias
caros adornos
jardines en flor
brillantes estrellas.
Estás entre las páginas del libro.
Una nube.
Una utopía.
Un sueño.
Escalofrío en el cuerpo.
Estás presente.
EΙΜΑΣΤΕ ΣΚΙΕΣ
Eίμαστε σκιές
εις αναζήτησιν φωτός.
Χαμόγελα,
λέξεις,
ευχές
ο κόσμος όλος.
Είμαστε σκιές
εις αναζήτησιν φωτός.
Η μοίρα μας
στη βούληση του ήλιου.
Ανάσα
η αύρα μιας θάλασσας
που άγει τη ζωή
πέρα από το χρόνο.
SOMOS SOMBRAS
Somos sombras
a la búsqueda de luz.
Sonrisas,
palabras,
deseos
todo el mundo.
Somos sombras
a la búsqueda de la luz.
Nuestro destino
está en la voluntad del sol.
Respiración
o brisa de un mar
que conduce a la vida
más allá del tiempo.
ΠΟΡΤΕΣ ΚΛΕΙΣΤΕΣ
Δρασκέλισα πόρτες κλειστές
καλυμμένες με μούσκλια, βουκαμβίλιες.
Πίσω από παράθυρα θαμπά
σφράγισαν τα χαμόγελα παιδιών,
νεκρών, αφανισμένων.
Ο θάνατος τριγύρω καρτερά.
Έσβησε η ελπίδα από τη μνήμη.
Οι ποιητές
τα λόγια της σιωπής μοιρολογούν.
Φτερά έχουν ζωγραφίσει.
Ελευθερία της ψυχής.
Στο βάθος του δρόμου,
σε αναζητώ.
Σαν οπτασία αναμένεις.
Ανάσα της ζωής που φεύγει.
PUERTAS CERRADAS
Salté puertas cerradas,
cubiertas de musgo, bugambillas.
Tras ventanas empañadas
quedaron selladas sonrisas de niños,
de muertos, de dasaparecidos.
La muerte aguarda por los alrededores.
La esperanza de la memoria se apagó.
Los poetas
lamentan las palabras del silencio.
Han pintado alas.
Libertad del alma.
Al fondo de la calle,
te busco.
Aguardas como una vision.
Respiración de la vida que se va.
ΣΤΕΦΑΝΙ ΓΙΟΡΤΙΝΟ
Αν σε χάσω
θα σε ψάξω
στο κατώφλι μίας πόρτας
όπου ο χρόνος σταμάτησε
για να ανασάνει …
Με άνθη του αγρού
πλέκω στεφάνι γιορτινό
στο παράθυρο που πλημμυρίζει
από φως
στη σιωπή της μοναξιάς.
CORONA FESTIVA
Si te pierdo
te buscaré
en el umbral de una puerta,
en donde el tiempo se detuvo
a respirar…
Con flores del campo
tejo una corona festiva
que en la ventana se inunda
de luz
en el silencio de la soledad.
REQUIEM
Στον πατέρα
Το μνημόσυνό σου κάθε βράδυ,
όταν γεμίζω τα μάτια
με δάκρυα
στη θύμησή σου.
Στιγμές που μοιραστήκαμε
από τα βάθη της καρδιάς
ξαναγεννιούνται.
Στα μάτια η μορφή σου
να χαμογελά, να τραγουδάς
να υποφέρει.
Το μνημόσυνό σου
κάθε βράδυ
όταν στην άδεια κάμαρα
ψάχνω στίχους
να τραγουδήσω
in memoriam.
Στις σύντομες στιγμές χαράς
σε νοσταλγώ
in memoriam.
Αγάπη ανείπωτη
μοναδική, που πίσω της
λεπτό άρωμα έχει αφήσει.
Όλα όσα μου πρόσφερες
δώρα ζωής πλασμένα με όνειρα.
Η απουσία σου
παρουσία σιωπής
διάχυτης, μοναχικής.
Το μνημόσυνό σου κάθε βράδυ
στη θύμησή σου
κοινής χαράς αναβιώνουν μνήμες.
Αντίδωρον η αγάπη μου, για σένα.
In memoriam.
ΣΤΗ ΣΙΩΠΗ
Μείνε στη σιωπή,
αυτήν που ξέρω,
που μιλά
δίχως τα λόγια τα ηχηρά.
Μη λες αυτό που θα ‘θελα
να ακούσω
όπως συνήθιζες
κάθε βραδιά σιωπηλή
όταν μόνο τ’ άστρα θα ‘θελα
να λάμπουν.
Αχτίδες μες στη σκοτεινιά
μόνο μια λάμψη να σκορπούν
δίχως να σβήνουν.
Μείνε στη σιωπή,
αυτήν που ξέρω,
που αγάπησα μαζί σου.
ΑΣΤΕΡΑΣ ΔΙΑΤΤΩΝ
Είμαι φτιαγμένη
από χώμα.
Από πέτρα.
Από άμμο.
Από ύδωρ.
Από φωτιά
Από πόνο.
Συμπάθιο κι αγάπη.
Θα εκραγώ.
Στο σύμπαν
θα σβήνω.
Αστέρας διάττων.
Σαν αστραπή
που νυχτιά
θα φωτίζει.
ESTRELLA FUGAZ
Estoy hecha
de tierra.
De piedra.
De arena.
De agua.
De luz.
De dolor.
De perdón y amor.
Explotaré.
En el universo
me apagaré.
Estrella fugaz.
Como relámpago
que durante la noche
iluminará.
ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ
Το αγάπησα το κόκκινο τετράδιο.
Ανακαλεί χαρούμενες φωνές παιδιών
που γέμιζαν τον κήπο του μουσείου.
Moυ ηχούν ακόμα σαν γιορτή,
όταν ψάχνω στο σήμερα
του χτες απρόσμενη αγάπη…
Το αγάπησα το κόκκινο τετράδιο.
Κρυψώνας γαλάζιων, γκρίζων λέξεων
της νύχτας σκέψεις σκοτεινές.
Πιστός φίλος προσμένει τη βραδιά
να ακούσει λόγια, προσευχές.
Πέφτει το φως σιωπηλά, η ελπίδα αργοπεθαίνει.
EL CUADERNO ROJO
Amé al cuaderno rojo.
Evoca alegres voces de niños
que llenaban el jardín del museo.
Me suenan aún como una fiesta
cuando busco en el hoy
el amor inesperado del ayer…
Amé al cuaderno rojo.
Escondrijo de palabras azules, grises,
oscuros pensamientos de la noche
Fiel amigo, espera la tarde
para escuchar palabras, oraciones.
Cae la luz silenciosamente, la esperanza muere despacio.
OΙ ΚΑΜΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΥ ΝΑΟΥ
Ξύπνησα με τις καμπάνες εκκλησιάς.
Σε νοιώθω δίπλα μου, χαμόγελο σκορπάς.
«Ακούς τις καμπάνες του Καθεδρικού ναού
που ηχούν τραγούδι χαρωπό, γιορτής χαρά?»
Μηνύματα από μακριά. Ηχώ του χτες.
Εικόνα ζωντανή, με χρώματα, ελπίδες και ευχές.
Λόγια από άλλο όνειρο, θαμμένο.
Όταν το σφύριγμα χελιδονιών έμοιαζε τραγούδι παιδικό
και η ζωή πρόσφερε τα τριαντάφυλλά της με αφθονία …
«Καλή Κυριακή, αγάπη μακρινή, όπου κι αν είσαι.
Ίσως ο ήλιος ο απατηλός θα λάμψει σήμερα πιο δυνατός».
LAS CAMPANAS DEL TEMPLO CATEDRALICIO
Me desperté con las campanas de la iglesia.
Te siento a mi lado, esparces sonrisas.
“¿Escuchas las campanas del templo catedralicio
que suenan a alegre canción, a alegría de fiesta?”
Mensajes desde lejos. Eco del ayer.
Imagen viva, con colores, esperanzas y deseos.
Palabras de otro sueño, enterrado.
Cuando el silbo de las golondrinas parecía canción infantil
y la vida regalaba sus rosas con abundancia…
“Buen domingo, amada lejana, dondequiera que estés.
Quizás brille hoy más fuerte el sol engañoso”.
ΣΤΗ ΒΙΑ ΝΤΕΛ ΚΟΡΣΟ
Γέμισε σκονισμένα σύννεφα σήμερα
ο ουρανός
στη Βία ντελ Κόρσο.
Γκρίζα, μαβιά, μαύρα.
Σταμάτησαν σα θόλος θλιβερός.
Σα να’ χουν συνάθροιση
λυπητερή.
Θρηνούν, χτυπιούνται,
σπαρταρούν.
Παρασκευή απόγευμα.
Σταγόνες μιας βροχής
που καρτερά.
Θεριεύει της μπόρας το δάκρυ.
Χειμωνιάτικος θρήνος.
Σπαραγμός.
Ανάκληση μνήμης
ενός ταξιδευτή.
Εικόνες που τρεμοπαίζουν
ανασύρονται από τη μνήμη.
Ζωντανεύουν.
Μεθυσμένα τα λόγια,
στολίδια στα χείλη
σα να ‘ταν χτες.
Τα πάντα ανατρέπουν.
EN LA VIA DEL CORSO
Hoy se ha llenado de nubes polvorientas
el cielo
en la Via del Corso.
Grises, malvas, negros.
Se han detenido como triste bóveda.
Como si tuvieran una reunión
penosa.
Se lamentan, se golpean,
ríen a carcajadas.
Gotas de una lluvia
que amenaza.
Se enfurece la lágrima de la tormenta.
Lamento invernal.
Desgarramiento.
Evocación de la memoria
de un viajero.
Imágenes que juegan temblorosas
se alzan del recuerdo.
Reviven.
Palabras embriagadas,
adornos en los labios
como si fuese ayer.
Todo se trastorna.
ΚΟΚΚΙΝΕΣ ΤΟΥΛΙΠΕΣ
Ξέρω. Δε θα ‘ρθεις.
Άφησες την πόρτα ερμητικά κλειστή,
αυτήν που έκλεισες στο διάβα σου,
στο χρόνο που έζησες και πρόδωσες.
Στον κήπο φύτεψα
τα κίτρινα κρινάκια που σ’ αρέσουν,
τις κόκκινες τουλίπες που αγαπάς.
Άδικα καρτερώ στη σιωπή.
Ξέρω. Δε θα ‘ρθεις.
Παραβάτης του δρόμου του ονείρου
παραχαράζεις την αλήθεια που αγάπησες.
Μπροστά στον ήλιο που έχει δύσει.
Κάθε γωνιά που εικόνες γιόμισε
ανέπαφες στο χρόνο και στη μνήμη
κάθε φορά που τη θωρώ
κάτι διαφορετικό με σταματά, με πνίγει.
Ξέρω. Δε θα ’ρθεις.
Κι όμως στόλισα το σπίτι γιορτινό,
σα να ’τανε μέρα χαράς, με σένα αντάμα.
Οι κόκκινες τουλίπες που αγαπάς
ανάμνηση, εικόνα ζωντανή, η θύμησή σου.
ΤΟ ΓΡΑΜΜΟΦΩΝΟ
Ήθελα να σε συναντώ
ν’ ακούω το τραγούδι
που αγάπησα
κάθε μέρα
μαζί σου.
Ώσπου χάλασε το γραμμόφωνο
ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΙΓΟ
Γι’ αυτό το σύντομο τραγούδι της γιορτής
που τραγουδήσαμε σε δρόμου μονοπάτι
όταν πανιά ανοίγαμε για μακρινό λιμάνι,
που χάθηκε μες τη βροχή
και θάμπωσε στο δάκρυ
για τις μικρές χαρές που νιώσαμε
και χάραξαν ακλόνητα τη μνήμη
για τις στερνές στιγμές που ζήσαμε
όταν σιμά ζυγώσαμε τις πύλες του θανάτου
γι’ αυτό που έμεινε δειλά να ονειρευτώ
σε απάνεμο, ξάστερο ουρανό
μια νύχτα του απατηλού Ορφέα
γι’ αυτό το λίγο που έμοιαζε
πλάνη, μαγεία, ανεμοζάλη
και σκόρπιζε στο διάβα του αγάπη
μέσα σε ομίχλη πνιγερή
ανάμνηση γλυκιά σα μέθη θεϊκή
στη σκέψη μου
σα μισεμός θα μείνεις.
Μετάφραση: Χοσέ Αντόνιο Μορένο Χουράδο
Traducción: José Antonio Moreno Jurado
ΠΗΓΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ : ΕΡΑΤΩ : http://eratopoesiaars.blogspot.com/2018/12/oi-zografidu-10-poemas.html